Bài 26. Sống chết mặc bay

Tiết 105 - 106

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
a. Xuất xứ:
b. Vị trí tác phẩm:
c. Thể loại:
d. Tóm tắt cốt truyện:
e. Bố cục:





Nhà văn Phạm Duy Tốn
1883 - 1924
Ti?t 105-106. Đọc - hiểu văn bản:
Sống chết mặc bay
Truyện ngắn " Sống chết mặc bay" kể về ai và về việc gì?
- Để tái hiện được cảnh dân và quan hộ đê tác giả đã dùng những biện pháp nghệ thuật chủ yếu nào?
- Em hãy chỉ ra hai mặt của biện pháp tương phản trong truyện ngắn này.
Đê sông Hồng 1926
Hình ảnh dân phu đang hộ đê
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cảnh đê sắp vỡ
+ thời gian :
+ địa điểm :
+ không gian :
+ tình trạng khúc đê:
+ tình thế :
- không khéo thì vỡ mất
- gần một giờ đêm
- khúc đê làng X- phủ X
- trời mưa tầm tã , nước sông Nhị Hà đang lên
- đã thẩm lậu

Tình thế vô cùng nguy nan , khẩn cấp
Thủy hỏa đạo tặc : Giặc lũ - đứng đầu trong bốn thứ giặc dữ - vì vậy vô cùng đáng lo , đáng sợ
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
I. Đ?c v� tỡm hi?u chỳ thớch.
II. Phõn tớch
1. Caỷnh ủeõ saộp vụừ
2. Hình ảnh quan lại.
Cảnh ngoài trời
Cảnh trong đình
Ngoài trời mưa tầm tã nước sông dâng cao.

- Quan ụỷ trong đình vững chãi, đèn sáng
Không khí quang cảnh trong đình được miêu tả như thế nào ?
Trong lúc dân đang hộ đê,nhốn nháo căng thẳng, thì quan ở đâu ?
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
Cảnh ngoài trời
Cảnh trong đình
Cảnh tượng nhốn nháo hoang mang căng thẳng.
Không khí: Tĩnh mịch, nghiêm trang, nhàn nhã, đường bệ, nguy nga.

Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
Cảnh ngoài trời
Cảnh trong đình
Trăm nghìn người đội mưa ngập dưới bùn, ướt như chuột, đói rét và kiệt sức.

Dáng ngồi uy nghi, chễm chệ, gọi người hầu gãi, gọi điếu đóm, tiếng quan truyền.
Những chi tiết nào trong truyện đã miêu tả điều đó?
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
Cảnh ngoài trời
Cảnh trong đình
Cảnh tượng nhốn nháo hoang mang căng thẳng.
Đồ dùng: Toàn bằng vàng bạc ngà-> xa hoa quí phái
Bỏt y?n h?p du?ng phốn
Đồ dùng sinh hoạt của quan phủ trong khi hộ đê là gì?
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
Cảnh quan phủ đi " hộ đê" Cảnh người dân đang hộ đê

Qua dáng ngồi cách nói, đồ dùng của tên quan phủ và kẻ hầu em có thể hiểu gì về cuộc sống của quan ?
Dân đang ra sức hộ đê thì quan laïi làm gì ?
Quan đang bận đánh tổ tôm với nha lại và Chánh tổng
Cuộc sống của quan - một cuộc sống rất xa hoa,quí phái, hoàn toàn trái ngược với cuộc sống lầm than,khổ cực của nhân dân







- Thái độ : Trăm lo nghìn sợ, hết sức giữ gìn.
? cố gắng cứu đê.


< Hình ảnh quan phụ mẫu :
+ Chỗ ngồi : Trong đình
+ Dáng ngồi : Chễm chệ, uy nghi.
+ Đồ dùng sinh hoạt : Rất quý phái, xa hoa.
- Thái độ : Dửng dưng với việc hộ đê >< say mê đánh tổ tôm.

- Ngh? thu?t : Tuong ph?n , li?t kê , tang c?p
? L�m n?i b?t rừ tớnh ch?t hu?ng l?c c?a quan ph? v� th?m c?nh c?a ngu?i dõn
- Thaùi ñộ của taùc giả :Thái độ đồng cảm , sự lo lắng sợ hãi cho tình thế của người dân trong thảm hoạ thiên tai
Cảnh dân hộ đê: >
- Không khí, quang cảnh:
+ Mưa gió ầm ầm, tiếng trống, tiếng tù và, tiếng người gọi nhau hộ đê ? Nháo nhác, hối hả, căng thẳng, cấp bách.
Quang cảnh đánh tổ tôm được miêu tả cụ thể chi tiết: Lúc mau, lúc khoan, khi nói, khi cười, ung dung, êm ái, vui vẻ, dịu dàng. Di?u đó cho thấy sự đam mê tổ tôm đến mức quên hết tả cả trách nhiệm to lớn là được giao đi chỉ đạo việc hộ đê của quan phụ mẫu.
Điều �� ch�ng t� b�n quan l�i quen th�i s�ng xa hoa, ch�i b�i nh�n nh�, v� tr�ch nhiƯm, v� l��ng t�m tr�íc t�nh m�ng v� ��i s�ng cđa nh�n d�n.
- Là tên quan hách dịch, quen hưởng thụ, quen lối sống xa hoa.
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
I. Đ?c v� tỡm hi?u chỳ thớch.
II. Phõn tớch
1. Caỷnh ủeõ saộp vụừ
2. Hình ảnh quan lại.
Thiên nhiên
Quan
THẢO LUẬN NHÓM
Phép tăng cấp trong truyện được tập trung ở những khía cạnh nào ? Tìm dẫn chững để chứng minh ?
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
- Là tên quan hách dịch, quen hưởng thụ, quen lối sống xa hoa.
I. Đ?c v� tỡm hi?u chỳ thớch.
II. Phõn tớch
1. Caỷnh ủeõ saộp vụừ
2. Hình ảnh quan lại.
Thiên nhiên
Quan
Trời mưa mỗi lúc một nhiều.
Nước sông m?i lúc một dâng cao.
Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ.
Sức người ngày càng yếu.
Nguy cơ vỡ đê và cuối cùng đã đến.
Đam mê cờ bạc không chứng kiến dân hộ đê.
Ván bài ù mỗi lúc một to.
Đam mê ngày càng lớn
Niềm vui phi nhân tính.
" ù thông tôm chi chi nảy" -> Đê vỡ.
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
- Là tên quan hách dịch, quen hưởng thụ, quen lối sống xa hoa.
I. Đ?c v� tỡm hi?u chỳ thớch.
II. Phõn tớch
1. Caỷnh ủeõ saộp vụừ
2. Hình ảnh quan lại.
Cảnh quan phủ đi " hộ đê" Cảnh người dân đang hộ đê

Thái độ của bọn quan lại khi có người dân xông vào cấp báo?
Cáu gắt, doạ bỏ tù, đuổi người báo tin ra ngoài,rồi say sưa với ván bài sắp ù to
Thái độ: Cau mặt gắt: Mặc kệ.
> Điềm nhiên thờ ơ, vô trách nhiệm.
-> Tiếp tục say sưa với ván bài.
Cảnh quan phủ đi " hộ đê" Cảnh người dân đang hộ đê

Hình ảnh bọn quan lại,tay chân của chính quyền do thực dân pháp dựng nên hầu hết là những kẻ vô lương tâm,chỉ biết lấy việc đục khoét của dân làm mục đích.Bọn chúng chẳng bao giờ lo cho dân,luôn bỏ họ trong cảnh thiên tai,hạn hán, đói rét .
Tác giả đứng về phía dân đen,thương cảm trước cảnh sống vất vả,khổ cực,của họ
Truyện đã phản ảnh thực trạng gì của xã hội Việt nam thời Pháp thuộc ?
Phép tương phản với tăng cấp.được kết hợp khéo léo đã khắc hoạ bản chất vô lương tâm của quan phụ mẫu trước sinh mạng của dân
Em hãy nhân xét về tác dụng của phép nghệ thuật tương phản và tăng cấp trong việc khắc hoạ bản chất của quan phụ mẫu?
- Là tên quan vô lương tâm, vô trách nhiệm, vô nhân tính. Thờ ơ lạnh lùng trước đại hoạ của muôn dân.
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
- Là tên quan hách dịch, quen hưởng thụ, quen lối sống xa hoa.
I. Đ?c v� tỡm hi?u chỳ thớch.
II. Phõn tớch
1. Caỷnh ủeõ saộp vụừ
2. Hình ảnh quan lại.
- S?ng Ch?t M?c Bay l� t�c phỈm cê gi� tr� hi�n th�c v� nh�n ��o s�u s�c. Em h�y ch� rđ hai gi� tr� �ê ?
- Là tên quan vô lương tâm, vô trách nhiệm, vô nhân tính. Thờ ơ lạnh lùng trước đại hoạ của muôn dân.
3. Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của truyện
a. Giá trị hiện thực
Tố cáo bọn quan lại thời Pháp thuộc chỉ biết vơ vét, đục khoét,bỏ mặc nhân dân đói rét,lầm than
b. Giá trị nhân đạo
Đau xót trước cảnh lầm than,chết chóc của dân - phản ánh sự tàn nhẫn ,vô lương tâm của bọn quan lại
Tố cáo ,vạch trần bộ mặt bọn quan lại bằng hình tượng văn học độc đáo
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
- Là tên quan hách dịch, quen hưởng thụ, quen lối sống xa hoa.
I. Đ?c v� tỡm hi?u chỳ thớch.
II. Phõn tớch
1. Caỷnh ủeõ saộp vụừ
2. Hình ảnh quan lại.
I/ Đọc tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc hiểu văn văn bản.
1. Caỷnh đê saộp vụừ.
2. Hình ảnh quan lại.
1. Giá trị nghệ thuật:
- Kết hợp thành công hai phép nghệ thuật tương phản và tăng cấp, ngôn ngữ sinh động, câu văn ngắn gọn.
2. Nội dung:
a/ Giá trị hiện thực:
- Phản ánh sự đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại trong xã hội phong kiến trước cách mạng tháng 8.
b/ Giá trị nhân đạo:
- Thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai và lên án thái độ vô trấch nhiệm của bọn quan l?i cầm quyền.
III/ Tổng kết ghi nhớ.
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
3. Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của truyện
III/ Tổng kết ghi nhớ.
IV/ Luyện tập.
Hãy đánh dấu (+) vào cột có, dấu (-) vào cột không trong bảng sau:
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
I/ Đọc tìm hiểu chú thích.
II/ Đọc hiểu văn văn bản.
1. Caỷnh đê saộp vụừ.
2. Hình ảnh quan lại.

3. Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của truyện
Hãy đánh dấu (+) vào cột có, dấu (-) vào cột không trong bảng sau:
+
+
+
-
+
+
+
Ti?t 105-106: Sống chết mặc bay
Hướng dẫn học bài ? nhà:

- L�m ti?p b�i t?p 2/83 SGK
H?c thu?c ghi nh?
Chu?n b? b�i cỏch l�m b�i van l?p lu?n gi?i thớch
+ ễn l?i ki?n th?c v? ki?u b�i ngh? lu?n gi?i thớch
+ Tỡm trong van b?n S?ng ch?t m?c bay nh?ng cõu van trỡnh b�y theo phuong th?c l?p lu?n gi?i thớch