Bài 25. Thường biến

THCS NGUYỄN GIA THIỀU
LỚP: 9/5 NHÓM:3

THƯỜNG BIẾN
Mạ để ngoài sáng
Mạ đặt trong tối
So sánh màu sắc lá mạ ở hai hình?
Hình 1
Hình 2
Màu sắc lá mạ có di truyền cho thế hệ sau hay không?
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Bài 25: THƯỜNG BIẾN
 Quan sát hình ảnh sau  chú ý sự biến đổi về kiểu hình của lá.
Đối tượng
Điều kiện môi trường
Mô tả kiểu hình tương ứng
Lá cây rau mác
Mọc trên cạn

Mọc trên mặt nước

- Mọc trong nước
Lá nhỏ, hình mũi mác
Lá lớn, hình mũi mác
- Lá hình dải( hình bản dài)
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
THƯỜNG BIẾN
Rau dừa nước mọc ở cạn
Rau dừa nước mọc trên mặt nước
Ví dụ 1
So sánh sự biến đổi kiểu hình(rễ, thân, lá) của cây rau dừa nước ở hai môi trường khác nhau?
- Sự biểu hiện ra kiểu hình bên ngoài của một cơ thể phụ thuộc vào những yếu tố nào?
Điều kiện
môi trường
Kiểu gen
- Trong đó yếu tố nào được xem là không biến đổi?
Kiểu gen
- Thường biến là gì?
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
THƯỜNG BIẾN
Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
Thường biến thường không liên quan trực tiếp đến sự biến đổi kiểu gen
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
THƯỜNG BIẾN
Nếu trồng 10 cây rau mác ở trong môi trường ngập nước thì sự biến đổi kiểu hình(lá) của 10 cây này giống nhau hay khác nhau?
Chọn ý đúng:
- Thường biến biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định.
- Thường biến biểu hiện riêng lẻ(cá thể) không theo hướng xác định.
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường.
THƯỜNG BIẾN
* Tính chất của thường biến:
+ Biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định, tương ứng với điều kiện ngoại cảnh
+ Không di truyền được.
Lấy thêm ví dụ về thường biến?
Mạ đặt trong tối
Mạ để ngoài sáng
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
THƯỜNG BIẾN
Su hào trồng đúng quy trình kỹ thuật
Su hào trồng sai quy trình kỹ thuật
Ví dụ thường biến
Tôm sú
Thường biến có lợi cho sinh vật, giúp sinh vật thích nghi với điều kiện sống.
Ví dụ thường biến
Lúa hạt dài
Trồng ở miền bắc
Trồng ở miền nam
Lúa hạt dài
Kiểu gen quy định
Không bón phân, tưới
nước, không phòng trừ sâu bệnh...
Điều kiện môi trường
Kiểu hình khác nhau
Bông lúa nhỏ, ít hạt
Bông lúa to, nhiều hạt
THƯỜNG BIẾN
Bón phân, tưới
nước, phòng trừ sâu bệnh… đầy đủ
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Trình bày mối quan
hệ giữa kiểu gen, môi
trường và kiểu hình?
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
-Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
Ví dụ: Trong sản xuất nông nghiệp thì năng suất ( Kiểu Hình ) cao hay thấp còn tùy thuộc vào giống (Kiểu gen) và Kĩ thuật canh tác (Điều kiện môi trường). Giống tốt nhưng chăm sóc kém hoặc kĩ thuật tốt nhưng giống xấu thì năng suất cũng không cao. Vì thế muốn năng xuất cao phải hội tụ đủ 2 điều kiện giống tốt và kĩ thuật tốt.

Tính trạng chất lượng
Tính trạng số lượng
Sai kỹ thuật...
Đúng kỹ thuật...
Ví dụ 1: Giống lúa nếp cẩm ở miền núi hay đồng bằng đều cho hạt gạo bầu tròn và màu đỏ
Ví dụ 2: Lợn ỉ Nam Định nuôi ở miền Bắc, miền Nam và ở các vườn thú của nhiều nước Châu Âu vẫn có màu lông đen.
Ví dụ 4: Số hạt lúa trên một bông của một giống lúa phụ thuộc vào điều kiện trồng trọt
Ví dụ 3: Hàm lượng Lipit trong sữa bò không chịu ảnh hưởng rõ ràng của kĩ thuật nuôi dưỡng.
Ví dụ 5: Lượng sữa vắt trong một ngày của một giống bò phụ thuộc vào điều kiện chăn nuôi
Tính trạng chất lượng
Tính trạng số lượng
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc vào kiểu gen
- Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của điều kiện môi trường
Thảo luận nhóm
Ví dụ nào là tính trạng số lượng, ví dụ nào là tính trạng chất lượng?
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
Sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kiểu gen Kiểu hình
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.
- Tính trạng số lượng chịu ảnh hưởng của điều kiện môi trường.
Trong trồng trọt
và chăn nuôi,
muốn tăng năng suất,
phải chú ý vấn đề gì?
Vận dụng hiểu biết của điều
kiện môi trường đối với
tính trạng số lượng
“ Tháng chạp là tháng trồng khoai, 
Tháng giêng trồng đậu, tháng hai trồng cà…”

Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
III. Mức phản ứng
Giống lúa DR2
Điều kiện bình thường
Điều kiện tốt
Năng suất: 4,5-5 tấn/ha
Năng suất: 8 tấn/ha
Giới hạn năng suất của giống lúa DR2 do giống hay kỹ thuật trồng trọt quy định?
Mức phản ứng là gì?
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
THƯỜNG BIẾN
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
III. Mức phản ứng
- Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen trước môi trường khác nhau.
- Mức phản ứng do kiểu gen quy định
Mức phản ứng do yếu tố nào quyết định?
Lai tạo, cải tạo, thay giống có tiềm năng, năng suất.
Mít cao sản: 7 - 15 kg/trái
Mít thường: 2- 5kg/trái
Vận dụng mức phản ứng vào sản xuất
PHÂN BIỆT TÍNH TRẠNG SỐ LƯỢNG VÀ CHẤT LƯỢNG
1. Biến đổi kiểu hình.
2. Di truyền được
3. Xuất hiện đồng loạt, theo hướng xác định.
4. Đa số có hại cho sinh vật, một số ít có lợi.
Phân biệt đột biến với thường biến
4. Thường có lợi cho bản thân sinh vật
TIẾT HỌC KẾT THÚC
CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE