Bài 26. Sống chết mặc bay

SỐNG CHẾT MẶC BAY
Phạm Duy Tốn
Tiết 105 - 106
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
BỐ CỤC BÀI HỌC
I.TÌM HIỂU CHUNG
II.TÌM HIỂU VĂN BẢN
III.TỔNG KẾT
IV.LUYỆN TẬP
V.CỦNG CỐ
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả: là nhà văn mở đường cho nền văn xuôi quốc ngữ Việt Nam
b. Tác phẩm: truyện ngắn thành công nhất của Phạm Duy Tốn
2. Đọc – tìm hiểu chú thích, tóm tắt
Dựa vào phần chú thích * trong sgk, em hãy nêu vài nét về tác giả, tác phẩm?
Phạm Duy Tốn (1883-1924)
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả: là nhà văn mở đường cho nền văn xuôi quốc ngữ Việt Nam
b. Tác phẩm: truyện ngắn thành công nhất của Phạm Duy Tốn
2. Đọc – tìm hiểu chú thích, tóm tắt
Dân làng X, phủ X đang phải đối mặt với nguy cơ đê vỡ. Họ đang cố gắng hết sức để cứu con đê, bảo toàn tính mạng và cuộc sống của mình. Trong khi ấy, trong đình cao mà vững chãi, những người có trách nhiệm hộ đê là quan phủ và các chức sắc đang ăn chơi, hưởng lạc, say mê ván bài tổ tôm, lãng quên đám con dân đang cực khổ trong tình thế “ ngàn cân treo sợi tóc”. Và đúng lúc quan sung sướng vì ù ván bài to nhất cũng là lúc đê vỡ, dân chúng lâm vào cảnh “màn trời chiếu đất”, xiết bao thảm sầu.
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm
a. Tác giả: là nhà văn mở đường cho nền văn xuôi quốc ngữ Việt Nam
b. Tác phẩm: truyện ngắn thành công nhất của Phạm Duy Tốn
2. Đọc – tìm hiểu chú thích, tóm tắt
3. Bố cục:
Em hãy nêu bố cục của tác phẩm ?
+ Phần 1: Từ đầu đến “Khúc đê này hỏng mất ”: Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân.

+ Phần 2: Tiếp đến “Điếu mày ” : Quan phủ cùng nha lại đánh tổ tôm khi đi hộ đê.

+ Phần 3: Còn lại : Đê vỡ, nhân dân lâm vào tình cảnh thảm sầu.
3 phần
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
Cảnh đê sắp vỡ được gợi tả bằng chi tiết không gian, thời gian, địa điểm như thế nào ?
a. Cảnh đê sắp vỡ
+ thời gian :
+ địa điểm :
+ không gian :

+ tình trạng khúc đê:
+ tình thế :
- không khéo thì vỡ mất
- gần một giờ đêm
- khúc đê làng X- phủ X
- trời mưa tầm tã , nước sông Nhị Hà đang lên
- đã thẩm lậu
Tình thế vô cùng nguy nan, khẩn cấp
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
a. Cảnh đê sắp vỡ
Tình thế vô cùng nguy nan, khẩn cấp
b. Sự chống đỡ của người dân
Trước tình cảnh đê sắp vỡ, người dân đã có những hành động gì?
- Dân phu: người cuốc, người xẻng, đội đất, vác tre…ướt như chuột
- Âm thanh: huyên náo, ồn ào
Nhốn nháo, vất vả, mệt nhọc
Nhốn nháo, vất vả, mệt nhọc
ngày càng yếu
"Nước sông Nhị Hà lên to quá",
…thời nước cứ cuồn cuộn ".
Sức người
"Sức người khó lòng
địch nổi với sức trời",
ngày một giảm
Thế đê
Đê " núng thế lắm, hai ba đoạn đã thẩm lậu ".
"Trời mưa tầm tã", "Mưa tầm tã trút xuống".
mỗi lúc một tăng
Thế nước
ngày càng mạnh
Nghệ thuật tăng cấp, đối lập
Sức trời
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
a. Cảnh đê sắp vỡ
b. Sự chống đỡ của người dân
Em có nhận xét gì về bức tranh trên ?
NT tăng cấp, đối lập -> khung cảnh hộ đê ngoài đình rất nhốn nháo, căng thẳng, thiên tai đang từng lúc đe doạ cuộc sống của người dân.
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
Quan phụ mẫu đi hộ đê đang ở đâu trước lúc đê sắp vỡ, không khí ở đó ra sao ?
Địa điểm: Trên đình cao, rất vững chãi,
- Không khí: Tĩnh mịch, trang nghiêm
Đối lập với cảnh ngộ của dân hộ đê
Theo dõi đoạn văn kể chuyện trong đình, hãy cho biết có những chuyện gì xảy ra
Chuyện quan phủ được hầu hạ
Chuyện quan phủ chơi tổ tôm.
Chuyện quan phủ nghe tin đê vỡ.
THẢO LUẬN NHÓM
Chuyện quan phủ được hầu hạ
Chuyện quan phủ chơi tổ tôm.
Chuyện quan phủ nghe tin đê vỡ.
NHÓM 1
NHÓM 2
NHÓM 3
- Chân dung, đồ sinh hoạt, cử chỉ
- Thành phần tham dự, không khí
- Thái độ, hành động
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
a. Cảnh quan phủ được hầu hạ
- Chân dung: Uy nghi, chễm chện ngồi, tay trái dựa gối xếp, chân phải duỗi thẳng ra để cho tên người nhà quỳ ở đất mà gãi.
- Đồ sinh hoạt: Có bát yến hấp đường phèn, tráp đồi mồi, trầu vàng, ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà.
- Cử chỉ: Ngài xơi bát yến vừa xong, ngồi
khểnh vuốt râu, rung đùi.
Cuộc sống quan lại xa hoa, vương giả
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
a. Cảnh quan phủ được hầu hạ
b. Cảnh quan chơi tổ tôm
- Thầy đề, thầy đội nhất, thầy thông nhì, chánh tổng sở tại.
- Cảnh: Lúc mau, lúc khoan, ung dung êm ái, khi cười, khi nói vui vẻ.
Ăn chơi, ham mê cờ bạc
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
a. Cảnh quan phủ được hầu hạ
b. Cảnh quan chơi tổ tôm
c. Chuyện quan nghe tin đê vỡ
- Thầy đề: lo sợ, run cầm cập.
- Quan phụ mẫu: - đổ trách nhiệm cho cấp dưới, cho dân, đe doạ cách cổ, bỏ tù.
- Niềm vui của viên quan khi ù thông tôm.
Hách dịch, bàng quan vô trách nhiệm
Cảnh quan phủ đi “ hộ đê”
Cảnh người dân đang hộ đê
Trời mưa mỗi lúc một nhiều.
Nước sông mỗi lúc một dâng cao.
Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ.
Sức người ngày càng yếu.
Nguy cơ vỡ đê và cuối cùng đã đến.
Đam mê cờ bạc không chứng kiến dân hộ đê.
Ván bài ù mỗi lúc một to.
Đam mê ngày càng lớn
Niềm vui phi nhân tính.
“ ù thông tôm chi chi nảy”
-> Đê vỡ.
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
Nêu nhận xét về hình ảnh viên quan phụ mẫu ?
- Là những tên quan vô lương tâm, vô trách nhiệm, vô nhân tính.
Nhận xét về nét đặc sắc nghệ thuật của đoạn văn
- NT: tương phản và tăng cấp
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
3. Cảnh đê vỡ
- Khắp mọi nơi, miền đó nước tràn lênh
láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi
băng, lúa má ngập hết.
- Kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn, lênh đênh mặt nước.
Dân chúng rơi vào cảnh
khốn cùng
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
1. Nguy cơ đê vỡ và sự chống đỡ của người dân
2. Hình ảnh quan lại
3. Cảnh đê vỡ
III. Tổng kết
Qua phần tìm hiểu ở trên em hãy rút ra giá trị hiện thực tác phẩm?
- Tố cáo bọn quan lại thời Pháp thuộc chỉ biết vơ vét, đục khoét, bỏ mặc nhân dân đói rét, lầm than
1. Giá trị hiện thực
2. Giá trị nhân đạo
3. Giá trị nghệ thuật
Qua tác phẩm tác giả đã bày tỏ tình cảm như thế nào?
- Đau xót trước cảnh lầm than, chết chóc của dân. Tố cáo ,vạch trần bộ mặt bọn quan lại bằng hình tượng văn học độc đáo
Nhận xét sự thành công của tác giả về mặt nghệ thuật?
- Tác giả đã kết hợp thành công nghệ thuật tương phản và nghệ thuật tăng cấp
Nguyễn Thị Hải Xoan
Tiết 105-106 : SỐNG CHẾT MẶC BAY (Phạm Duy Tốn)
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – tìm hiểu chi tiết
III. Tổng kết
IV. Luyện tập
câu 2 :Nét nổi bật về nghệ thuật trong tác phẩm “Sống chết mặc bay” là gì ?
A. Nhân vật có nội tâm sâu sắc.
B. Kết hợp 2 phép tương phản và tăng cấp
C. Nghệ thuật khắc hoạ hình tượng độc
đáo và lãng mạn.
D. Ngôn ngữ kể chuyện hiện đại.
Câu 1: Quan phụ mẫu trong tác phẩm là người thế nào?
A. Có lối sống xa hoa, quyền quý
B. Ham mê cờ bạc
C. Hách dịch, vô lương tâm
D. Tất cả các ý kiến trên
NGUY CƠ VỠ ĐÊ
Nhân dân
Quan, nha lại
Vất vả chống đỡ
Bình thản,đánh tổ tôm
ĐÊ VỠ
Lâm vào cảnh khốn khổ, sầu thảm
Vẫn bình thản, thờ ơ trước cuộc sống lầm than của nhân dân
Cuộc sống lầm than, cơ cực trước thiên tai
Thái độ vô trách nhiệm, bỉ ổi và phi nhân tính.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Học thuộc ghi nhớ

Chuẩn bị bài cách làm bài văn lập luận giải thích

- Tìm trong văn bản Sống chết mặc bay những câu văn trình bày theo phương thức lập luận giải thích