Bài 26. Sống chết mặc bay






TIẾT105-106:
sỐNG CHẾT MẶC BAY
pHẠM Duy Tốn

I. ĐỌC – Tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả
2. Tác phẩm
Xuất xứ
Thể loại
từ khó
3. Bố cục
Đê sông Hồng 1926
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cảnh đê sắp vỡ
+ thời gian :
+ địa điểm :
+ không gian :
+ tình trạng khúc đê:
+ tình thế :
- không khéo thì vỡ mất
- gần một giờ đêm
- khúc đê làng X- phủ X
- trời mưa tầm tã , nước sông NHị Hà đang lên
- đã thẩm lậu
* Tình huống :
Tình thế vô cùng nguy nan , khẩn cấp
Thủy hỏa đạo tặc : Giặclũ - đứng đầu trong bốn thứ giặc dữ - vì vậy vô cùng đáng lo , đáng sợ


2. Cảnh trên đê và trong đinh trước khi đờ vỡ
a. Cảnh hộ đê ngoài đình
- thời gian : từ chiều tới giờ
-Số lượng : Hàng trăm nghìn người hộ đê
-Hành động : hết sức giữ gìn , kẻ thì thuổng , người thì cuốc , đội đất , vác tre , nào đắp , nào cừ , bì bõm , lướt thướt như chuột lột , xao xác gọi
-Tình thế : mưa tầm tã trút , nước cuồn cuộn , khúc sông núng thế , hai ba đoạn đã thẩm lậu
-Âm thanh : Trống đánh liên thanh , ốc thổi vô hồi , người xao xác gọi nhau
b. Cảnh trong đỡnh
-chuyện quan phủ được hầu hạ
-Chuyện quan chơi tổ tụm
-Chuyện quan nghe tin đờ vỡ
+ Địa thế : vững chãi , đê vỡ cũng không sao
+ Quan : uy nghi , chễm chện ngồi , tay trỏi tựa gối xếp , chõn phải duỗi thẳng để tờn người nhà quỡ gói
+ Đồ dựng sinh hoạt : Bỏt yến hấp đường phốn , trỏt đồi mồi , ngăn bạc , trầu vàng , cau đậu , ống thuốc bạc , đồng hồ vàng …
+ Quang cảnh đỏnh tổ tụm : lỳc mau , lỳc khoan , ung dung ờm ỏi , khi cười , khi núi , vui vẻ dịu dàng


Nghệ thuật : Tương phản , Liệt kê , tăng cấp


Làm nổi bật rõ tính chất hưởng lạc của quan phủ và thảm cảnh của người dân
- Chứng tỏ một cuộc sống sang trọng, rất cách biệt với cuộc sống lầm than cơ khổ của nhân dân

- Cảnh cứu đê rất khẩn trương , hối hả , nhốn nháo, căng thẳng nhưng bất lực , thảm hại
- Sự bất lực của sức người trước sức trời . Sự yếu kém của thế đê trước thế nước .
- Thiên tai đang từng bước giáng xuống đe dọa cuộc sống của người dân
Thái độ của tác giả :”
Than ôi , lo thay , nguy thay , khúc đê này hỏng mất

Biểu cảm trực tiếp – bình luận
* Thái độ đồng cảm , sự lo klắng sợ hãi cho tình thế của người dân trong thảm hoạ thiên tai

.
3. Cảnh đờ vỡ
- gà chó trâu bò kêu vang tứ phía
- nước tràn lênh láng
- xoáy thành vực
-nhà trôi lúa ngập
- kẻ sống không chỗ ở , người chết không nơi chôn ..kể sao cho xiết !
+Thái độ của bọn nha lại : thầy đề run cầm cập
+Thái độ của quan phụ mẫu - lời nói : ông cách cổ , ông bỏ tù chúng mày , đuổi cổ nó ra
Cử chỉ : lại quay vào ván bài ngài đang chơi dở
xoè ván bài : ù thông tôm , chi chi nảy , điếu mày
Nghệ thuật : liệt kê , tăng cấp , tương phản , biểu cảm trực tiếp
*

Thái độ của quan phụ mẫu khi có người báo đê vỡ :
- Đổ trách nhiệm cho cấp dưới
- Đe doa
- Đuổi người báo tin ra ngoài
- Vẫn say sưa với ván bài sắp được ù to
Niềm vui tàn bạo , phi nhân của quan phụ mẫu
* Nghệ thuật : phép đối lập - tương phản , tăng cấp , đối thoại
Làm cho câu chuyện càng đọc càng hấp dẫn , nút thắt càng chặt , mâu thuẫn càng bị đẩy tới cao trào
Tâm lí nhân vật càng thêm rõ nét
THẢO LUẬN NHÓM:
Hãy chỉ ra các phương thức biểu đạt
được sử dụng trong văn bản? Tỏc dụng ?
?

III.TỔNG KẾT (Ghi nhớ:)
Bằng lời văn cụ thể sinh động , bằng sự khộo lộo trong việc vận dụng kết hợp hai phộp tương phản và tăng cấp trong nghệ thuật , Sống chết mặc bay đó lờn ỏn gay gắt tờn quan phủ lũng lang dạ thỳ và bày tỏ niềm cảm thương trước cảnh nghỡn sầu muụn thảm của nhõn dõn do thiờn tai và cũng do thỏi độ vụ trỏch nhiệm của
kẻ cầm quyền gõy nờn
IV.LUYỆN TẬP:
Bài tập:sgk
Bài tập 1 – 83/SGK

i
Thảo luận nhóm
So sánh nội dung câu chuyện và đoạn băng vừa xem . Từ đó , cho biết ngày nay , nhà nước ta đã quan tâm , giúp đỡ nhân dân chống thiên tai và giúp đỡ nhân dân bị thiên tai như thế nào ?
?

V.HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ:

- LÀM TIẾP BÀI TẬP 2/83 SGK
HỌC THUỘC GHI NHỚ
CHUẨN BỊ BÀI CaCH LÀM BÀI VĂN LẬP LUẬN GIẢI THiCH
+ ÔN LẠI KIẾN THỨC VỀ KIỂU BÀI NGHỊ LUẬN GIẢI THiCH
+ TiM TRONG VĂN BẢM SỐNG CHẾT MẶC BAY NHỮNG CâU VĂN TRiNH BÀY THEO PHƯƠNG THỨC LẬP LUẬN GIẢI THiCH