Bài 26. Sống chết mặc bay

1. Hãy kể tên các văn bản nghị luận đã học?


Tinh thần yêu nước của nhân ta.
Sự giàu đẹp của tiếng Việt.
Đức tính giản dị của Bác Hồ.
ý nghĩa văn chương.

a. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quí báu của ta.
b. Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay.
c.Bác Hồ giản dị trong mọi phương diện: bữa cơm, cái nhà, lối sống, trong lời và bài viết. Sự giản dị ấy đi liền với sự phong phú, rộng lớn về đời sống tinh thần của Bác.
2. Em hãy cho biết luận điểm chính của văn bản Tinh thần yêu nước của nhân ta là câu nào trong các câu sau đây?
Kiểm
tra
bài
cũ


Tiết 105: Văn bản : Sống chết mặc bay
(Phạm Duy Tốn)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả :
- Phạm Duy Tốn (1883 - 1924) quê Hà Nội.
- Là một trong số những nhà văn đầu tiên có
thành tựu về truyện ngắn hiện đại.
2.Tác phẩm :
- Là truyện ngắn hiện đại, sáng tác năm 1918.
- Thể hiện sâu sắc giá trị hiện thực và nhân đạo.
- Là bông hoa đầu mùa của truyện ngắn
hiện đại Việt Nam.


Nhà văn Phạm Duy Tốn
Tiết 105: Văn bản : Sống chết mặc bay
(Phạm Duy Tốn)
So sánh truyện ngắn trung đại và truyện ngắn hiện đại
Tiết 105: Văn bản Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1.Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đọc, tóm tắt, tìm hiểu chú thích:

Dân làng X, phủ X đang phải đối mặt với nguy cơ đê vỡ. Họ đang cố gắng hết sức để cứu con đê, bảo toàn tính mạng và cuộc sống của mình. Trong khi ấy, trong đình cao mà vững chãi, những người có trách nhiệm hộ đê là quan phủ và các chức sắc đang ăn chơi, hưởng lạc, say mê ván bài tổ tôm, lãng quên đám con dân đang cực khổ trong tình thế " ngàn cân treo sợi tóc". Và đúng lúc quan sung sướng vì ù ván bài to nhất cũng là lúc đê vỡ, dân chúng lâm vào cảnh "màn trời chiếu đất", xiết bao thảm sầu.
Tiết 105: Văn bản Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1.Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đọc, tóm tắt, tìm hiểu chú thích:
Cho các từ sau: Quan phụ mẫu, chánh tổng, nha lại. Chọn các từ thích hợp điền vào chỗ trống :
+ .........: Chức vụ của người đứng đầu công việc hành chính của một tổng( gồm nhiều xã ) trong xã hội phong kiến.
+ .....: Từ chỉ các công chức làm việc trong cửa quan ngày trước.
+ ........: Quan dưới thời phong kiến và thuộc Pháp (có quan niệm coi quan như cha mẹ).

Chánh tổng
Nha lại
Quan phụ mẫu
Tiết 105: Văn bản Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
2. Tác phẩm
3. Đọc, tóm tắt,
tìm hiểu chú thích
II. Phân tích văn bản
1. Bố cục:
3 phần
+ Phần 1 : Từ đầu đến "Khúc đê này hỏng mất " : Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân.
+ Phần 2 : Tiếp đến "Điếu mày " : Quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm khi đi hộ đê.
+ Phần 3 : Còn lại : Đê vỡ, nhân dân lâm vào tình cảnh thảm sầu.


* Ngôi kể : Thứ 3.
* Các phương thức biểu đạt :
- Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.

Tiết 105: Văn bản: Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
Cảnh ngoài đê
Cảnh trong đình
> <
Tiết 105: Văn bản: Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II. Phân tích văn bản
1. Bố cục:
2. Phân tích
a. Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân.
Hình ảnh thiên nhiên - con đê
Hình ảnh dân phu
- Mưa tầm tã, nước sông lên to.
Mưa mỗi lúc một nhiều
Mực nước ngày càng dângcao.
Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ
- Sức người mỗi lúc một yếu
- Nguy cơ đê vỡ mỗi lúc một đến gần
Đê thẩm lậu, núng thế, không khéo thì vỡ mất
- Trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ
=> Sự nhốn nháo, khẩn trương, căng thẳng, vất vả cực độ.
Thiên tai giáng xuống mỗi lúc một dữ dằn, đe doạ nghiêm trọng cuộc
sống của người dân. Họ bất lực trước sức tàn phá của thiên nhiên, tai
hoạ sắp ập xuống.
- Mưa vẫn tầm tã trút xuống, nước vẫn cuồn cuộn bốc lên.
- Hàng trăm nghìn, từ chiều đến giờ hết sức giữ gìn.
- Kẻ thuổng, người cuốc, kẻ đội, kẻ vác, nào cừ, nào đắp.
- Bì bõm lội dưới bùn, lướt thướt, ai cũng mệt lử .
Cảnh ngoài đê
Làng X phủ X
> <
- Thế đê không cự lại thế nước Con đê có nguy cơ hỏng mất.
Gần 1 giờ đêm
- Khó địch nổi sức trời
Tiết 105: Văn bản Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời! Thế đê không sao cự lại với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê này hỏng mất.

Những câu văn biểu cảm - Tác dụng:
+ Bộc lộ tâm trạng của người dân: lo lắng, bất lực, kêu cứu
+ Thái độ của tác giả: đau xót, thương cảm trước cảnh bất lực của con người với sức trời, sức yếu kém của thế đê trước thế nước.


Tiết 105: Văn bản Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II. Phân tích văn bản
1. Bố cục:
2. Phân tích
a. Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân:
Bằng những từ ngữ giàu hình ảnh, câu văn ngắn gọn, giọng văn biểu cảm tác giả cho thấy sự nguy hiểm của con đê sắp vỡ, sự cố gắng nhưng bất lực và tuyệt vọng của người dân quê trước tai hoạ sắp ập xuống.

Tiết 105: Văn bản Sống chết mặc bay
( Phạm Duy Tốn)
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II. Phân tích văn bản
1. Bố cục:
2. Phân tích
a. Nguy cơ vỡ đê và sự chống đỡ của người dân.
Bằng những từ ngữ giàu hình ảnh, câu văn ngắn gọn, giọng văn biểu cảm tác giả cho thấy sự nguy hiểm của con đê sắp vỡ, sự cố gắng nhưng bất lực và tuyệt vọng của người dân quê trước tai hoạ sắp ập xuống.
Nếu nói về giá trị hiện thực thì ở bức tranh thứ nhất này em sẽ nói về hiện thực nào?
1
2
3
Nếu nói về giá trị nhân đạo thì ở bức tranh thứ nhất này em thấy được tình cảm gì? Của ai?

Nếu nói về nghệ thuật, theo em ở bức tranh thứ nhất này thủ pháp nghệ thuật nào tiêu biểu nhất? Nêu tác dụng?
Cuộc sống vất vả của người dân quê trong xã hội cũ. Họ phải tự mình bảo vệ cuộc sống mà không trông cậy được vào bất cứ sự trợ giúp của những người có trách nhiệm.
1
2
Sự xót xa thương cảm của tác giả trước tình cảnh khốn cùng của người dân quê.
Nghệ thuật tăng cấp, tương phản => Cho thấy sự nguy ngập của con đê và sự tuyệt vọng của người dân quê.
3
- Đọc, kể tóm tắt văn bản
- Tìm hiểu nội dung và nghệ thuật phần còn lại của văn bản
- Tìm thêm những tác phẩm văn học nói về hình ảnh những tên quan lại, cuộc sống của nhân dân ta dưới chế độ xã hội phong kiến xưa kia.


Giờ học kết thúc tại đây.
Xin chân thành cảm ơn
Ban giám khảo, các thầy cô giáo
cùng toàn thể các em học sinh !