Bài 27. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: Luyện tập (tiếp theo)

dùng cụm chủ vị để mở rộng câu:
luyện tập (tiếp)
tiết 111
Ti?t 111.
dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: luyện tập (tiếp theo)
- Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C – V), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
? Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu?
- Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C – V.
? Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở réng câu?
I. Củng cố kiến thức.
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
Hãy xác định thành phần câu và cho biết các câu trên mở rộng thành phần nào?
b. Cô giáo ốm là một tin buồn.
c. Mẹ luôn hi vọng tôi sẽ thi đỗ cấp 3.
d. Tôi rất thích con gấu Lan tặng.
CN
VN
c
v
CN
VN
c
v
c
v
CN
VN
c
v
CN
VN
Cụm C – V làm phụ ngữ cho động từ.
Cụm C – V làm chủ ngữ.
Cụm C – V làm vị ngữ.
Đ T
D T
a, Chiếc bàn này chân đã gẫy.
Cụm C – V làm phụ ngữ cho danh từ.
I. Củng cố kiến thức.
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
1 - Con thuyền sang sông.
=> Miêu tả cụ thể, đầy đủ hơn.
CN
VN
C
v
CN
VN
2 - Con thuyền chở gạo đang sang sông.
I. Củng cố kiến thức.
- Khái niệm : Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C –V ), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng.
- Các trường hợp dùng cụm C - V để mở rộng câu: chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.
- Tác dụng: Làm cho nội dung ý nghĩa của câu cụ thể, đầy đủ.
II. Luyện tập.
1. Bài tập 1 ( SGK – T 96)
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
BÀI TẬP 1: Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?
a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.
Hồ Chí Minh
b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
Hoài Thanh
c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bảy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài […]
Theo Thạch Lam
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
c
v
a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.
c
v
CN
VN
BÀI TẬP 1: Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?
ĐT
Có một cụm C – V làm chủ ngữ và một cụm C – V làm phụ ngữ cho động từ.
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
PN
BÀI TẬP 1: Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?
b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
Hoài Thanh
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông

mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh,

tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
BÀI TẬP 1: Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?
CN
VN 2
VN 1
… nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non,hoa cỏ trông mới đẹp;
DT
C1
C2
V1
V2
VN 1
… từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay
DT
C1
V1
C2
V2
VN 2
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
PN
PN
PN
PN
BÀI TẬP 1: Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?
c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài […]
Theo Thạch Lam
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
BÀI TÂP 1: Tìm cụm C - V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C - V làm thành phần gì?
c)Th?t dỏng ti?c khi chỳng ta th?y nh?ng t?c l? t?t d?p ?y m?t d?n, v� nh?ng th?c

quý c?a d?t mỡnh thay d?n b?ng nh?ng th?c búng b?y h�o nhỏng v� thụ k?ch

b?t chu?c ngu?i ngo�i .
CN
VN
… thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần

bằng những thức bóng bảy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài.
ĐT
C1
V1
C2
V2
Có hai cụm C – V làm phụ ngữ cho động từ thấy
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
PN
PN
- Muốn xác định cụm C – V làm thành phần trước hết phải xác định hai thành phần chính của câu là chủ ngữ và vị ngữ và các cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ trong câu.
- Muốn xác định cụm C – V làm thành phần trước hết phải xác định hai thành phần chính của câu là chủ ngữ ,vị ngữ và các cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ trong câu. Tiếp theo, phân tích cấu tạo của các thành phần đó và kết luận cụm C - V đó thuộc thành phần nào.
- Một câu có thể được mở rộng bằng một hoặc nhiều cụm C – V nối tiếp nhau.
Môn: Ngữ văn - Tiết 111: Dùng cụm chủ vị để mở
rộng câu. luyện tập (tiếp theo)
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: “Cái đẹp là cái có ích”.
Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
d) C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng. Tõ ®ã, tiÕng ViÖt cã mét b­íc ph¸t triÓn míi, mét sè phËn míi
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
a) Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
=> Ta chỉ cần bỏ dấu chấm câu và thêm từ "làm cho" vào
giữa hai câu là được
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: “Cái đẹp là cái
có ích”.
b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng cái
đẹp là cái có ích.
=> Ta chỉ cần bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép
rồi thêm từ "rằng" vào sau cụm từ khẳng định là được
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
=> Ta chỉ cần bỏ dấu chấm và cụm từ "Điều đó" là được
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
d) C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng. Tõ ®ã, tiÕng ViÖt cã mét b­íc ph¸t triÓn míi, mét sè phËn míi
d) C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng ®· khiÕn cho tiÕng ViÖt cã mét b­íc ph¸t triÓn míi, mét sè phËn míi
Ta chỉ cần bỏ dấu chấm và cụm từ ".Từ đó," thay
bằng cụm từ "đã khiến cho" là được
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 3 :Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ. (Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy)
Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy. (Ca dao)
§©y lµ c¶nh mét rõng th«ng. Ngµy ngµy biÕt bao nhiªu ng­êi qua l¹i. Nh­ng bao nhiªu ng­êi qua l¹i còng chØ m¶i suy tÝnh xem rõng nµy mçi n¨m lÊy ®­îc bao nhiªu nhùa th«ng, bao nhiªu cñi th«ng. §Õn lóc cã ng­êi nh×n c¶nh chØ v× mÕn c¶nh vµ biÕt quªn m×nh trong c¶nh, tõ lóc Êy míi cã v¨n th¬.
(Hoµi Thanh)
c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 3 :Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ. (Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy)
Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.
Anh em hoà thuận khiến hai thân vui vầy.
=> Ta thêm từ " khiến" vào chỗ dấu phẩy và bỏ dấu phẩy
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 3 :Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ. (Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy)
§©y lµ c¶nh mét rõng th«ng. Ngµy ngµy biÕt bao nhiªu ng­êi qua l¹i. Nh­ng bao nhiªu ng­êi qua l¹i còng chØ m¶i suy tÝnh xem rõng nµy mçi n¨m lÊy ®­îc bao nhiªu nhùa th«ng, bao nhiªu cñi th«ng. §Õn lóc cã ng­êi nh×n c¶nh chØ v× mÕn c¶nh vµ biÕt quªn m×nh trong c¶nh, tõ lóc Êy míi cã v¨n th¬.
Đây là cảnh một rừng thông ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại. Nhưng bao nhiêu người qua lại cũng chỉ mải suy tính xem rừng này mỗi năm lấy được bao nhiêu nhựa thông, bao nhiêu củi thông. Đến lúc có người nhìn cảnh chỉ vì mến cảnh và biết quên mình trong cảnh, từ lúc ấy mới có văn thơ.
=> Ta bỏ dấu chấm câu ở cuối câu thứ nhất là được
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 3 :Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụmC-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.(Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy)
c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
=> Ta bỏ: . Sự ra đời của các vở kịch ấy là được
Hướng dẫn HS chuẩn bị cho tiết học tiếp theo:

*Ra BT về nhà : -Viết đoạn văn giải thích câu tục ngữ : Có chí thì nên” có sử dụng câu có thành phần mở rộng .
*Chuẩn bị bài mới: Chuẩn bị cho bài: Liệt kê.
- Tìm hiểu khái niệm.
- Tìm hiểu một số kiểu liệt kê.