Bài 25. Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích

Chào các em học sinh thân yêu
Tuần: 28-Tiết:109 TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I.Bài học :
Mục đích của giải thích:

Người ta cần giải thích khi nào?
+ Gặp một hiện tượng lạ
+ Gặp một vấn đề rắc rối
-> Chưa hiểu
Câu hỏi nhu cầu giải thích hằng ngày
+ Hôm qua vì sao bạn A nghỉ học?
+ Máy bay dùng để làm gì?
+ Vì sao phải tặng hoa cho nhau?
+Sao muối lại cần thiết cho sinh vật?
+ con người là gì?.....
Tuần: 28-Tiết:109 TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I.Bài học :
1.Mục đích của giải thích:
- Làm cho người khác hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
Khi trả lời các câu hỏi trên tức ta đã tìm ra lí do, nguyên nhân quy luật nảy sinh hiện tượng, chỉ ra nội dung, ý nghĩa của sinh vật đối với thế giới và con người
? Em hiểu thế nào là giải thích?
Tuần: 28-Tiết:109 TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I.Bài học :
1.Mục đích của giải thích:
Làm cho người khác hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
- Làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lý, phẩm chất, quan hệ …cần được giải thích nhằn nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cho con người
Những vấn đề cần giải thích trong văn nghị luận thường gặp
+Thế nào là hạnh phúc?
+Trung thực là gì?
+Thế nào có chí thì nên?...
=> Là tư tưởng, đạo lý, phẩm chất, tình cảm…
?Vậy mục đích của giải thích là gì?
Tuần: 28-Tiết:109 TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
. I. Bài học :
1.Mục đích của giải thích:
2. phương pháp giải thích
- Nêu định nghĩa chỉ ra các biểu hiện, mặt lợi, hại, nguyên nhân, hậu quả, cách đề phòng hoặc noi theo, so sánh, đối chiếu với các hiện tượng khác.
Văn bản : Lòng Khiêm Tốn
?Trong bài văn, Tác giả giải thích lòng khiêm tốn là gì?
?Tìm những câu văn nêu định nghĩa?
?Khiêm tốn có lợi hay có hại?
?Có lợi cho ai?
?Các biểu hiện của khiêm tốn là gì?
?Qua tìm hiểu em hãy cho biết người ta thường vận dụng những phương pháp nào trong giải thích?
Tuần: 28-Tiết:109 TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I. Bài học :
1.Mục đích của giải thích:
2. phương pháp giải thích
-Bố cục bài viết phải rõ ràng, ngôn từ trong sáng, dễ hiểu
- Muốn giải thích tốt người viết phải có kiến thức chuẩn xác và vận dụng phương pháp giải thích phù hợp.
? Vậy giải thích trong văn nghị luận khác giải thích trong cuộc sống đời thường như thế nào?
? Nêu bố cục bài?
? Em có nhận xét gì về bố cục và ngôn từ của bài văn giải thích?
? Em hãy giải thích vì sao có mưa?
? Vậy muốn giải thích tốt yêu cầu người viết đảm bảo yêu cầu nào?
Tuần: 28-Tiết:109 TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I. Bài học :
1.Mục đích của giải thích:
2. phương pháp giải thích
II. Luyện tập
1/72: Lòng nhân đạo (Lâm Ngữ Đường)
Vấn đề giải thích : Lòng nhân đạo
Phương pháp giải thích:
+ Nêu định nghĩa: Lòng nhân đạo tức là lòng thương người.
+ Kể ra các biểu hiện: lòng thương người: Ông lão hành khất, đứa trẻ nhặt từng mẩu bánh, mọi người xót thương
+ Đối chiếu lập luận đưa ra câu nói của Thánh Găng-đi


Hai đoạn văn sau cùng viết về câu thành ngữ "Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ" . Em hãy xác định phép lập luận trong mỗi đoạn văn.
Đoạn văn 1
Vì sao lại nói "Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ "? Tay giúp con nguười làm việc, " tay làm" là hình ảnh con nguười chăm chỉ, "tay quai" là hình ảnh con người luười biếng , không chịu làm việc. "Hàm" và "miệng" giúp con nguười ăn uống. Hình ảnh ở đây tuượng truưng cho cuộc sống của con nguười. Bởi vậy nguười chăm chỉ mới có cái để ăn, kẻ luười biếng thì chẳng có gì để ăn, miệng cứ trễ xuống.
-> Phép lập luận giải thích : Giải thích từ nghĩa đen suy ra nghĩa bóng để làm sáng tỏ nội dung câu thành ngữ.
Đoạn văn 2
Nguười nông dân chăm chỉ, cày sâu cuốc bẫm, mùa đến sẽ thu hoạch tốt, thu nhập của gia đình sẽ tăng, vì thế cuộc sống sẽ no đủ , sung túc. Trái lại, nếu nguười nông nhân luười biếng, không chăm chút đến ruộng nuương thì dù có đầu tuư giống tốt thì cũng sẽ không đuược một mùa bội thu cuộc sống sẽ thiếu thốn .Từ đó ta nhận thấy rằng nguười chăm chỉ mới có cái để ăn, kẻ luười biếng sẽ chẳng có gì để ăn. Ông cha ta nói " tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ" quả là có lí.
-> Phép lập luận chứng minh : lấy dẫn chứng về nguười nông dân để chứng tỏ nội dung câu thành ngữ là đúng.
Hu?ng d?n h?c ? nh�
- Nắm chắc nội dung ghi nhớ.
- Xác định vấn đề giải thích và phuương pháp giải thích trong hai văn bản đọc thêm (SGK).
- Soạn bài: Sống chết mặc bay