Bài 25. Thường biến

Câu hỏi: Thế nào là thể đa bội? N�u �Ỉc �iĨm cđa thĨ �a b�i?
Trả lời:
* Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n (Nhiều hơn 2n).
* �Ỉc �iĨm: T� b�o �a b�i c� s� l�ỵng NST t�ng g�p b�i, s� l�ỵng AND cịng t�ng t��ng �ng, v� th� qu� tr�nh tỉng hỵp c�c ch�t h�u c� diƠn ra m�nh m� h�n d�n tíi k�ch th�íc t� b�o cđa thĨ �a b�i lín, c� quan sinh d�ìng to, sinh tr��ng ph�t triĨn m�nh v� ch�ng ch�u t�t.

I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
1. Khái niệm thường biến:
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
a.Ví dụ 1
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
1. Khái niệm thường biến:
Cây rau dừa nước sống ở các điều kiện khác nhau
b.Ví dụ 2
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
1. Khái niệm thường biến:
Su hào chăm bón
không đúng kĩ thuật
Su hào được chăm bón
đúng kĩ thuật
c.Ví dụ 3:
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
1. Khái niệm thường biến:
 Mọc ven bờ
 Trên mặt nước
 Trên cạn
 Mọc trên bờ
 Mọc trong nước
 Mọc trên mặt nước
• Trồng đúng
kĩ thuật
• Trồng không
đúng kĩ thuật

Nhoùm 1, 2

Nhoùm 3,4

Nhoùm 5,6
 Mọc ven bờ
 Trên mặt nước
 Trên cạn
 Mọc trên bờ
 Mọc trong nước
 Trên mặt nước
• Trồng đúng
kĩ thuật

• Trồng không
đúng kĩ thuật
 Lá dài, mảnh
 Lá có phiến rộng
 Lá hình mác
Nước
• Thân, lá nhỏ hơn
• Thân, lá to hơn
• Thân, lá to hơn, rễ biến thành phao
• Củ to
• Củ nhỏ hơn
Quy trình kỹ thuật
Độ ẩm
BH
Sự biến đổi kiểu hình trong các ví dụ trên do nguyên nhân nào ?
Do tác động
của môi trường
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
1. Khái niệm thường biến:
Thường biến là gì ?
Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong
đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường
VD: sự biến đổi của lá cây rau mác
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
1. Khái niệm thường biến:
Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong
đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường
VD: sự biến đổi của lá cây rau mác
Thường biến là loại biến dị có lợi hay có hại ? Vì sao ?
Có lợi, vì giúp sinh vật
thích nghi được với
sự thay đổi nhất thời
hoặc theo chu kì
của môi trường sống .
Thường biến có di truyền được cho đời sau không ? Vì sao ?
Không,
vì đây chỉ là
biến đổi kiểu hình,
không phải
Là biến đổi kiểu gen.
2. Tính chất thường biến:
• Biểu hiện kiểu hình đồng loạt theo hướng xác định,
tương ứng với điều kiện ngoại cảnh
• Không di truyền được
• Giúp SV thích nghi với sự thay đổi của môi trường
3. Phân biệt giữa đột biến và thường biến:
Ph�n bi?t thuo`ng bi�?n va` dơ?t bi�?n theo ba?ng sau:
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
1.Là những biến đổi kiểu hình khơng li�n quan d�?n v�?t ch�?t di truy�`n
2.Di truyền
3.Biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định ứng với điều kiện ngoại cảnh
4.Thường có hại cho sinh vật
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
3. Phân biệt giữa đột biến và thường biến:
Bộ lông màu trắng vào mùa đông để lẫn trong tuyết
Bộ lông có đốm đen vào mùa xuân khi tuyết tan để lẫn với cây rừng và đất đá
CÚ BẮC CỰC
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Sự biến đổi màu lông của loài Cáo Aloges lagopus sống ở môi trường khác nhau..
Nhiệt đới
Bắc cực
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Lá cây lục bình sống trôi nổi trên mặt nước: cuống lá phình to như cái phao và cuống lá cây sống ven bờ: dài không phình to.
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Cây rau mác
Trên b?
Trên mặt nước
Ven bờ
Cây rau döøa nöôùc
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Đúng kĩ thuật
Không đúng kĩ thuật
Su hào
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào ? Trong các yếu tố đó, yếu tố nào được xem như không biến đổi ?

Sự biểu hiện ra kiểu hình
của một kiểu gen phụ thuộc
vào cả kiểu gen và môi trường.
Trong các yếu tố đó,
yếu tố kiểu gen coi như không đổi.

Kiểu gen
Kiểu hình
Môi trường
♦ Ta có sơ đồ sau:
MT1:Đúng kĩ thuật
MT 2:Không đúng kĩ thuật
Su hào
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kiểu gen
Kiểu hình
Môi trường
♦ Ta có sơ đồ sau:
Kiểu hình (Tính trạng hoặc tập hợp các tính trạng)
là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
Lợn Ỉ Nam Định nuôi ở miền Bắc, miền Nam và ở các vườn thú của nhiều nước Châu Âu vẫn có màu lông đen
Giống lúa nếp Cẩm ( nếp than) trồng ở miền núi hay đồng bằng đều cho hạt gạo bầu tròn và màu đỏ thẫm.
 tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen, ít chịu ảnh hưởng của điều kiện môi trường.
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
Số hạt lúa trên một bông của một giống lúa phụ thuộc vào điều kiện trồng trọt.
Lượng sữa vắt trong một ngày của một giống bò phụ thuộc vào điều kiện chăn nuôi.
 Tính trạng về số lượng chịu ảnh hưởng nhiều của điều kiện môi trường tự nhiên hoặc điều kiện trồng trọt và chăn nuôi nên biểu hiện kiểu hình rất khác nhau
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Điều kiện môi trường có vai trò gì trong sự biểu hiện của tính trạng màu sắc hạt gạo nếp cẩm và màu lông của lợn Ỉ?
Kiểu gen
Kiểu hình
Môi trường
♦ Ta có sơ đồ sau:
♦ Có 2 loại tính trạng:

1.Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu kiểu gen.
Như hình dạng, màu sắc,…


2.Tính trạng số lượng phụ thuộc chủ yếu vào môi trường.
Phải thông qua cân, đo, đong, điếm,…

- Vận dụng : Tạo điều kiện thuận lợi nhất để đạt tới kiểu hình tối đa nhằm tăng năng suất và hạn chế các điều kiện ảnh hưởng xấu, làm giảm năng suất.
Người ta vận dụng những hiểu biết về ảnh hưởng của môi trường đối với các tính trạng số lượng để nâng cao năng suất vật nuôi, cây trồng như thế nào ?
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kiểu gen
Kiểu hình
Môi trường
Giống
cà rốt
Củ
to
Đúng kĩ thuật
Sai kĩ thuật
Củ
nhỏ
Giống
Trong sản xuất
Điều kiện kĩ thuật
Năng suất
BH
KH
Sơ đồ mối quan hệ:
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
Do kiểu gen quy định.
Gieo trồng tốt nhất (8 tấn/ha/vụ)
Gieo trồng bình thường (4,5 – 5 tấn/ha/vụ)
A
B
Giống lúa DR2
BH
Sự khác nhau giữa n/s trung bình và n/s tối đa của giống DR2 do đâu?
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Do kĩ thuật chăm sóc
Giới hạn năng suất của giống lúa DR2 do giống hay do kĩ thuật trồng trọt quy định ?
→ do kiểu gen của giống quy định.
Tại sao trong điều kiện gieo trồng tốt nhất, giống DR2 chỉ cho năng suất gần 8 tấn/ha/vụ ?
→ Vì giới hạn năng suất của một giống do kiểu gen của giống quy định.
Mức phản ứng là gì ?
TIẾT 28- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
III.Mức phản ứng
• Là giới hạn thường biến của một kiểu gen (hoặc chỉ 1 gen hay 1nhóm nhóm gen) trước môi trường khác nhau.
• Do kiểu gen quy định.
VD: Giống lúa DR2 có mức phản ứng là 4,5 – 8 tấn/ha/vụ
- Vận dụng để tăng năng suất vật nuôi, cây trồng : áp dụng kĩ thuật chăn nuôi, trồng trọt thích hợp hoặc cải tạo thay giống cũ bằng giống mới có tiềm năng năng suất cao hơn
Người ta vận dụng những hiểu biết về mức phản ứng để nâng cao năng suất vật nuôi, cây trồng như thế nào ?
TIẾT 26- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
III.Mức phản ứng
• Là giới hạn thường biến của một kiểu gen (hoặc chỉ 1 gen hay 1nhóm nhóm gen) trước môi trường khác nhau.
• Do kiểu gen quy định.
Trong 2 loại tính trạng chất lượng (không cân, đo, đong, đếm được) và tính trạng số lượng (cân, đo, đong, đếm được) loại nào có mức phản ứng rộng, loại nào có mức phản ứng hẹp ?
TIẾT 26- BÀI 25: THƯỜNG BIẾN
Tính trạng số lượng có mức phản ứng rộng,
tính trạng chất lượng có mức phản ứng hẹp
I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
III.Mức phản ứng
A.Kiểu gen quy định
C. Tương tác giữa kiểu gen và môi trường
B.Môi trường quy định
1.Kiểu hình cây rau mác qui định bởi ?
D.Cả A và B đúng.
C
2.Thường biến là loại biến dị nào sau đây ?
B. Biến dị không di truyền.
D. Biến dị đột biến.
A. Biến dị di truyền.
C. Biến dị tổ hợp.
B
a. Cung cấp nước, phân bón, cải tạo đồng ruộng.
3.Ngày nay trong nông nghiệp người ta đưa biện pháp kĩ thuật nào đặt lên hàng đầu?
b. Gieo trồng đúng thời vụ.
c. Phòng trừ sâu bệnh, cham sóc đồng ruộng.
d. Giống tốt.
d
4.Ông cha ta có câu: "Nhất nước, nhì

phân, tam cần, tứ giống". Câu nói này thời

ông cha ta là đúng nhưng ngày nay nó

không còn phù hợp, hãy giải thích rõ?
- Học bài theo nội dung ghi.
- Vẽ hình 25 trang 72. Làm bài tập ý 2 câu 1
- Chuẩn bị bài mới :
kẽ bảng 26/75 vào vở.