Bài 26. Sống chết mặc bay

SỐNG CHẾT MẶC BAY
Chào các em!
GV Lê Ngọc Thành
(Phạm Duy Tốn)
TIẾT 105
BT 1/ Hãy kể tên các văn bản nghị luận đã học?
Tinh thần yêu nước của nhân ta.

Sự giàu đẹp của tiếng Việt.

Đức tính giản dị của Bác Hồ.

Ý nghĩa văn chương.
BT 2/ Hãy trình bày phạm vi nghị luận của văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ?
HĐ 1: KIỂM TRA BÀI CŨ
Một vài khúc đê của đồng bằng sông Hồng
Hệ thống
sông ngòi
Bắc Bộ
- Là một trong những người có thành tựu đầu tiên về thể loại truyện ngắn hiện đại Việt Nam.
1/ Tác giả:
- Phạm Duy Tốn (1883-1924), quê Hà Tây.
HĐ 2: I/GIỚI THIỆU TÁC GIẢ-TÁC PHẨM
2/ Tác phẩm:
- "Sống chết mặc bay" là truyện ngắn thành công nhất của ông.
- Đề tài: Viết về cảnh lũ lụt ở sông Nhị Hà (Hồng – Hà Nội) lúc thực dân – phong kiến cai trị.
4/ Bố cục.
- Phần 1: Từ đầu đến "khúc đê này hổng mất".
- Phần 2: Tiếp đó đến "Điếu mày"
- Phần 3: Còn lại.
Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân.
Cảnh đê vỡ, nhân dân lâm vào tình cảnh thảm hại.
Cảnh quan phủ và nha lại đánh tổ tôm,vô trách nhiệm trước nguy cơ đê vỡ.
3/ Đọc và tìm hiểu chú thích.
Có thể chia làm 3 đoạn:
HĐ 3: II/ĐỌC - HIỂU CHUNG
Thời gian: Một giờ đêm
Mức độ nguy hiểm: Mưa to  nước sông dâng lên  cuồn cuộn  hai ba đoạn đã thẩm lậu.
Không khí cảnh tượng hộ đê: Nhốn nháo, vội vã, căng thẳng  gấp gáp
Địa điểm: Trong đình cao ráo, đê vỡ cũng không sao.
Hành động: Đánh tổ tôm cùng nha lại và chánh tổng.
Không khí: Tĩnh mịch, trang nghiêm, nhàn nhã.
Thơ ơ, bình thản, vô trách nhiệm.
Thiên tai đang đe doạ cuộc sống của nhân dân, nhân dân bất lực.
1/ Bức tranh hiện thực về cuộc sống của người dân trong cảnh mưa lũ và thói vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền.
HĐ 4: III/ĐỌC - PHÂN TÍCH

Ấy trong khi quan lớn
ù ván bài to như thế,
Thì khắp mọi miền đó,
nước tràn lênh láng…
Vạch trần bản chất vô cảm, tàn ác của bọn quan lại.
Phơi bày nỗi khổ của dân.
Trực tiếp tỏ thái độ phản kháng cái ác.
Thương cảm bênh vực cái thiện, cái yếu.
2/ Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo.
Sự dữ dội của mưa lũ lúc càng tăng ; sức lực của dân phu ngày càng sút giảm.
Cảnh quan phụ mẫu sung sướng, nhàn hạ ; cảnh dân phu càng lúc càng cơ cực, nguy hiểm, càng gần với cái chết hơn.
Trời mưa càng lúc càng to, nước càng lớn.
Sức những người dân phu càng lúc càng đuối dần.
Quan càng lúc càng mê đắm bài bạc hơn.
…
Tăng
tiến
Đối
lập
3/ Nghệ thuật kể chuyện.
HĐ 5: IV/TỔNG KẾT
1/ Các chi tiết nào liên quan đến cảnh dân hộ đê ?
Mưa tầm tã, nước sông Nhị Hà dâng cao.
Trong đình vững chãi, dẫu nước to thế nào cũng
không việc gì.
Trong đình, đèn thắp sáng trưng.
Dân phu đang hối hả giữ đê: kẻ thuổng, người cuốc,
kẻ đội đất, kẻ vác tre, đắp, cừ, bì bõm dưới bùn lầy.
A
B
C
D
Tiếng trống, tiếng tù và, tiếng gọi nhau xao xác.
Nha lệ lính tráng,kẻ hầu người hạ, đi lại rộn ràng.
E
G
2/ Những hình thức ngôn ngữ đã được vận dụng trong truyện “Sống chết mặc bay” là gì?
- Ngôn ngữ tự sự.
- Ngôn ngữ miêu tả.
- Ngôn ngữ của người dẫn chuyện.
- Ngôn ngữ biểu cảm.
3/ Các phép tu từ tương phản, liệt kê, tăng cấp ?
HĐ 6: V/LUYỆN TẬP
Ghi nhớ
ĐUỔI CHỮ BẮT HÌNH
NGẮN
TỔ TÔM
TRỐNG và ỐC
MỈA MAI
HIỆN THỰC
TUYỆT VỌNG
THỰC DÂN-PHONG KIẾN
SƠN TINH
SÔNG CÁI
9
1
2
3
4
5
6
7
8
ĐÊ LA THÀNH
Âm thanh của 2 vật nào hòa cùng tiếng người giữ đê?
Loại bài bạc “quan phụ mẫu” đang say mê.
Đặc điểm nổi bật ở những câu văn đầu văn bản này?
Giọng văn mà tác giả dùng khi nói về tên quan có tính chất gì?
Một trong 2 giá trị nội dung của tác phẩm.
Từ dùng chỉ tình thế những dân phu đang đối mặt?
Bối cảnh lịch sử đất nước khi tác phẩm ra đời?
Những dân phu trong văn bản khiến ta nghĩ đến vị thần nào đã biết?
Một tên gọi khác của sông Hồng.
1/ Tóm tắt lại cốt truyện:
- Khi đê vỡ cuộc sống của người dân như thế nào?
- Quang cảnh trong đình ra sao?
- Quan phụ mẫu là người như thế nào?
- Việc kết hợp thủ pháp tương phản và tăng cấp đã đem đến hiệu quả nghề thuật gì?
- Từ đó thấy được giá trị nội dung (hiện thực, nhân đạo) và giá trị nghệ thuật của truyện “Sống chết mặc bay”.

2/ Soạn “Những trò lố hay Va-ren và Phan Bội Châu”:
- Sưu tầm tư liệu về tác giả Nguyễn Ái Quốc, Phan Bội Châu.
- Đọc kỹ văn bản nhất là các chú thích để hiểu văn bản khi được Hướng dẫn đọc thêm.
HĐ 7: DẶN DÒ
Chào các em!
GV Lê Ngọc Thành