Bài 25. Ôn tập văn nghị luận

Ch�o m�ng c�c th�y cĩ gi�o � T�i d� gi�, th�m l�p
Tiết 101: Ôn tập văn nghị luận
Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học
1. Hãy điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây:
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Hồ Chí Minh
Sự giàu đẹp của tiếng Việt
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Ý nghĩa của văn chương với đời sống của con người
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của ta
Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay
Sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị với đời sống bình thường vô cùng giản dị của Bác : giản dị trong sinh hoạt , trong cách nói và viết


Nguồn gốc của văn chương là ở sự thương người. Văn chương hình dung , sáng tạo ra sự sống và bồi đắp tình cảm của con người.
Đặng Thai Mai
Phạm Văn Đồng
Hoài Thanh
Chứng minh
Chứng minh kết hợp giải thích
Chứng minh (kết hợp giải thích và bình luận)
Giải thích kết hợp bình luận
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Sự giàu đẹp của tiếng Việt
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Ý nghĩa văn chương
Tiết 101: Ôn tập văn nghị luận
Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học
Hãy điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây:



Nêu tóm tắt những nét đặc sắc của các văn bản nghị luận đã học.
1
2
3
4
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Sự giàu đẹp của tiếng Việt
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Ý nghĩa văn chương
- Bố cục chặt chẽ, dẫn chứng chọn lọc, sắp xếp theo trình t? th?i gian.
- Hình ?nh so sánh đặc sắc, g?i c?m.
- Bố cục mạch lạc, kết hợp ch?ng minh v� giải thích.
- Luận cứ xác đáng, toàn diện, chặt chẽ
K?t h?p ch?ng minh v?i gi?i thích, bình lu?n ng?n g?n; d?n ch?ng c? th?, tồn di?n
L?i van tr�n d?y c�m x�c.
- K?t h?p gi?i thích, bình lu?n ng?n g?n
Trình bày vấn đề một cách dung d?, d? hi?u.
L?i van giàu c?m x�c hình ảnh.
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại trữ tình hay tự sự
Đọc thầm đoạn thơ và các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi :
- Về nội dung chúng có điểm gì giống nhau ?
Về cách thức thức biểu đạt chúng có gì khác nhau ? Phân tích chỉ rõ những điểm khác nhau đó ?
Có một lần các cháu thiếu nhi đến tham Bác. Chú bảo vệ bảo Bác rất bận, không thể tiếp
các cháu được. Bác biết chuyện li?n ra dón các cháu vào. Bác trò chuyện vui vẻ, dặn dò các cháu chăm ngoan, học giỏi, biết vâng lời ông bà cha mẹ, th?y cô... Khi các cháu ra v?, Bác tiễn dến tận ngõ. Xe từ từ lăn bánh, ngoái lại nhìn các cháu vẫn còn thấy một cụ già hiền từ dứng nhìn theo và vẫy chào tạm biệt.
(Chuyện đời thường của Bác Hồ)
Phương thức biểu đạt: Tự sự.
Căn cứ xác định: Đoạnvan bộc lộ tình cảm, cảm xúc với Bác Hồ kính yêu.
Đêm nay Bác không ngủ
Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.....
Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng....
( Minh Huệ )
- Đoạn thơ tự sự kể về việc anh đội viên chứng kiến việc làm của Bác vào một đêm không ngủ . Anh bày tỏ sự kính trọng , ngưỡng mộ Bác .
- Đoạn thơ có nhịp điệu tha thiết và cách gieo vần linh hoạt
“ ... Con người của Bác , đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống . Bữa cơm chỉ có vài ba món rất giản đơn , lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm ,ăn xong cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất . Ở việc làm nhỏ đó , chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ....Giản dị trong đời sống ,trong quan hệ với mọi người , trong tác phong , Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được...
Trích “ Đức tính giản dị của Bác Hồ” – Phạm Văn Đồng
* Luận điểm : - Bác giản dị trong đời sống .
- Bác giản dị trong cách nói và cách viết.
* Luận cứ : đời sống của Bác giản dị như thế nào , mọi người chúng ta đều biết : bữa cơm , đồ dùng, cái nhà , lối sống .
- Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết , vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được , nhớ được và làm được...
3. So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự
Tiết 101: Ôn tập văn nghị luận
Hệ thống hóa các văn bản nghị luận đã học
Hãy điền vào bảng trống theo mẫu dưới đây:



Nêu tóm tắt những nét đặc sắc của các văn bản nghị luận đã học
Những câu tục ngữ trong bài 18, 19 có phải là văn bản nghị luận đặc biệt không? Vì sao?
Ghi nhớ
Nghị luận là một hình thức hoạt động ngôn ngữ phổ biến trong đời sống và giao tiếp của con người để nêu ý kiến, đánh giá, nhận xét bàn luận về các hiện tượng sự vật, vấn đề xã hội, tác phẩm nghệ thuật, hay về ý kiến của người khác.


Văn nghị luận phân biệt với các thể loại tự sự, trữ tình chủ yếu ở chỗ nghị luận dùng lý lẽ, dẫn chứng và bằng cách lập luận nhằm thuyết phục nhận thức của người đọc. Bài văn nghị luận nào cũng có đối tượng (hay đề tài) nghị luận, các luận điểm, luận cứ và lập luận. Các phương pháp lập luận chính thường gặp là chứng minh, giải thích.
II. Luyện tập
Bài 1:
Em hãy chọn câu trả lời đúng nhất:
Tục ngữ có thể coi là:
Văn bản nghị luận
Không phải là văn bản nghị luận
Một loại văn bản nghị luận đặc biệt ngắn gọn
C
Bài 2:
Điền Đ(đúng) hoặc S(sai) vào ô trống

a) Một bài thơ trữ tình không có cốt truyện và nhân vật .
b) Một bài thơ trữ tình không có cốt truyện nhưng có thể có nhân vật .
c) Một bài thơ trữ tình chỉ biểu hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của tác giả .
d) Một bài thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc của tác giả ; cảm xúc qua hình ảnh thiên nhiên ,con người hoặc sự việc.

S
Đ
S
Đ
Hướng dẫn về nhà
Ôn tập kĩ về văn bản nghị luận.
Phân biệt văn bản nghị luận với các văn bản tự sự và trữ tình.
Soạn bài : “Sống chết mặc bay” của Phạm Duy Tốn.
Cảm ơn các thầy cô đã đến dự giờ tiết học ngày hôm nay