Bài 25. Thường biến

Kiểm tra bài cũ
Em hãy cho biết đột biến gen, đột biến nhiễm thể thuộc dạng biến dị nào? Vì sao?
I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường


I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Ví dụ 1: Ở một cây rau dừa nước: khúc thân mọc trên bờ có đường kính nhỏ và chắc, lá nhỏ; khúc thân mọc ven bờ có thân và lá lớn hơn; khúc thân mọc trải trên mặt nước thì thân có đường kính lớn hơn hai khúc trên và ở mõi đốt một phần rễ biến thành phao, lá cũng to hơn.
Ví dụ 2: Cùng thuộc một giống su hào thuần chủng, nhưng cây trồng ở luống được bón phân, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh đúng quy trình kĩ thuật thì có củ to hơn hẳn so với củ ở những cây trông ở luống không làm đúng quy trình kĩ thuật.
I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Ví dụ 1: Ở một cây rau dừa nước: khúc thân mọc trên bờ có đường kính nhỏ và chắc, lá nhỏ; khúc thân mọc ven bờ có thân và lá lớn hơn; khúc thân mọc trải trên mặt nước thì thân có đường kính lớn hơn hai khúc trên và ở mõi đốt một phần rễ biến thành phao, lá cũng to hơn.
Ví dụ 2: Cùng thuộc một giống su hào thuần chủng, nhưng cây trồng ở luống được bón phân, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh đúng quy trình kĩ thuật thì có củ to hơn hẳn so với củ ở những cây trông ở luống không làm đúng quy trình kĩ thuật.
Hãy nghiên cứu nội dung các ví dụ và trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1: Hãy chỉ ra nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến sự biến đổi về kiểu hình.
Câu 2: Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào? Trong các yếu tố đó, yếu tố nào được xem như không biến đổi.
Hình 25: Môi trường nước, trên mặt nước, trên cạn, không khí
Ví dụ 1: Độ ẩm
Ví dụ 2: Kĩ thuật chăm sóc
2, Sự biểu hiện ra kiểu hình phụ thuộc vào

1,Nguyên nhân làm biến đổi kiểu hình

Khái niệm:
Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
Đặc điểm thường biến:
+ Không di truyền

+ Biến đổi đồng loạt theo hướng xác định

Ý nghĩa thường biến: Giúp sinh vật thích nghi với môi trường (có lợi cho sinh vật)

Bài tập 1: Hãy phân biệt thường biến với đột biến
Bài tập: Hãy phân biệt thường biến với đột biến
II) Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
đen.
bầu tròn
và
màu đỏ.

màu lông

Hàm lượng Lipit
Số hạt lúa
Lượng sữa
Tính trạng chất lượng phụ thuộc vào kiểu gen
Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của môi trường tự nhiên và kĩ thuật chăm sóc.
III> Mức phản ứng
Ví dụ: Giống lúa DR2 được tạo ra từ một dòng tế bào (2n) biến đổi, có thể đạt năng suất tối đa gần 8 tấn/ha/vụ trong điều kiện gieo trồng tốt nhất, còn trong điều kiện bình thường chỉ đạt năng suất bình quân 4,5 - 5,0tấn/ha
Giới hạn năng suất là do giống ( kiểu gen) quy định
Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen ( hoặc chỉ một gen hay nhóm gen) trước môi trường khác nhau
Ghi nhớ:
Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. Thường biến thường biểu hiện đồng loạt theo một hướng xác định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh, không di truyền được
Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen ( hoặc chỉ một gen hay nhóm gen) trước môi trường khác nhau. Mức phản ứng do kiểu gen quy định. Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường

Khái niệm:
Câu 1: Thường biến là gì?
A. Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đồi sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
B. Thường biến thường biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định và không di truyền được.
C. Thường biến là những biến đổi về kiểu gen và kiểu hình được biểu hiện trên cơ thể sinh vật.
D. Cả A và B .
Câu 2: Điều nào sau đây không đúng:
A. Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen .
B. Tính trạng số lượng rất ít hoặc không chịu ảnh hưởng của môi trường.
C. Bố mẹ truyền cho con kiểu gen chứ không tryuền cho con các tính trạng có sẵn.
D. Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
Hãy lựa chọn câu đúng trong các cách trả lời của mỗi câu hỏi sau:
Trò chơi
Câu 4: Mức phản ứng là gì?
A. Là giới hạn thường biến của một kiểu gen (một gen hay một nhóm gen) trước môi trường khác nhau.
B. Là khả năng sinh vật có thể phản ứng trước những điều kiện bất lợi của môi trường.
C. Là mức độ biểu hiện kiểu hình trước những điều kiện sống khác nhau.
D. Cả B và C
Câu 5: Quan hệ nào dưới đây không đúng:
A. Kiểu gen quy định giới hạn năng suất của vật nuôi và cây trồng
B. Kĩ thuật sản xuất quy định năng suất cụ thể của một giống trong giới hạn của mức phản ứng
C. Kĩ thuật sản xuất quy định giới hạn năng suất của vật nuôi và cây trồng
D. Muốn vượt giới hạn năng suất(mức phản ứng) của giống cũ cần phải tạo giống mới.
Câu 3: Để biết một biến dị là thường biến hay đột biến, người ta căn cứ vào:
Kiểu gen của cá thể.
Kiểu hình của cá thể.
Khả năng phản ứng của cá thể đó trước những biến đổi của môi trường.
Biến dị đó di truyền hay không di truyền.
Hướng dẫn về nhà
1.Học bài
2.Làm bài tập SGK (trang 73)
3.Chuẩn bị cho tiết thực hành
+ Sưu tầm tranh ảnh về các dạng đột biến
+ Sưu tầm mẫu vật về các dạng đột biến
I) Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Sự biểu hiện ra kiểu hình phụ thuộc vào
Khái niệm: Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
II) Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Tính trạng chất lượng phụ thuộc vào kiểu gen
Tính trạng số lượng phụ thuộc vào môi trường và kĩ thuật chăm sóc
III) Mức phản ứng
Khái niệm: Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen (hoặc chỉ một gen hay một nhóm gen) trước môi trường khác nhau