Bài 26. Thực hành: Nhận biết một vài dạng đột biến

Đột biến
Kết quả thực hành và thuyết trình của Tổ 1.
Khái niệm : Đột biến là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit, là biến dị di truyền được.
Có các dạng đột biến sau :
Thêm một cặp nu.
Mất một cặp nu.
Thay thế một cặp nu.
Đột biến
Ví dụ về đột biến gen thay thế một cặp nu : bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm gây thiếu máu do đột biến gen thay thế cặp A-T thành T-A.
Đột biến
Nguyên nhân phát sinh đột biến gen :
Trong
thực nghiệm
Tác nhân vật lý : phóng xạ, cực tím…
Tác nhân hóa học : ảnh hưởng của
các chất hóa học như nicotine, cosinsin,...
Sinh học ở ngoại cảnh.
Trong
tự nhiên
Những biến đổi bất thường
trong sinh lý, sinh hóa trong
tế bào.
Đột biến
Bé gái Katie Renfroe, 4 tuổi, bị mắc hội chứng phì đại não bẩm sinh hiếm gặp, khiến một số bộ phận trên mặt của cô bé to bất thường do đột biến gen.
Con mèo hai mặt
Mèo Venus thu hút được sự chú ý của nhiều người như vậy là do khuôn mặt vô cùng đặc biệt của nó: một nửa có lông màu đen và mắt màu xanh lá cây, nửa kia màu vàng với mắt màu xanh da trời.


Bạch xà hai đầu chu du châu Âu
Một con rắn có 2 đầu hoạt động và ăn uống độc lập, thậm chí còn ăn trộm thức ăn của nhau trở thành một “nhân vật” chủ yếu lôi cuốn du khách tại Ukraina.
Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có lợi.
Một trong số 10 giống lúa đột biến mang lại hiệu quả cao.
Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ (màu trắng).
"Ra lệnh" cho trái cây chín vào thời điểm mà con người mong muốn có thể thành hiện thực sau khi các nhà khoa học phát hiện một gene đặc biệt.
Bằng cách biến đổi gene, các nhà khoa học Anh có thể điều khiển trái cây chín đúng vào thời điểm mà họ muốn.


Xuất hiện loài bướm khác thường ở Fukushima

Bướm Zizeeria maha ở Fukushima bình thường (phải) và bị đột biến. 
Nhiễm phóng xạ có thể là nguyên nhân khiến các loài bướm ở Fukushima - Nhật Bản bị đột biến. Chúng có thêm chân, râu và biến đổi về hình dáng cánh.
Hóa thạch của một con hàu khổng lồ được tìm thấy ở Solent vào tháng 6-2012. Nó lớn gấp 10 lần những con hàu bình thường.
Tôm hùm màu cam cực hiếm
Một con tôm hùm mắc chứng bệnh bạch tạng, toàn bộ thân mình nó có một màu trắng như tuyết vừa được tìm thấy tại vùng biển ngoài khơi Dorset, Anh.


Những động vật màu tím lạ thường
Ốc sên biển tím
Bướm hoàng đế tím
Bọ cánh cứng tím
Vẻ ngoài lạ lùng của một số bông hoa hướng dương trong các bức tranh của Vincent Van Gogh không phải là hệ quả của chứng bệnh tâm thần. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy những bằng chứng cho thấy đây là hình ảnh của những bông hoa hướng dương bị đột biến.


Hoa hướng dương trong tranh Van Gogh.
Hoa hướng dương Teddy Bear.
Nhóm nhà khoa học Israel và Thụy Sĩ đã tìm thấy nguyên nhân dẫn tới một số người sinh ra mà không có vân tay là do đột biến một loại gene hiếm gặp.


Bằng việc phân tích mã di truyền 16 thành viên trong một gia đình Thụy Sĩ có 9 người sinh ra không có vân tay, các nhà nghiên cứu từ Trung tâm y tế Tel Aviv Sourasky ở Israel đã phát hiện thấy, đột biến gen SMARCAD1 ở da gây ra hiện tượng này.
Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST gồm các dạng : mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn…
Nguyên nhân phát sinh :

Đột biến
Tác nhân vật lý.
Tác nhân hóa học.
Đột biến ở thực vật
Quả bí ngô vàng “nhiều múi” được trồng tại Viện nghiên cứu khoa học nông nghiệp Foshan, Trung Quốc.


Bông súp lơ màu tím bắt mắt.
Quả bầu “có một không hai” tại Viện nghiện cứu Foshan.
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng.
Đột biến