Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

NGỮ VĂN 7
Kiểm tra bài cũ
Em hãy trả lời các câu hỏi sau đây.
Câu1: Có mấy cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động?Trình bày các cách đó?
Có 2 cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
- Chuyển từ (cụm từ )chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ (cụm từ) ấy.
- Chuyển từ (cụm từ)chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu,đồng thời lược bỏ hoặc biến từ ( cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu
Câu 2: Chuyển đổi câu sau thành câu bị động.
Chúng tôi đã xây lại ngôi nhà.
a.Ngôi nhà được chúng tôi xây lại.
b.Ngôi nhà đã xây lại.





TIẾT 104
DÙNG CỤM CHỦ- VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
Ví dụ: Sgk/68
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,





luyện những tình cảm ta sẵn có.
CN
VN1
Cụm danh từ
Cụm danh từ
VN2
những tình cảm ta không có
những tình cảm ta sẵn có
Phần phụ
trước
Phần
trung tâm
(DT)
Phần phụ
sau
Phần phụ
trước
Phần
trung tâm
(DT)
Phần phụ
sau
C
V
C
V
Cụm C-V được dùng làm phụ ngữ trong cụm danh từ.
Xác định cụm chủ- vị có trong các ví dụ sau
1.Chiếc bàn này// chân/ đã gãy
CN VN
CN VN
=> Cụm C-V làm thành phần VN
2. Khuôn mặt/ bầu bĩnh của em// thật đáng yêu
CN VN
CN VN
=> Cụm C-V làm thành phần CN
6
7
Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ-vị, làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.








8
Chúng em đã làm xong bài tập thầy ra trong sách giáo khoa.



Chiếc cầu vắt ngang dòng sông đẹp như một giấc mơ.






Yêu cầu: Phân tích cấu tạo câu








CN
C
V
C
V
VN
CN
VN
9
VD / 68 - II
a-Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
CN
VN
C
V
C
V
làm CN và làm phụ ngữ
trong cụm ĐT.

b-Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
TR
CN
VN
C
V
Làm VN

c-Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như


trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen
trời sinh lá sen để bao bọc cốm
C
V
trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
C
V
Làm phụ ngữ trong cụm ĐT

CN
VN
10
d-Nói cho đúng thì phẩm giá của TV chỉ mới thật sự được xác định


và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
CN
VN
từ ngày
C
V
Làm phụ ngữ trong cụm DT.

Chủ
ngữ
Vị ngữ
Bạn vẫn trẻ như một thanh niên đang tuổi đôi mươi.
(Cụm tính từ)
Phụ
trước
TT
TT
Phụ sau
C
V
 Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm tính từ.
*Ví dụ 2:
12
Dùng cụm chủ-vị để mở rộng thành phần chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.








Dùng cụm C-V để mở rộng thành phần câu:
Chủ
ngữ
Vị
ngữ
Phụ ngữ
trong cụm danh từ
Sơ đồ
Phụ ngữ
trong cụm động từ
Phụ ngữ
trong cụm tính từ
Khái niệm
Các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu:

a, Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới
định được, người ta gặt mang về.
Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm DT
C
V
VN
CN
b, Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
C
V
CN
VN
 Cụm C-V làm vị ngữ trong câu.
c, Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta

thấy hiện ra từng lớp lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không mảy

may một chút bụi nào.
C
V
=> Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ
V
C
Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động từ
CN
VN
ĐT
d, Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.
V
C
Cụm C-V làm chủ ngữ
C
Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm ĐT
V
CN
VN
BÀI TẬP BỔ SUNG
1. Cụm chủ- vị được in đậm trong câu “ Xe này máy còn tốt lắm” làm thành phần gì ?
A. Phụ ngữ. C. Phụ ngữ và chủ ngữ.
B. Chủ ngữ. D. Vị ngữ
2. Câu “ Mai học giỏi khiến cha mẹ vui lòng” dùng mấy cụm chủ- vị để mở rộng câu?
A. Một cụm chủ- vị. C. Hai cụm chủ- vị.
B. Ba cụm chủ- vị. D. Bốn cụm chủ- vị.
3. Thêm cụm chủ- vị vào chỗ trống làm phụ ngữ cho danh từ trong câu: “ Tôi chép lại bài thơ mà...”.
A. Anh thích. C. Đang làm.
B. Hay đọc. D. Thích nhất.
21
Phân tích cấu tạo ngữ pháp, tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau:
1. Tay ụm c?p, nú ch?y nhanh t?i tru?ng.
Tay ôm cặp
TR
CN
VN
C
V
? C?m c-v l� tr?ng ng? cỏch th?c d? m? r?ng cõu.
2. Cuốn sách ấy bià rất đẹp
CN
VN
bìa rất đẹp
C
V
? C?m c-v l� th�nh ph?n VN
IV. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài cho tiết học sau.
- Học thuộc nội dung ghi nhớ.
- Hoàn thiện vở bài tập.
- Tập viết đoạn văn ngắn theo yêu cầu của giáo viên.
- Chuẩn bị bài: Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu phần luyện tập