Bài 26. Sống chết mặc bay

Chúc các em có một giờ học
bổ ích và lý thú
ngữ văn 7

Bài 26:
Tiết 110 - 111
Văn bản:
Sống chết mặc bay
- Phạm Duy Tốn -
Đê sông Hồng 1926
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cảnh đê sắp vỡ
+ thời gian :
+ địa điểm :
+ không gian :
+ tình trạng khúc đê:
+ tình thế :
- không khéo thì vỡ mất
- gần một giờ đêm
- khúc đê làng X- phủ X
- trời mưa tầm tã , nước sông NHị Hà đang lên
- đã thẩm lậu
* Tình huống :
Tình thế vô cùng nguy nan , khẩn cấp
Thủy hỏa đạo tặc : Giặclũ - đứng đầu trong bốn thứ giặc dữ - vì vậy vô cùng đáng lo , đáng sợ


2. C?nh trờn dờ v� trong dỡnh tru?c khi dờ v?
a. Cảnh hộ đê ngoài đình
- thời gian : từ chiều tới giờ
-Số lượng : Hàng trăm nghìn người hộ đê
-Hành động : hết sức giữ gìn , kẻ thì thuổng , người thì cuốc , đội đất , vác tre , nào đắp , nào cừ , bì bõm , lướt thướt như chuột lột , xao xác gọi
-Tình thế : mưa tầm tã trút , nước cuồn cuộn , khúc sông núng thế , hai ba đoạn đã thẩm lậu
-Âm thanh : Trống đánh liên thanh , ốc thổi vô hồi , người xao xác gọi nhau
b. C?nh trong dỡnh
-chuy?n quan ph? du?c h?u h?
-Chuy?n quan choi t? tụm
-Chuy?n quan nghe tin dờ v?
+ Địa th? : vững chãi , đê vỡ cũng không sao
+ Quan : uy nghi , ch?m ch?n ng?i , tay trỏi t?a g?i x?p , chõn ph?i du?i th?ng d? tờn ngu?i nh� quỡ gói
+ D? dựng sinh ho?t : Bỏt y?n h?p du?ng phốn , trỏt d?i m?i , ngan b?c , tr?u v�ng , cau d?u , ?ng thu?c b?c , d?ng h? v�ng .
+ Quang c?nh dỏnh t? tụm : lỳc mau , lỳc khoan , ung dung ờm ỏi , khi cu?i , khi núi , vui v? d?u d�ng


Ngh? thu?t : Tuong ph?n , Li?t kê , tang c?p


Làm nổi bật rõ tính chất hưởng lạc của quan phủ và thảm cảnh của người dân
- Chứng tỏ một cuộc sống sang trọng, rất cách biệt với cuộc sống lầm than cơ khổ của nhân dân

- Cảnh cứu đê rất khẩn trương , hối hả , nhốn nháo, căng thẳng nhưng bất lực , thảm hại
- Sự bất lực của sức người trước sức trời . Sự yếu kém của thế đê trước thế nước .
- Thiên tai đang từng bước giáng xuống đe dọa cuộc sống của người dân
Thái độ của tác giả :”
Than ôi , lo thay , nguy thay , khúc đê này hỏng mất

Biểu cảm trực tiếp – bình luận
* Thái độ đồng cảm , sự lo klắng sợ hãi cho tình thế của người dân trong thảm hoạ thiên tai

.
3. C?nh dờ v?
- gà chó trâu bò kêu vang tứ phía
- nước tràn lênh láng
- xoáy thành vực
-nhà trôi lúa ngập
- kẻ sống không chỗ ở , người chết không nơi chôn ..kể sao cho xiết !
+Thái độ của bọn nha lại : thầy đề run cầm cập
+Thái độ của quan phụ mẫu - lời nói : ông cách cổ , ông bỏ tù chúng mày , đuổi cổ nó ra
Cử chỉ : lại quay vào ván bài ngài đang chơi dở
xoè ván bài : ù thông tôm , chi chi nảy , điếu mày
Nghệ thuật : liệt kê , tăng cấp , tương phản , biểu cảm trực tiếp
*

Thái độ của quan phụ mẫu khi có người báo đê vỡ :
- Đổ trách nhiệm cho cấp dưới
- Đe doa
- Đuổi người báo tin ra ngoài
- Vẫn say sưa với ván bài sắp được ù to
Niềm vui tàn bạo , phi nhân của quan phụ mẫu
* Nghệ thuật : phép đối lập - tương phản , tăng cấp , đối thoại
Làm cho câu chuyện càng đọc càng hấp dẫn , nút thắt càng chặt , mâu thuẫn càng bị đẩy tới cao trào
Tâm lí nhân vật càng thêm rõ nét
Thảo luận nhóm:
Hãy chỉ ra các phương thức biểu đạt
được sử dụng trong van bản? Tỏc d?ng ?
?

Ghi nhớ:
B?ng l?i van c? th? sinh d?ng , b?ng s? khộo lộo trong vi?c v?n d?ng k?t h?p hai phộp tuong ph?n v� tang c?p trong ngh? thu?t , S?ng ch?t m?c bay dó lờn ỏn gay g?t tờn quan ph? lũng lang d? thỳ v� b�y t? ni?m c?m thuong tru?c c?nh nghỡn s?u muụn th?m c?a nhõn dõn do thiờn tai v� cung do thỏi d? vụ trỏch nhi?m c?a
k? c?m quy?n gõy nờn
Luyện tập:
Bài tập trắc nghiệm
Khoanh tròn vào câu chữ cái câu trả lời đúng nhất
Câu 1 : Giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực của truyện ngắn Sống chết mặc bay là gì ?

A. Phản ánh sự đối lập gay gắt và hoàn toàn giữa cuộc sống của nhân dân với cuộc sống của bọn quan lại tiêu biểu là tên quan phụ mẫu trước sinh mạng của nhân dân
B. Sự cảm thông sâu sắc của tác giả trước cảnh nhân dân hộ đê vô cùng vất vả và cảnh nhân dân điêu linh sau khi đê vỡ
C. Bao gồm cả Avà B
D. Không phải A và B

Câu 2 : Truyện hấp dẫn người đọc nhờ những yếu tố nào ?
A. Kết hợp các biện pháp đối lập – tương phản và tăng cấp
B. Kể chuyện miêu tả cụ thể , gon gàng
C. Đối thoại ngắn sinh động
D. Tất cả các phương án trên
B�i t?p 1 - 83/SGK

i
Thảo luận nhóm
So sánh nội dung câu chuyện và đoạn băng vừa xem . Từ đó , cho biết ngày nay , nhà nước ta đã quan tâm , giúp đỡ nhân dân chống thiên tai và giúp đỡ nhân dân bị thiên tai như thế nào ?
?

Hướng dẫn học bài ? nhà:

- L�m ti?p b�i t?p 2/83 SGK
H?c thu?c ghi nh?
Chu?n b? b�i cỏch l�m b�i van l?p lu?n gi?i thớch
+ ễn l?i ki?n th?c v? ki?u b�i ngh? lu?n gi?i thớch
+ Tỡm trong van b?m S?ng ch?t m?c bay nh?ng cõu van trỡnh b�y theo phuong th?c l?p lu?n gi?i thớch

c?m on cỏc em v� h?n g?pl?i trong gi? h?c sau