Bài 25. Thường biến

TIẾT 27: THƯỜNG BIẾN
Cây rau dừa nước
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
Phiếu học tập: Tìm hiểu sự biến đổi kiểu hình
 Mọc ven bờ
 Trên mặt nước
 Trong không khí
 Mọc trên bờ
 Mọc trong nước
 Mọc trải trên mặt nước
- Trồng đúng quy trình.
- Trồng không đúng quy trình.
Quan sát hình 25 sự biến đổi lá cây rau mác hoàn thành phần A trong phiếu học tập
 Trên mặt nước
 Trong không khí
 Mọc trong nước
Hãy quan sát mẫu vật: Cây rau dừa nước kết hợp với đọc thông tin VD1 SGK hoàn thành phần B phiếu học tập
 Mọc ven bờ
 Mọc trên bờ
 Mọc trải trên mặt nước
Đúng qui trình kĩ thuật
Sai qui trình kĩ thuật
Chú ý: Kích thước của củ
Quan sát mẫu vật, đọc thông tin VD2 SGK hoàn thành phần C phiếu học tập.
- Trồng đúng quy trình.
- Trồng không đúng quy trình.
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
Phiếu học tập: Tìm hiểu sự biến đổi kiểu hình
 Mọc ven bờ
 Trên mặt nước
 Trong không khí
 Lá hình dải: tránh sóng ngầm
 Lá có phiến rộng:nổi trên
mặt nước
 Lá hình mác: tránh gió mạnh
Nước
Không khí
 Mọc trên bờ
 Mọc trong nước
 Mọc trải trên mặt nước
- Thân, lá nhỏ
- Thân, lá lớn hơn
- Thân, lá to hơn, rễ biến thành phao
độ ẩm
- Trồng đúng quy trình.
- Trồng không đúng quy trình.
- Củ to
- Củ nhỏ hơn
Quy trình kỹ thuật
Từ các ví dụ và kiến thức trong phiếu học tập trên hãy trả lời caùc câu hỏi sau:
Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Trong các yếu tố đó, yếu tố nào được xem như không biến đổi? Vì sao?
1.Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào yếu tố: Kiểu gen, môi trường
2.Trong các yếu tố đó, yếu tố kiểu gen coi như không đổi
1. Thường biến:
Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
2. So sánh thường biến và dột biến:
 Nguyên nhân:
 Do các nhân tố gây đột biến
 Do môi trường tác động
 Khái niệm:
 Làm biến đổi kiểu gen  biến đổi kiểu hình.
 Đặc điểm:
 Di truyền được.
 Xuất hiện riêng lẻ, vô hướng
 Đa số có hại, ít đột biến có lợi, một số trung tính.

 Làm biến đổi kiểu hình, không làm biến đổi kiểu gen.
 Không di truyền được.
 Xuất hiện đồng loạt, định hướng
 có lợi cho sinh vật
Vai trò (Ý nghĩa):
 Nguồn nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.
 Có ý nghĩa gián tiếp đối với tiến hóa và chọn giống.
Mùa đông Bộ lông: dày, trắng lẫn với tuyết
Mùa hè bộ lông: thưa, vàng hay xámlẩn với màu đất, cát.
Động vật
Thực vật
AA
20oC
35oC
▪ Đem cây hoa đỏ TC (AA) trồng ở 35oC, cho hoa trắng. Cây con của cây này ở 20oC lại cho hoa đỏ.
KL: + Màu hoa còn phụ thuộc …………………
+ Nhiệt độ chỉ ảnh hưởng tới sự biểu hiện màu hoa  không làm ……………………………
+ Giống hoa đỏ TC (AA) đã phản ứng thành ……..
……………………………………………………..
AA
nhiệt độ m/trường.
biến đổi gen màu hoa.
2 kiểu hình khác nhau tùy nhiệt độ môi trường.
II. Mối quan hệ kiểu gen, môi trường và kiểu hình.
Bố mẹ không truyền cho con những kiểu hình có sẵn mà chỉ truyền một kiểu gen quy định cách phản ứng trước môi trường.
Kiểu gen
môi trường
………………
kiểu hình
………………
Một giống su hào
(kiểu gen)
Đúng qui trình kĩ thuật: Củ to
Không đúng qui trình kĩ thuật: Củ nhỏ
Kiểu hình
Môi trường
Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
môi trường
………………
kiểu hình
………………
Kiểu gen
II. Mối quan hệ kiểu gen, môi trường và kiểu hình.
Tính trạng chất lượng
Tính trạng số lượng
Phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen
Phụ thuộc chủ yếu vào môi trường
(Màu sắc, hình dạng…)
(Cân, đo, đong, đếm…)
Có 2 loại tính trạng:
Cây cải

Cải trồng giữa luống, được chăm sóc đầy đủ
Cải ở ngoài rìa, không được chú ý chăm sóc
Lá lốt

Lá lốt mọc ở ngoài sáng
Lá lốt ở trong bóng râm
Các cây cẩm tú cầu có cùng kiểu gen nhưng màu hoa khác nhau
tuỳ thuộc vào độ pH cuả đất
Chăm sóc bình thường (4,5 – 5 tấn/ha/vụ)
Chăm sóc tốt nhất (8 tấn/ha/vụ)
?1. Sự sai khác giữa năng suất bình quân với năng suất tối đa của giống lúa DR2 là do nguyên nhân nào?
?2. Giới hạn năng suất của giống lúa DR2 do gen hay do điều kiện chăm sóc qui định?
Do môi trường
Do kiểu gen
Giống Lúa DR2
III. Mức phản ứng:
Là giới hạn thường biến của một kiểu gen (1 gen hoặc 1 nhóm gen) trước môi trường khác nhau.
- Mức phản ứng:
Do gen quy định.
Hãy khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng
1. Biến dị không di truyền được là biến dị nào sau đây?
A. Đột biến gen B. Đột biến nhiễm sắc thể
C. Thường biến D. Cả A, B.
2. Thường biến là?
A. Biến đổi kiểu gen dưới tác động của môi trường
B. Biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
C. Biến đổi trong kiểu gen dẫn tới biến đổi trong kiểu hình.
D. Biến đổi kiểu hình dẫn tới biến đổi kiểu gen.
Câu 3: Phát biểu nào dưới đây không đúng về mức phản ứng:
A. Mức phản ứng do kiểu gen cuả cơ thể quy định
B. Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng
C. Mức phản ứng là tập hợp các kiểu hình cuả cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau
D. Mức phản ứng không di truyền được
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC Ở NHÀ
Học bài thường biến,trả lời câu hỏi: 1,2 3 Sgk/ 73
Sưu tầm tranh , ảnh về đột biến.
Chuẩn bị bài 26 “Thực hành nhận biết một vài dạng đột biến”
Trân trọng cảm ơn thầy, cô và các em