Bài 25. Thường biến

BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
GV: LÊ XUÂNCƯỜNG
Một số lưu ý
Câu hỏi
 Ghi
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Thể đa bội là gì? Cho ví dụ? Cơ chế phát sinh?
Trả lời:
- Là cơ thể mà bộ NST lưỡng bội là bội số của n( nhiều hơn 2n)
VD: Cà chua, dưa leo tam bội(3n), củ cải, táo tứ bội(4n)
- Phát sinh do dối loạn phân ly của NST trong NP & GP.
4n
NP 2 lần
2n
2n
2n
n
n
P:
Gp
F1
Cơ chế hình thành đa bội chẳn
2n
2n
4n
2n
2n
P:
Gp
F1
GP NST không phân ly
2n
2n
3n
n
2n
P:
Gp
F1
Cơ chế hình thành đa bội lẻ
GP NST không phân ly
Biến dị tổ hợp
Biến dị đột biến
Di truyền
Thường biến là gì? Tại sao không di truyền được? Ý nghĩa của biến dị thường biến?
BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
Hoa liên bình ( Primula sinensis)
Giống hoa đỏ
Giống hoa trắng
Ví dụ 1:
F 2
F 1
100% Hoa đỏ
P t/c
X
3 Hoa đỏ
1 Hoa trắng
Màu sắc hoa chịu sự chi phối của những quy luật di truyền nào?
Quy luật di truyền của Menđen( Kiểu gen quy định kiểu hình)
Trường hợp 1
Hoa đỏ thuần chủng(AA)
350 C
Hoa trắng trồng ở 200 C
200 C
350 C
Cây hoa trắng thuần chủng(aa)
200 C
Môi trường đã chi phối sự hình thành màu sắc của hoa liên hình.
Trường hợp 2
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
Màu sắc của hoa còn chịu sự chi phối của nhân tố nào nữa?
0
1m
0.5m
1.5m
Nhận xét về sự biến đổi hình thái của lá cây rau mác?

Lá trên cạn, trên mặt nước có hình mũi mác
Lá trong nước có hình bản dài
Ví dụ 2:
Lá trong nước
Lá trên mặt nước, trong không khí
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
Ví dụ 3
Cùng một giống su hào nhưng cây trồng ở luống được bón phân, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh đúng quy trình kỹ thuật có củ to hơn hẵn so với cây không được chăm sóc đúng kỹ thuật.
Chăm sóc đúng kỹ thuật
A
A
Chăm sóc không đúng kỹ thuật
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
Một số ví dụ khác
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào yếu tố nào?
Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào Kiểu gen & môi trường sống, trong đó kiểu gen là yếu tố ít biến đổi
Trong 2 yếu tố trên yếu tố nào đựơc xem như không biến đổi?
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.

Kiểu gen & Môi trường
Kiểu gen là yếu tố ít biến đổi
1. Khái niệm thường biến?
- Sự thay đổi màu sắc của hoa liên hinh khi trồng ở các đk to khácnhau.
Biến đổi màu sắc da của thằn lằn, tắc kè theo môi trường sống
Sự biến đổi hình thái lá cây rau mác theo môi trường sống
Sự thay đổi kích thước của các loại củ quả theo chế độ chăm sóc.
Thường biến
Thường biến là gì?

Là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường
- Biến đổi đồng loạt theo hướng xác định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh.
Tính chất:
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường

1. Khái niệm thường biến?
2. Ý nghĩa của thường biến.
Cáo bắc cực thay bộ lông mới khi bước vào mùa đông?

Giúp SV thích nghi hơn với môi trường sống
Thường biến Có ý nghĩa gì trong đời sống sinh vật?
II- Mối quan hệ giữa kiểu gen môi trường và kiểu hình

Như vậy kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường sống
Trở lại vd về hoa liên hình
Bố mẹ có truyền cho con cái kiểu hình không?
Các tính trạng chất lượng ít phụ thuộc vào môi trường mà phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.
VD: - Hàm lượng prôtêin trong thịt, tỉ lệ lipit trong sữa…
Các tính trạng số lượng phụ thuộc nhiều vào môi trường sống
VD: - Số hạt trên bông, số bông trên khóm, số khóm trên bụi(ở lúa).
- Số lượng sữa bò vắt trong một ngày…
- Tuổi thọ của người…
Trong SX cần phải chú ý tới ảnh hưởng khác nhau của môi trường đối với từng loại tính trạng
Hoa đỏ thuần chủng(AA)
350 C
Hoa trắng trồng ở 200 C
200 C
Cây hoa trắng thuần chủng(aa)
200 C
III- Mức phản ứng
Xét ví dụ sau:
Giống lúa DR2
Chăm sóc đk tốt nhất
Gần 8 tấn/ha
4,5 – 5 tấn/ha.
Giống lúa DR2
Chăm sóc đk bình thường
Giới hạn năng xuất của của lúa DR2 do giống hay do môi trường quy định?
Muốn tăng năng xuất của DR2 vượt quá 8tấn/ha cần phải làm gì?
Mức phản ứng là gì?

Chăm sóc đk tốt nhất
Gần 8 tấn/ha
4,5 – 5 tấn/ha.
Chăm sóc đk bình thường
Là giới hạn thường biến của kiểu hình do kiểu gen quy định.
1. Khái niệm mức phản ứng
2. Ý thực tiễn
Trong SX Muốn tăng năng xuất cây trồng và vật nuôi cần phải làm gì?

- Chăm sóc đúng kỹ thuật và cải tạo giống cây trồng vật nuôi.
- Trong SX nông nghiệp cần hạn chế bón phân hóa học  Gây ô nhiễm môi trường
III- Mức phản ứng

1. Khái niệm mức phản ứng
KẾT LUẬN CHUNG
- Thường biến là biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. Người ta hay gặp loại thường biến biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh, không di truyền được.
- Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen ( hoặc chỉ một gen hay một nhóm gen) trước môi trường khác nhau. Mức phản ứng do kiểu gen quy định. Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
Câu 1: Phân biệt thường biến và đột biến?
- Biến dị không di truyền
- Theo hướng xác định
- Không xác định
- Biến dị di truyền
- Biến đổi đồng loạt
- Riêng lẻ
A
B
C
D
Câu 2: Kiểu hình của cây rau mác là do?
Kiểu gen quy định
Môi trường quy định
Kiểu gen và môi trường tương tác với nhau quy định.
Tất cả đều sai
Câu 3: Điền cụm từ thích hợp vào chỗ …để hoàn thành phát biểu sau.
“Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong quá trình dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.”
phát triển cá thể




…………...