Bài 27. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: Luyện tập (tiếp theo)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi:
Xác định thành phần được mở rộng của câu bên: Cái bàn này chân đã gãy.
và cho biết: Thế nào là dùng cụm C-V để mở rộng câu? Kể các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu? Tác dụng của mở rộng câu?
LÝ THUYẾT
Dùng cụm C-V để mở rộng câu:
- Dùng những cụm từ có hình thức giống câu(cụm C-V) làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
- Các thành phần có thể mở rộng: chủ ngữ, vị ngữ, các phụ ngữ
- Tác dụng: làm cho câu đầy đủ, trọn vẹn và rõ nghĩa hơn.
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 1: Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì?
a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.
(Hồ Chí Minh)
b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay.
(Hoài Thanh)
c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài […]
(Theo Thạch Lam)
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TÂP 1: Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì?
Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt,


thu hoạch bốn mùa. (Hồ Chí Minh)


CN
1 cụm C-V làm CN
1 cụm C-V làm phụ ngữ cho động từ: cho phép
c1
v1
v2
VN
c2
* Chú ý:
- Muốn xác định cụm C – V làm thành phần trước hết phải xác định hai thành phần chính của câu là chủ ngữ , vị ngữ và các cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ trong câu. Tiếp theo, phân tích cấu tạo của các thành phần đó và kết luận cụm C - V đó thuộc thành phần nào.
- Một câu có thể được mở rộng bằng một hoặc nhiều cụm C – V nối tiếp nhau.
Tiết 111: dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: luyện tập (tiếp theo)
b.Có kẻ nói từ khi(1) các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi

non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi(2) có người lấy tiếng chim kêu,

tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe

mới hay.
ĐT
DT
C1
V1
C2
V2
C3
V3
C4
V4
DT
Cụm C1 - V1, C2 - V2 làm phụ ngữ cho DT khi(1).
Cụm C3 - V3, C4 - V4 làm phụ ngữ cho DT khi(2).


Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TÂP 1: Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì?

c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức

quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bẩy hào nháng và thô kệch bắt

chước người ngoài […]
(Theo Thạch Lam)
CN
VN
C1
V1
C2
V2
2 cụm C-V làm phụ ngữ cho động từ thấy
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: ”Cái đẹp là cái có ích”.
Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
Chúng em học giỏi làm cha mẹ và thầy

cô rất vui lòng.
CN
VN
C1
V1
C2
V2
CÁCH MỞ RỘNG CÂU:
- Từ một câu đơn bình thường, từ hai vế trong một câu, hoặc từ hai câu đơn ta có thể tạo thành một câu có dùng cụm C – V để mở rộng bằng cách thêm, bớt những từ ngữ thích hợp.
- Cách mở rộng câu phụ thuộc vào mối quan hệ giữa các câu và mục đích của người nói.
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định: “Cái đẹp là cái
có ích”.
b) Nhà văn Hoài Thanh khẳng định rằng cái
đẹp là cái có ích.
CN
VN
C
V
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 2 : Mỗi câu trong từng cặp câu dưới đây trình bày một ý riêng. Hãy gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ mà không thay đổi nghĩa chính của chúng.
c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
c) Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của
người Việt Nam ta du dương,trầm bổng như một
bản nhạc.
CN
VN
C
V
C
V
Tiết 111: dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: luyện tập (tiếp theo)
d.Cách mạng tháng Tám thành công. Từ đó, tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số. phận mới
?Cách mạng tháng Tám thành công đã khiến cho tiếng

Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.
C1
V1
C2
V2
ĐT
CN
VN
BÀI TẬP 3 :Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.(Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy)
Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.
Anh em hoà thuận khiến hai thân vui vầy.
Tiết 111: dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu: luyện tập (tiếp theo)

b.đây là cảnh một rừng thông. Ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại.
?Đây là cảnh một rừng thông mà ngày ngày biết bao nhiêu

người qua lại.
CN
C
V
VN
Tiết 111: DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU: LUYỆN TẬP (tiếp theo)
BÀI TẬP 3 :Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu in đậm dưới đây thành một câu có cụmC-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.(Khi gộp có thể thêm hoặc bớt những từ cần thiết nhưng không làm thay đổi nghĩa chính của các câu và vế câu ấy)
c) Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời. Sự ra đời của các vở kịch ấy đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”,”Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống”,…ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
Bài tập mở rộng
2, D?t m?t cõu trong dú em s? d?ng c?m C-V d? m? r?ng cõu? Cho bi?t c?m C-V dú l�m th�nh ph?n gỡ?
VD: - Con mèo chạy làm vỡ lọ hoa.
? Cụm C-V làm chủ ngữ.
DẶN DÒ
. VỀ NHÀ HOÀN THÀNH CÁC BÀI TẬP CÒN LẠI
. CHUẨN BỊ TIẾT SAU LUYỆN NÓI: mỗi tổ làm 1 đề(Tổ 1:đề 1, Tổ 2: đề 2, Tổ 3: đề 3, Tổ 4: đề 4)