Bài 25. Ôn tập văn nghị luận

?) Trình bày đặc điểm của văn nghị luận
- Luận điểm: là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm của bài văn được nêu ra dưới hình thức cây khẳng định ( hay phủ định), được diễn đạt sáng tỏ, dễ hiểu, nhất quán.
- Luận cứ là lí lẽ, dẫn chứng đưa ra làm cơ sở cho luận điểm
- Lập luận là cách nêu luận cứ để dẫn đến luận điểm.
Ôn tập văn nghị luận
Tiết 102
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Tinh thần yêu nước của dân tộc Việt Nam
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta
Chứng minh
Sự giàu đẹp của tiếng Việt
Sự giàu đẹp của Tiếng Việt
Tiếng Việt có những đặc sắc của một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng hay
Chứng minh
kết hợp giải thích

Đức tính giản dị của Bác Hồ
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Bác sống giản dị trong mọi phương diện: bữa cơm ( ăn);cái nhà (ở);lối sống; cách nói và viết. Sự giản dị ấy đi liền với đời sống tinh thần Bác


CM (kết hợp giải thích và bình luận)
Ý nghĩa của văn chương với đời sống của con người
Nguồn gốc của văn chương là lòng thương người, thương muôn vật muôn loài . Văn chương hình dung , sáng tạo ra sự sống nuôi dưỡng và làm giàu tình cảm con người.
Giải thích (kết hợp bình luận )
Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
Sự giàu đẹp của tiếng Việt
Đức tính giản dị của Bác Hồ
Ý nghĩa văn chương
Bố cục chặt chẽ, dẫn chứng chọn lọc,
toàn diện, sắp xếp hợp lí, hình ảnh
so sánh đặc sắc
Bố cục mạch lạc kết hợp giữa chứng minh
giải thích; luận cứ xác đáng, toàn diện, chặt chẽ
Dẫn chứng cụ thể, xác thực, toàn diện. Kết
hợp chứng minh + giải thích + bình luận.
Lời văn giản dị giàu cảm xúc
Trình bày những vấn đề phức tạp một
cách ngắn gọn, giản dị.
Kết hợp với cảm xúc, văn giàu hình ảnh
Có một lần các cháu thiếu nhi đến tham Bác. Chú bảo vệ bảo Bác rất bận, không thể tiếp các cháu được. Bác biết chuyện li?n ra dón các cháu vào. Bác trò chuyện vui vẻ, dặn dò các cháu chăm ngoan, học giỏi, biết vâng lời ông bà cha mẹ, th?y cô... Khi các cháu ra v?, Bác tiễn dến tận ngõ. Xe từ từ lăn bánh, ngoái lại nhìn các cháu vẫn còn thấy một cụ già hiền từ dứng nhìn theo và vẫy chào tạm biệt.
(Chuyện đời thường của Bác Hồ)
Phương thức biểu đạt: Tự sự.
Đoạn văn đã kể lại câu chuyện các cháu thiếu nhi đến thăm Bác Hồ.

Tụi yờu nh?ng cỏnh d?ng bao la v�ng r?c ng�y mựa, mự mự khúi r?, thom v? mớa lựi v� tr?ng xúa suong mự sau T?t. Yờu c? ti?ng chuụng chựa ngõn tham th?m canh khuya. Tụi yờu ỏnh n?ng chi?u t� tr?i m�u v�ng tỏi trờn r?y khoai mỡ, nghiờng nghiờng bờn tri?n nỳi... Tụi yờu m�u dỏ xỏm den, t?m phờn xỏc xo che n?ng cho ngu?i d?p dỏ. Tụi nh? ng?n c? ph?t pho gi?a d?ng nu?c l?n, cõy c� na trỏi n?ng chỡm chựm...

Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
Đoạn văn bộc lộ tình cảm, cảm xúc với quê hương
“ ... Con người của Bác, đời sống của Bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống. Bữa cơm chỉ có vài ba món rất giản đơn, lúc ăn Bác không để rơi vãi một hột cơm, ăn xong cái bát bao giờ cũng sạch và thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất. Ở việc làm nhỏ đó, chúng ta càng thấy Bác quý trọng biết bao kết quả sản xuất của con người và kính trọng như thế nào người phục vụ....Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được và làm được...
Trích “ Đức tính giản dị của Bác Hồ” – Phạm Văn Đồng
* Luận điểm : - Bác giản dị trong đời sống .
- Bác giản dị trong cách nói và cách viết.
* Luận cứ: đời sống của Bác giản dị như thế nào, mọi người chúng ta đều biết: bữa cơm, đồ dùng, cái nhà, lối sống .
- Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được và làm được...
So sánh văn nghị luận với các thể loại hình trữ tình và tự sự ?
Chủ yếu dùng phương thức miêu tả và kể chuyện nhằm tái hiện sự vật, hiện tượng, con người, câu chuyện
Như thơ trữ tình, tuỳ bút chủ yếu dùng phương thức biểu cảm để biểu hiện tình cảm , cảm xúc qua các hình ảnh, vần điệu, nhịp điệu.
Chủ yếu dùng phương thức lập luận bằng lý lẽ, dẫn chứng để trình bày ý kiến, tư tưởng nhằm thuyết phục người đọc, người nghe về nhận thức
Văn nghị luận cũng có hình ảnh, cảm xúc, nhưng điểm cốt yếu là lập với hệ thống các luận điểm, luận cứ chặt chẽ, xác đáng
Tục ngữ là những câu nói dân gian ngắn gọn, ổn định, có nhịp điệu, hình ảnh, thể hiện những kinh nghiệm của nhân dân về mọi mặt ( tự nhiên, lao động, sản xuất, xã hội), được nhân dân vận dụng vào đời sống, suy nghĩ và lời ăn tiếng nói hằng, ngày.
?) Trình bày khái niệm về tục ngữ.
Tục ngữ có thể coi là:
a/ Văn bản nghị luận
b/ Không phải là văn bản nghị luận
c/ Một loại văn bản nghị luận đặc biệt ngắn gọn
C
Ghi nhớ:
Nghị luận là một hình thức hoạt động ngôn ngữ phổ biến trong đời sống và giao tiếp của con người để nêu ý kiến, đánh giá, nhận xét bàn luận về các hiện tượng sự vật, vấn đề xã hội, tác phẩm nghệ thuật, hay về ý kiến của người khác.
Văn nghị luận phân biệt với các thể loại tự sự, trữ tình chủ yếu ở chỗ nghị luận dùng lý lẽ, dẫn chứng và bằng cách lập luận nhằm thuyết phục nhận thức của người đọc. Bài văn nghị luận nào cũng có đối tượng (hay đề tài) nghị luận, các luận điểm, luận cứ và lập luận. Các phương pháp lập luận chính thường gặp là chứng minh, giải thích.
Câu 1 : Chọn câu trả lời chính xác về “một bài thơ trữ tình”.
a. Không có cốt truyện và nhân vật.
b. Không có cốt truyện nhưng có thể có nhân vật.
c. Chỉ biểu hiện trực tiếp tình cảm, cảm xúc của tác giả.
d. Có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc qua hình ảnh thiên nhiên, con người hoặc sự việc.
Cõu 2 : Ch?n cõu tr? l?i chớnh xỏc trong "van b?n ngh? lu?n".
a. Khụng cú c?t truy?n v� nhõn v?t.
b. Khụng cú y?u t? miờu t?, t? s?.
c. Cú th? bi?u hi?n tỡnh c?m, c?m xỳc.
d. Khụng s? d?ng phuong th?c bi?u c?m.



Điền Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống
a) Trong văn bản nghị luận không có yếu tố miêu tả tự sự .
b) Trong văn bản nghị luận không có cốt truyện và nhân vật .
c) Trong văn bản nghị luận có thể có biểu hiện tình cảm, cảm xúc .
d) Trong văn bản nghị luận không sử dụng phương thức biểu cảm .
S
Đ
Đ
S
Câu hỏi từ khoá(?)
1
Câu 1. Lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam thời hiện đại ?
2
Câu 2: Nhà văn hóa lớn, tác giả bài “Sự giàu đẹp của tiếng Việt” ?
3
Câu 3: Nhà văn nổi tiếng, tác giả Thi nhân Việt Nam ?
4
Câu 4: Đức tính cao đẹp nhất của Bác Hồ được thể hiện
trong bài văn của Phạm Văn Đồng ?
5
Câu 5: Trong văn nghị luận, ngoài luận điểm, luận cứ còn yếu tố nào?
6
Câu 6: Tinh thần quan trọng nhất của nhân dân ta thể hiện trong bài văn
của Hồ Chí Minh ?
7
Câu 7: Trong văn bản, ngoài nội dung ta cần tìm hiểu yếu tố nào ?
8
Câu 8: Tác giả của văn bản “ Đức tính giản dị của Bác Hồ”?
Câu hỏi từ khóa: Thể loại văn học dùng lí lẽ, dẫn chứng và bằng cách
lập luận nhằm thuyết phục nhận thức của người đọc ?
Từ khoá(?)
- N?m v?ng n?i dung v� d?c di?m ngh? thu?t c?a cỏc b�i van ngh? lu?n dó h?c.
- H?c ki ph?n ghi nh? SGK.
- Tỡm hi?u b�i "Tỡm hi?u chung v? phộp l?p lu?n gi?i thớch": Th?c hi?n cõu h?i SGK.
- Chu?n b? b�i sau: Dựng c?m ch? - v? d? m? r?ng cõu.
ễn l?i cỏc c?m t? lo?i, cỏch xỏc d?nh ch? ng?, v? ng?.
Hướng dẫn về nhà
Cõu 3 : Ch?n cõu tr? l?i dỳng nh?t trong "van b?n ngh? lu?n".
a. Khụng cú c?t truy?n v� nhõn v?t.
b. Khụng cú y?u t? miờu t?, t? s?.
c. Cú th? bi?u hi?n tỡnh c?m, c?m xỳc.
d. Khụng s? d?ng phuong th?c bi?u c?m.

Luyện tập
Cõu 4 : Ch?n cõu tr? l?i dỳng nh?t "T?c ng?" cú th? coi l� :
a. Van b?n ngh? lu?n.
b. Khụng ph?i l� van b?n ngh? lu?n.
c. M?t lo?i van b?n ngh? lu?n d?c bi?t ng?n g?n.
d. Van b?n ngh? lu?n cú k?t h?p v?i phuong th?c t? s?.

Luyện tập
I. Tóm tắt nội dung và đặc điểm nghệ thuật
Tiết 101: Ôn tập văn nghị luận
II. Phân biệt giữa phương thức biểu cảm và phương thức nghị luận
III. Luyện tập
Chân thành cảm ơn quí thầy cô cùng các em học sinh
Chúc vui vẻ và hạnh phúc