Bài 25. Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích

Giáo viên dạy: ĐỖ TRẦN PHƯƠNG THẢO
TRƯỜNG THCS THÁI NGUYÊN
TIẾT 104
TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP
LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích
trong văn nghị luận.
- Giải thích trong đời sống:

* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
???!
làm hiểu rõ
những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.

Vậy em mong muốn điều gì khi đặt ra những câu hỏi như thế?
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu
rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm
chất, quan hệ,…

Cho các ví dụ sau:
TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
nâng cao nhận
thức, bối dưỡng tình cảm.
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
Qua tìm hiểu, em hãy cho biết: giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ điều gì?
Những tư tưởng, đạo lí, phẩm chất ấy khi được hiểu rõ sẽ có tác dụng như thế nào đối với chúng ta?
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn nghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
BỐ CỤC
- MB: đoạn 1 -> giới thiệu về lòng khiêm tốn
- TB: từ đoạn 2 đến đoạn 6 -> giải thích rõ về lòng khiêm tốn
- KB: đoạn 7 -> khẳng định giá trị của lòng khiêm tốn
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn ghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
- Các cách giải thích trong bài:
Văn bản: Lòng khiêm tốn (SGK, trang 72)
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất,quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn ghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
- Các cách giải thích trong bài:
+ Đoạn 2: câu 1, câu 3 “Điều quan trọng… Con người…”
-> nêu lợi ích.
Văn bản: Lòng khiêm tốn (SGK, trang 72)
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất,quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn ghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
- Các cách giải thích trong bài:
+ Đoạn 2: câu 1, câu 3 “Điều quan trọng… Con người…”
-> nêu lợi ích.
+ Đoạn 3: “Khiêm tốn là…học hỏi”
-> nêu định nghĩa
Văn bản: Lòng khiêm tốn (SGK, trang 72)
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất,quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn ghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
- Các cách giải thích trong bài:
+ Đoạn 2: câu 1, câu 3 “Điều quan trọng… Con người…”
-> nêu lợi ích.
+ Đoạn 3: “Khiêm tốn là…học hỏi”
-> nêu định nghĩa
+ Đoạn 4: “Người có tính khiêm tốn…thêm nữa”
-> kể ra các biểu hiện
Văn bản: Lòng khiêm tốn (SGK, trang 72)
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất,quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn ghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
- Các cách giải thích trong bài:
+ Đoạn 2: câu 1, câu 3 “Điều quan trọng… Con người…”
-> nêu lợi ích.
+ Đoạn 3: “Khiêm tốn là…học hỏi”
-> nêu định nghĩa
+ Đoạn 4: “Người có tính khiêm tốn…thêm nữa”
-> kể ra các biểu hiện
+ Đoạn 5: “Đó là… mãi mãi”
-> nêu nguyên nhân
* Ghi nhớ ý 3/71
* Ghi nhớ ý 4, 5/71

Nhận xét về cách lập luận của bài văn?

Nhận xét về ngôn từ?
Muốn làm bài văn giải thích tốt, em phải làm gì?
TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
- Phân biệt mục đích của phép lập luận giải thích
và mục đích của phép lập luận chứng minh?
- Tìm các văn bản thuộc phép lập luận chứng minh
và văn bản thuộc phép lập luận giải thích mà em đã học?
THẢO LUẬN NHÓM
TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
Nhằm thuyết phục người đọc
tin vào tính chân thật của vấn đề.
Nhằm làm cho người đọc hiểu rõ về một vấn đề chưa biết.
- Tinh thần yêu nước của nhân dân ta.
- Đức tính giản dị của Bác Hồ.
- Sự giàu đẹp của tiếng Việt.
- Ý nghĩa văn chương.
- Tự do và nô lệ
- Óc phán đoán và óc thẩm mĩ.
hiểu rõ
ĐÁP ÁN CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM
tin vào
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất,quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn ghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
- Các cách giải thích trong bài:
+ Đoạn 2: câu 1, câu 3 “Điều quan trọng… Con người…”
-> nêu lợi ích.
+ Đoạn 3: “Khiêm tốn là…học hỏi”
-> nêu định nghĩa
+ Đoạn 4: “Người có tính khiêm tốn…thêm nữa”
-> kể ra các biểu hiện
+ Đoạn 5: “Đó là… mãi mãi”
-> nêu nguyên nhân
* Ghi nhớ ý 3/71
II. Luyện tập
Bài văn: Lòng nhân đạo - sgk/72
- Vấn đề được giải thích: lòng nhân đạo
- Cách giải thích:
+ Đoạn 1: nêu định nghĩa
+ Đoạn 2, 3: kể ra những biểu hiện
+ Đoạn 4: nêu cách noi theo
Cho biết vấn đề được giải thích?
Các cách giải thích?
Văn bản đọc thêm: Tự do và nô lệ (SGK, trang 73)
-> So sánh, đối chiếu
?!
So sánh, đối chiếu
Kể ra các biểu hiện
Nêu định nghĩa
Nêu nguyên nhân
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
I. Mục đích và phương pháp giải thích
1. Giải thích trong đời sống và giải thích trong văn nghị luận
- Giải thích trong đời sống: làm hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực.
* Ghi nhớ ý 1: học sgk/71
- Giải thích trong văn nghị luận:
làm hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất,quan hệ,…

TIẾT 104: TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
* Ghi nhớ ý 2: học sgk/71
2. Phương pháp giải thích trong văn ghị luận
Ví dụ: Bài Lòng khiêm tốn - sgk/70
- Vấn đề được giải thích: lòng khiêm tốn
- Các cách giải thích trong bài:
+ Đoạn 2: câu 1, câu 3 “Điều quan trọng… Con người…”
-> nêu lợi ích.
+ Đoạn 3: “Khiêm tốn là…học hỏi”
-> nêu định nghĩa
+ Đoạn 4: “Người có tính khiêm tốn…thêm nữa”
-> kể ra các biểu hiện
+ Đoạn 5: “Đó là… mãi mãi”
-> nêu nguyên nhân
* Ghi nhớ ý 3/71
II. Luyện tập
Bài văn: Lòng nhân đạo - sgk/72
- Vấn đề được giải thích: lòng nhân đạo
- Cách giải thích:
+ Đoạn 1: nêu định nghĩa
+ Đoạn 2,3: kể ra những biểu hiện
+ Đoạn 4: nêu cách noi theo
- Học bài cũ :
+ Học thuộc ghi nhớ và nắm được các cách giải thích trong văn nghị luận.
+ Đọc thêm hai văn bản: Óc phán đoán và óc thẩm mỹ,
Tự do và nô lệ
- Soạn bài mới: Văn bản Sống chết mặc bay: trả lời các câu
hỏi 1,2,3,4 trong phần đọc hiểu văn bản sgk tr81,82.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Trân trọng cảm ơn và
kính chào tạm biệt!