Bài 26. Sống chết mặc bay

Chào mừng các thầy cô giáo
về dự tiết Ngữ văn 7
Trường THCS Xi Măng
TRường THCS
GD
Xi Măng
1. Theo Hoài Thanh, nguồn gốc
cốt yếu của văn chưương là gì ?

Câu 2: T�i sao n�i � ngh� v�n ch��ng cđa Ho�i Thanh
l� m�t v�n b�n ngh� lu�n v�n ch��ng ?

Vì dẫn chứng trong bài viết là tác phẩm văn chương
C� A v� B �Ịu sai
Vì nó nói về nguồn gốc cốt yếu của văn chương
3. Theo em, dòng nào không phải là đặc sắc nghệ thuật trong bài ý nghĩ văn chương ?
Kiểm tra bài cũ
A. Sử dụng luận cứ hợp lí
C. Văn viết có cảm xúc
B. Sử dụng phép tương phản
D. Văn phong giàu hình ảnh
10 ®
ĐÚNG RỒI
Ngữ Văn
Tiết 105-106: Bài 26:
Sống chết mặc bay
Phạm Duy Tốn
Chú thích:
- Biểu tượng là biểu thị ý nghĩa là học sinh ghi bài.

- Biểu tượng là trọng tâm của bài cần ghi nhớ.
- Hiểu được giá trị hiện thực, nhân đạo và những thành công nghệ thuật của truyện ngắn “ Sống chết mặc bay”
-Có kĩ năng đọc, cảm thụ tác phẩm văn học
- Giáo dục ý thức trách nhiệm, lòng thương và sự đồng cảm với nỗi khổ, sự khó khăn của con người
Kết quả cần đạt
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả: Phạm Duy Tốn
(1883 - 1924)
Là một trong những nhà văn xuất sắc đầu thế kỉ XX
2. Tác phẩm: - Viết vào năm 1918
- Tóm tắt văn bản.
- Bố cục
Theo em, văn bản này chia làm mấy phần ?
Đoạn 1
Đoạn 2
Đoạn 3
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả: Phạm Duy Tốn
(1883 - 1924)
Là một trong những nhà văn xuất sắc đầu thế kỉ XX
2. Tác phẩm: - Viết vào năm 1918
- Tóm tắt văn bản.
- Bố cục
Theo em, văn bản này chia làm mấy phần ?
3 phần
- Thể loại:
Theo em, văn bản này thuộc thể loại nào ?
Truyện ngắn
Sau đây là vài nét về truyện ngắn hiện đại
Truyện ngắn hiện đại: Viết bằng văn xuôi tiếng Việt hiện đại thiên về kể chuyện thực, thường khắc hoạ một hiện tượng, phát hiện một nét cơ bản trong quan hệ nhân sinh, đời sống.
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả
2. Tác phẩm
1. Cảnh dân phu hộ đê
- Thời gian: vào đêm khuya
- Thiên nhiên : dữ dội khủng khiếp(trời mưa tầm tã, nước sông dâng lên cuồn cuộn).
II ? Tìm hiểu chi tiết
Em hãy cho biết cảnh hộ đê diễn ra vào thời gian nào ?
? Diễn tả sự vất vả của nhân khi hộ đê.
Em hãy cho biết thiên nhiên lúc bấy giờ như thế nào ?
Em hãy cho biết đê lúc đó trong tình trạng như thế nào ?
- Đê: trong tình trạng núng thế và dễ vỡ.
- Sức người : mệt lử
Em hãy cho biết cảnh hộ đê như thế nào ?
Gợi ý : về âm thanh,
về hoạt động, về
âm trạng.
+ Âm thanh : tiếng
trống, tiếng tù và,.
+ Hoạt động :đào, cuốc,
đội ,đắp,.
+ Tâm trạng : trăm lo
nghìn sợ
Em hãy cho biết trong đoạn này có sử dụng biện pháp tu từ gì ?
- Phép đối lập tương phản giữa sự khủng khiếp của thiên tai với sức người hèn yếu.
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả
2. Tác phẩm
1. Cảnh dân phu hộ đê
- Địa điểm : đình làng cao ráo.
- Điều kiện sinh hoạt: sang trọng đắt tiền, món ăn quý hiếm, xung quanh có kẻ hầu người hạ.
II ? Tìm hiểu chi tiết
Không khí: trang nghiêm, tĩnh mịch
- Quan phụ mẫu đầy quyền uy, hách dịch
2. Cảnh quan phụ mẫu đánh bài mua vui
Theo em, Địa điểm quan phụ mẫu đánh bài ở đâu ?
Theo em, không khí lúc đó thế nào ?
Theo em, điều kiện sinh hoạt của quan phụ mẫu như thế nào ?
Theo em, tên quan phụ mẫu này như thế nào?
Cảnh quan phụ mẫu cùng lũ quan đang đánh tổ tôm
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả
2. Tác phẩm
1. Cảnh dân phu hộ đê
II ? Tìm hiểu chi tiết
- Quan phụ mẫu đầy quyền uy, hách dịch
2. Cảnh quan phụ mẫu đánh bài mua vui
? Cảnh sống sa hoa, lãng phí, ích kỉ của bọ quan lại
- Sự đam mê bài bạc đến mức quên đi tất cả
- Mê đánh tổ tôm đến mức quên trách nhiệm "đốc thúc việc hô đê"
Theo em, khi nghe đến việc đê sắp vỡ thì tên quan phụ mẫu như thế nào ?
- Thản nhiên trước tin đê sắp vỡ.
Em có nhận xét gì về tên quan phụ mẫu ?
- Tên quan phụ mẫu là kẻ lòng lang dạ thú.
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả
2. Tác phẩm
1. Cảnh dân phu hộ đê
II ? Tìm hiểu chi tiết
a) Tương phản - đối lập
2. Cảnh quan phụ mẫu đánh bài mua vui
- Được thể hiện quan 2 mặt:
Cảnh quan mua vui >< dân, vất vả khi giữ đê
Sức trời, sức nước >< sức dân
b) Tăng cấp :
? Làm nỗi bật nội dung tư tưởng chính của tác phẩm.
3. Nghệ thuật dựng truyện
- Tăng cấp mức độ khủng khiếp của thiên tai
- Tăng cấp sự đuối dần của sức dân.
- Tăng cấp về nguy cơ vỡ đê
- Tăng cấp về sự đam mê bài bạc của tên quan phụ mẫu.
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả
2. Tác phẩm
1. Cảnh dân phu hộ đê
II ? Tìm hiểu chi tiết
a) Tương phản - đối lập
2. Cảnh quan phụ mẫu đánh bài mua vui
- Được thể hiện quan 2 mặt:
Cảnh quan mua vui >< dân, vất vả khi giữ đê
Sức trời, sức nước >< sức dân
b) Tăng cấp :
? Làm nỗi bật nội dung tư tưởng chính của tác phẩm.
3. Nghệ thuật dựng truyện
- Tăng cấp mức độ khủng khiếp của thiên tai
- Tăng cấp sự đuối dần của sức dân.
- Tăng cấp về nguy cơ vỡ đê
- Tăng cấp về sự đam mê bài bạc của tên quan phụ mẫu.
Tiết 105-106: Sống chết mặc bay
5
I ? Tìm hiểu chung
Tác giả
2. Tác phẩm
II ? Tìm hiểu chi tiết
1. Nội dung:
- Giá trị hiện thực: phản ánh sự đối lập gay gắt giữa cuộc sống khổ cực của dân với cuộc sống sa hoa của bọ quan lại.
- Giá trị nhân đạo: thể hiện niềm thương cảm đối với cuộc sống khổ cực của người dân; Thái độ lên án gay gắt đối với bọn cầm quyền vô trách nhiệm.
III ? Tổng kết
2. Nghệ thuật: kết hợp thành công phép tương phản và tăng cấp; Ngôn ngữ phần nào thể hiện tính cách của nhân vật
Ghi nhớ :
Bằng lời văn cụ thể, sinh động, bằng sự khéo léo trong việc vận dụng kết hợp hai phép tương phản và tăng ccáp trong nghệ thuật, Sống chết mặc bay đã lên án gay gắt tên quan phủ lòng lang dạ thú và bày tỏ niềm cảm thương trước cảnh nghìn sầu muôn thảm của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây nên.
Bài tập bổ sung
Tác phẩm Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn được viết theo thể loại nào ?
Bút kí
Tùy bút
Tiểu thuyết
Truyện ngắn
Bài tập bổ sung
Theo em, truyện ngắn Việt Nam được coi là hiện đại thì trước hết phải đáp ứng được yêu cầu gì ?
Có cốt truyên phức tại
Viết về người thật, việc thật ở thời hiện đại
Tác giả là người hiện đại
Viết bằng văn xuôi tiếng Việt
Bài tập bổ sung
Trọng tâm miêu tả của tác giả trong truyện Sống chết mặc bay nằm ở đoạn nào ?
Đọan 1
Đọan 2
Đọan 3
Đọan 2 và 3
4. Trong Sống chết mặc bay, Phạm Duy Tốn đã vân dụng kết hợp các biện pháp nghệ thuật nào ?
Liệt kê và tăng cấp
Tương phản và phóng đại
Tương phản và tăng cấp
So sánh và đối lập
Bài tập bổ sung
Dặn dò
1. Làm bài tập trong vở bài tập
2. Học bài cũ
3. Đọc trước bài sau
Buổi học kết thúc
Chúc thầy cô và các em có buổi học vui vẻ