Bài 26. Sống chết mặc bay

Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
Phần 1: Những đặc điểm cơ bản của truyện ngắn hiện đại đầu Thế kỉ XX.
Phần 2: Đọc - hiểu văn bản:"Sống chết mặc bay" - Phạm Duy Tốn.
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
A. KHÁI QUÁT TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
A. KHÁI QUÁT TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Thế kỉ X đến cuối thế kỉ XX
Viết bằng chữ Hán
Được viết bằng văn xuôi hoặc văn vần
Thường mang tính giáo huấn
Thiên về hư cấu
Khắc họa qua hành động
Đơn giản
Truyện ngắn tự sự cỡ nhỏ
Cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX
Viết bằng chữ quốc ngữ
Khắc họa hình tượng
Kể chuyện thật
Khắc họa ở nhiều phương diện (lời nói, tâm lí…)
Phức tạp
TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI
TRUYỆN TRUNG ĐẠI
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
A. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
B. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả
- Phạm Duy Tốn (1883 - 1924).
- Là một cây bút tiên phong và xuất sắc của khuynh hướng hiện thực ở những năm đầu thế kỉ XX.
- Là nhà văn có lòng nhân đạo sâu sắc.
“Ông đã "mở ra cánh cửa sổ đến một thế giới khác, thế giới không chỉ bao gồm trí thức và những tầng lớp trên, mà cả nông dân và những người kéo xe cần lao".
(Schafer)
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả
2. Tác phẩm
- Sáng tác 7/1918, đăng trên tạp chí Nam phong tháng 12/1918.
- Là truyện ngắn thành công nhất của Phạm Duy Tốn. Bông hoa đầu mùa của truyện ngắn hiện đại Việt Nam.
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Chú thích khác
- Sông Nhị Hà
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Chú thích khác
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
- Đọc diễn cảm, chú ý thay đổi ngữ điệu phù hợp với nội dung của mạch truyện.
a) Đọc
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
b) Tóm tắt
a) Đọc
Dân làng X, phủ X đang phải dối mặt với nguy cơ đê vỡ.
Ở ngoài đê, dân phu đang cố hết sức để cứu con đê.
Trong đình cao vững chãi trầy trò quan lại đang say sưa đánh tổ tôm.
Quan sung sướng ù ván bài to, đê vỡ dân rơi vào cảnh thảm sầu.
Dựa vào các sự việc dưới đây em hãy tóm tắt lại văn bản “Sống chết mặc bay”.
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
b) Tóm tắt
a) Đọc
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
b) Tóm tắt
a) Đọc
2. Tìm hiểu chung
* Ngôi kể:
Ngôi kể 3
* Nhân vật chính:
Quan phụ mẫu
* Phương thức biểu đạt:
Tự sự kết hợp miêu tả
và biểu cảm
* Bố cục:
3 phần
+ Phần 1: Từ đầu đến "... không khéo thì vỡ mất" => Cảnh đê sắp vỡ.
+ Phần 2: Tiếp theo đến "...Điếu, mày!"
=> Cảnh trên đê và cảnh trong đình trước khi đê vỡ.
+ Phần 3: Còn lại => Cảnh đê vỡ nhân dân lâm vào tình cảnh thảm sầu.
* Ý nghĩa nhan đề
-Phê phán thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm trước tính mạng, tài sản của người khác.
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
b) Tóm tắt
a) Đọc
2. Tìm hiểu chung
* Ngôi kể:
Ngôi kể 3
* Nhân vật chính:
Quan phụ mẫu
* Phương thức biểu đạt:
Tự sự kết hợp miêu tả
và biểu cảm
* Bố cục:
3 phần
* Ý nghĩa nhan đề
-Phê phán thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm trước tính mạng, tài sản của người khác.
+ Phép tương phản (đối lập) trong nghệ thuật là việc tạo ra những hành động, những cảnh tượng, những tính cách trái ngược nhau để qua đó làm nổi bật ý tưởng bộ phận trong tác phẩm hoặc tư tưởng chính của tác phẩm.
+ Phép tăng cấp là lần lượt đưa thêm chi tiết và chi tiết sau phải cao hơn chi tiết trước, qua đó làm rõ thêm bản chất một sự việc, một hiện tượng muốn nói.
* Phép tương phản, tăng cấp
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
2. Tìm hiểu chung
3. Tìm hiểu chi tiết
a) Cảnh nhân dân hộ đê
THẢO LUẬN NHÓM
+ Thời gian
+ Địa điểm
+ Không khí
+ Âm thanh
+ Dụng cụ
+ Hoạt động
Câu hỏi: Tìm hiểu cảnh nhân dân hộ đê theo các gợi ý sau:
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
a) Cảnh nhân dân hộ đê
Thời gian:
Địa điểm:
Không khí:
Âm thanh:
Dụng cụ:
Hoạt động:
Gần một giờ đêm
Trên đê, đã thẩm lậu…
Căng thẳng, nhốn nháo…
Trống đánh, ốc thổi,…
Cuốc, thuổng, tre…
Đắp, đội, vác, lội…lướt thướt như chuột lột
=> Cảnh hộ đê: Hối hả, nhốn nháo, nhếch nhác, thảm hại.
- Xem chừng núng thế lắm.
- Không khéo thì vỡ mất.
- Tình cảnh trông thật là thảm.
- Than ôi! Sức người khó lòng ….trời.
- Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.
=> Niềm cảm thương chân thành của tác giả trước cuộc tình cảnh cực của nhân dân.
- Tăng cấp, tương phản
(sức người >< sức trời)
- Động từ, từ láy, so sánh
Câu cảm thán, ngôn ngữ biểu cảm
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
2. Tìm hiểu chung
3. Tìm hiểu chi tiết
a) Cảnh nhân dân hộ đê
- Cảnh hộ đê hối hả, nhốn nháo, thảm hại.
- Từ ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm; phép tương phản, tăng cấp.
- Niềm cảm thương chân thành của tác giả.
* Tiểu kết
b) Cảnh quan lại hộ đê
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
+ gần một giờ đêm
+ trong đình cao, vững chãi
+ trang nghiêm, tĩnh mịch
+ tiếng nói nhẹ nhàng, êm ái
+ trầu vàng, cau đậu, …
+ chơi tổ tôm
=>Trật tự, tôn nghiêm, nhàn nhã
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
* Quan phụ mẫu:
b) Cảnh quan lại hộ đê
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
b) Cảnh quan lại hộ đê
THẢO LUẬN NHÓM
+ Nhóm1: Dáng ngồi
+ Nhóm 2: Đồ dùng
+ Nhóm 3: Cử chỉ
+ Nhóm 4: Lời nói
Câu hỏi: Tìm những chi tiết miêu tả hình ảnh quan phụ mẫu “hộ đê” theo gợi ý sau:
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
* Nghệ thuật:
Liệt kê, ngôn ngữ biểu cảm, phép tăng cấp
* Quan phụ mẫu:
- Dáng ngồi: uy nghi, chễm chện
- Đồ dùng: bát yến hấp đường phèn, trầu vàng, cau đậu…
- Lời nói: “ừ”; “mặc kệ!”; “điếu mày!”…
- Cử chỉ: xơi bát yến, vuốt râu, rung đùi
- Thái độ: điềm nhiên, thờ ơ
-> Vô trách nhiệm
-> Hống hách
> Cuộc sống xa hoa, sung sướng
> Thích hưởng lac

b) Cảnh quan lại hộ đê
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
2. Tìm hiểu chung
3. Tìm hiểu chi tiết
a) Cảnh nhân dân hộ đê
=> Lên án, tố cáo
b) Cảnh quan lại hộ đê
- Trật tự, tôn nghiêm, nhàn nhã
- Quan phụ mẫu vô trách nhiệm, phi nhân tính.
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
CẢNH NHÂN DÂN HỘ ĐÊ
CẢNH QUAN LẠI HỘ ĐÊ
><
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
2. Tìm hiểu chung
3. Tìm hiểu chi tiết
a) Cảnh nhân dân hộ đê
b) Cảnh quan lại hộ đê
c) Cảnh đê vỡ
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
Khi đê vỡ
- Dân rơi vào cảnh thảm sầu: nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết; kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn.
- Quan quát nạt dọa dẫm, không ngừng chơi bài -> ù ván bài to-> sung sướng.
=> Thảm hại, đáng thương
=> Phi nhân tính
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
2. Tìm hiểu chung
3. Tìm hiểu chi tiết
a) Cảnh nhân dân hộ đê
b) Cảnh quan lại hộ đê
c) Cảnh đê vỡ
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Yếu tố nghệ thuật nào không được tác giả sử dụng trong văn bản "Sống chết mặc bay"?

A. Tương phản, tăng cấp
B. Lối nói khoa trương, phóng đại.
C. Ngôn ngữ sinh động, hấp dẫn.
D. Ngôi kể khách quan.
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
2. Tìm hiểu chung
3. Tìm hiểu chi tiết
a) Cảnh nhân dân hộ đê
b) Cảnh quan lại hộ đê
c) Cảnh đê vỡ
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc bay” là: Phản ánh sự đối lập giữa cuộc sống và sinh mạng của nhân dân với cuộc sống của bạn quan lại mà kẻ đứng đầu ở đây là tên quan phủ “ lòng lang dạ thú”.
Giá trị …………. của tác phẩm “Sống chết mặc bay” là: Thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước cuộc sống lầm than cơ cực của người dân do thiên tai và thái độ vô trách nhiệm của bọn cầm quyền đưa đến.
Hãy dùng hai từ hiện thực, nhân đạo để điền vào chỗ trống cho thích hợp:
* Ghi nhớ (SGK)
hiện thực
nhân đạo
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc, tóm tắt
2. Tìm hiểu chung
3. Tìm hiểu chi tiết
a) Cảnh nhân dân hộ đê
b) Cảnh quan lại hộ đê
c) Cảnh đê vỡ
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
IV. LUYỆN TẬP
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đi thăm vùng sạt lở ở huyện Duy Xuyên tỉnh Quảng Nam năm 2010.
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
Đồng chí, Nguyễn Hồng Diên Chủ tịch Tỉnh Thái Bình đi kiểm tra công tác phòng chống cơn bão số 6 năm 2013
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
ỦNG HỘ ĐỒNG BÀO LŨ LỤT
Chủ đề: TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI VIỆT NAM ĐẦU THẾ KỈ XX
Tiết 105, 106: SỐNG CHẾT MẶC BAY - Phạm Duy Tốn -
BẢO
VỆ
MÔI
TRƯỜNG
Bài tập về nhà:
- Hoàn thành bài tập phần luyện tập.
- Tiếp tục tìm hiểu các tác phẩm truyện ngắn hiện đại trong chủ đề.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH