Bài 26. Sống chết mặc bay

chào mừng các thầy cô giáo
tới dự giờ môn ngữ văn lớp 7A
Kiểm tra bài cũ:
Hãy nối tên tác giả ở cột bên phải sao cho đúng với tên tác phẩm nghị luận ở cột bên trái.
Tiết 105
(Phạm Duy Tốn)
Văn bản:
- Là nhà văn hiện thực nổi tiếng với truyện ngắn hiện đại.
Ông còn là một nhà báo và một doanh nhân tiến bộ.
Ông mất năm 41 tuổi vì bệnh lao.
Các tác phẩm: Sống chết mặc bay; Một cảnh thương tâm; Con người Sở Khanh; Tiếu lâm An Nam...
1. Tác giả:
(1883 – 1924)
In lần đầu tiên trên tạp chí Nam Phong, số 18 – 1918. Sau được in lại trong tuyển tập “Truyện ngắn Nam phong”), NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1989.

- Tác phẩm được coi là bông hoa đầu mùa của truyện ngắn Việt Nam hiện đại.
2. Tác phẩm:
So sánh
Truyện trung đại
Truyện ngắn hiện đại
Viết bằng văn xuôi tiếng
Việt hiện đại
- Viết bằng chữ Hán
- Có tính chất hư cấu
- KÓ ng­êi thËt, viÖc thËt
- Cốt truyện phức tạp
- Cốt truyện đơn giản
Khắc hoạ hình tượng , phát
hiện bản chất trong quan hệ
nhân sinh hay đời sống con
người.
- Môc ®Ých gi¸o huÊn
Cuộc cách mạng trong văn học
Việt Nam.
- Vào thời kì trung đại
- Đầu thế kỉ XX
BỐ CỤC :
Ðoạn 1: Từ đầu -> khúc đê này hỏng mất: Nguy
cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
3 đoạn
- Ðoạn 2: Tiếp -> Ðiếu, mày!: Cảnh quan phủ
và nha lại đánh tổ tôm trong khi “đi hộ đê”.
- Ðoạn 3: Còn lại: Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào
Tình trạng thảm sầu.
Cảnh quan phụ mẫu và nha lại đang đánh tổ tôm ở trong đình
Cảnh dân phu đang chống chọi với nước lũ để hộ đê
Toàn cảnh đê sông Hồng
Gần một giờ đêm. Trời mưa tầm tã. Nước sông Nhị Hà lên to quá ; khúc đê làng X thuộc phủ X xem chừng núng thế lắm, hai ba đoạn đã thẩm lậu rồi, không khéo thì vỡ mất.
Dân phu kể hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ, hết sức giữ gìn, kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, nào đắp, nào cừ, bì bõm dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy lướt thướt như chuột lột. Tình cảnh trông thật là thảm.
Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ, nhưng xem chừng ai ai cũng mệt lử cả rồi. ấy vậy mà trên trời thời vẫn mưa tầm tã trút xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên. Than ôi ! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời ! Thế đê không sao cự lại được với thế nước ! Lo thay ! Nguy thay ! Khúc đê này hỏng mất.

+ Độ mưa:
+ Độ nước:
mưa tầm tã -> mưa tầm tã trút xuống (ngày càng to)
nước lên to quá -> nước cứ cuồn cuộn bốc lên (ngày càng dâng cao)
+ Thế đê:
núng thế -> thẩm lậu (ngày càng nguy hiểm)
Gần một giờ đêm. Trời mưa tầm tã. Nước sông Nhị Hà lên to quá ; khúc đê làng X thuộc phủ X xem chừng núng thế lắm, hai ba đoạn đã thẩm lậu rồi, không khéo thì vỡ mất.
Dân phu kể hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ, hết sức giữ gìn, kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, nào đắp, nào cừ, bì bõm dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy lướt thướt như chuột lột. Tình cảnh trông thật là thảm.
Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ, nhưng xem chừng ai ai cũng mệt lử cả rồi. ấy vậy mà trên trời thời vẫn mưa tầm tã trút xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên. Than ôi ! Sức người khó lòng địch nổi với sức trời ! Thế đê không sao cự lại được với thế nước ! Lo thay ! Nguy thay ! Khúc đê này hỏng mất.

+ Độ mưa:
+ Độ nước:
+ Sức người (ai cũng mệt lử) >< sức trời (vẫn mưa tầm tã)
+ Thế đê (sắp vỡ) >< thế nước (nước cuồn cuộn bốc lên)
mưa tầm tã -> mưa tầm tã trút xuống (ngày càng to)
nước lên to quá -> nước cứ cuồn cuộn bốc lên (ngày càng dâng cao)
+ Thế đê:
núng thế -> thẩm lậu (ngày càng nguy hiểm)
=> Phép tăng cấp
=> Phép tương phản
Tố cáo bọn quan lại có quyền lực thờ ơ vô trách nhiệm với tính mạng con người
Gợi tả cảnh lụt do đê vỡ để tỏ lòng cảm thương của tác giả
A
Tạo tình huống có vấn đề (đê sắp vỡ) để từ đó các sự việc kế tiếp sẽ xảy ra.
C
B
D
Khắc hoạ thêm tính cách tàn nhẫn vô lương tâm của quan phụ mẫu
1. Phần mở đầu truyện có vai trò "thắt nút". Vậy ý nghĩa "thắt nút" ở đây là gì?
Nói lên sự thắng thế của con người trước thiên nhiên
Nói lên sự căng thẳng của quan phủ và bọn lính khi đi cứu đê
C
Nói lên thiên tai đang từng lúc giáng xuống đe doạ cuộc sống của người dân quê
A
B
D
Nói lên sự yếu kém của thế nước trước thế đê
2. Miêu tả cảnh tượng nhân dân đang vật lộn, căng thẳng, vất vả đến cực độ trước nguy cơ đê vỡ, tác giả nhằm dụng ý gì?

3. Những biện pháp nghệ thuật tiêu biểu được sử dụng trong đoạn đầu:
A- Liệt kê, biểu cảm trực tiếp.
B- Tương phản , tăng cấp.
C- ẩn dụ.
D- Nhân hoá.
Hướng dẫn học bài ở nhà:
Nắm được những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm.
Tóm tắt ngắn gọn nội dung của truyện.
Phân tích nội dung và nghệ thuật đoạn 1.
Tìm hiểu nội dung đoạn 2 và 3:
+ Hình ảnh tên quan phụ mẫu
+ Biện pháp nghệ thuật tiêu biểu
+ Giá trị nhân đạo và hiện thực