Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Môn : Ngữ Văn 7
GV:CHUNG NGOẽC B�CH TIE�N
? Tìm câu bị động :
a . Em được mọi người yêu mến
b. Hoài Thanh viết "Thi nhân Việt Nam" năm 1942.
c.Nhà nước tặng Hoài Thanh giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000
d.Độc giả văn chương rất yêu mến các tác phẩm phê bình văn học của Hoài Thanh


?Chuyển sang câu bị động :
a.Thầy giáo khen lớp ta

Chuyeån :Lôùp ta ñöôïc thaày giaùo khen
Lôùp ta ñöôïc khen


b/Nam suýt bóng vào khung thành
Chuyển :Lớp ta được thầy giáo khen
Lớp ta được khen
Chuyển :Bóng được Nam suýt vào khung thành
Bóng được suýt vào khung thành
NGỮ VĂN 7

TIẾT 110
Cấu tạo cụm từ thường có 3 phần : phần phụ trước , phần trung tâm , phần phụ sau
Phân tích cấu tạo của những cụm từ sau :đọc sách,những đàn chim ,rất yêu thể thao
Quan sát cụm từ sau :
"nhìn thấy đàn chim đang bay"
C
V
Là một cụm chủ - vị
I./ THEÁ NAØO LAØ DUØNG CUÏM CHUÛ – VÒ ÑEÅ MÔÛ ROÄNG CAÂU ?
1. Ví duï :

Ví dụ 1 : Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có , luyện những tình cảm ta sẵn có [ .].
(Hoài Thanh)
Ví dụ 2 : Khi bắt đầu kháng chiến , nhân dân ta tinh thần rất hăng hái
(Hồ Chí Minh)




Phân tích cấu tạo ngữ pháp của 2 ví dụ trên ?
Ví dụ 1 : Văn chương gây cho ta những tình cảm ta

không có , luyện những tình cảm ta sẵn có [ .].
(Hoài Thanh)
CN
VN
Tìm cụm danh từ trong ví dụ trên?
C



Ví dụ 1 : Văn chương gây cho ta những tình cảm ta

không có , luyện những tình cảm ta sẵn có
(Hoài Thanh)
CN
VN
I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ

Phân tích cấu tạo của hai cụm danh từ ?
?
Ví dụ 1 : Văn chương gây cho ta những tình cảm ta

không có , luyện những tình cảm ta sẵn có
(Hoài Thanh)
CN
VN


I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ


Ví dụ 1 : Văn chương gây cho ta những tình cảm

ta không có , luyện những tình cảm ta sẵn có

(Hoài Thanh)
CN
VN
PT
TT
PS
PT
TT
PS
Phân tích cấu tạo của phần phụ sau trong cụm danh từ trên?
?




I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ



Ví duï 1 :
Vaên chöông gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng

coù , luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù [...].

(Hoaøi Thanh)





TN
CN
//
VN
//
CN
VN
/
c
v
/
c
v
PN
c
v
PN
/
những tình cảm ta không có
Làm thành phần của cụm từ
Làm thành phần câu
PN
Làm thành phần của cụm từ
CN
Đọc và phân tích cấu tạo của ví dụ 2 ?
?
I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ
Ví dụ 2: Khi bắt đầu kháng chiến , nhân dân ta tinh

thần rất hăng hái .
(Hồ Chí Minh)
TN
CN
VN
C
V
Làm thành phần câu
?
Phân tích cấu tạo của phần vị ngữ ?
?
Chức năng của cụm chủ - vị ?
?
I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ

Ví duï 1 :
Vaên chöông gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù

luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù [...].

(Hoaøi Thanh)
Ví duï 2 :
Khi baét ñaàu khaùng chieán , nhaân daân ta tinh thaàn raát haêng haùi

(Hoà Chí Minh)
CN
VN
C
V
PN
C
V
PN
Làm thành phần của cụm từ
TN
CN
VN
C
V
Làm thành phần của câu
I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ
2 .Ghi nhớ
Từ đó , em hãy cho biết thế nào là dùng cụm chủ -vị để mở rộng câu ?
Hình thức : giống câu đơn bình thường
Chức năng : làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ để mở rộng câu
?
Ghi nhớ SGK 68
Khi nói hoặc viết , có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường , gọi là cụm chủ -vị (cụm c-v), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu


I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ
2 .Ghi nhớ


II CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

Có 2 cách xác định cụm c-v :
+Cách 1 : Phân tích cấu tạo của câu , sau đó tìm cụm c-v trong chủ hoặc trong vị
+Cách 2 : Xác định cụm từ ,cụm c-v thường nằm ở phần phụ sau

I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ
2 .Ghi nhớ


II CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1.Ví dụ
Ví dụ 1 :
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có

luyện những tình cảm ta sẵn có [...].

(Hoài Thanh)
Ví dụ 2 :
Khi bắt đầu kháng chiến , nhân dân ta tinh thần rất hăng hái

(Hồ Chí Minh)

CN
VN
C
V
PN
C
V
PN
Phụ ngữ trong cụm danh từ
TN
CN
VN
C
V
Vị ngữ


I/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ
2 .Ghi nhớ
II CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU


1. Ví dụ :
Ví dụ 3 : Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm
(Bùi Đức Ái)
Ví dụ 4 : Cánh đồng thơm mùa lúa chín.
(Lí Lan)
CN
VN
CN
VN
Phân tích cấu tạo của 2 ví dụ trên ?
?
Tìm cụm c- v trong 2 ví dụ trên ?
?
c
v
c
v
c
v
Làm chủ ngữ và làm phụ ngữ trong cụm động từ
PN
PN



Làm phụ ngữ trong cụm tính từ
Ví dụ 1: Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
(Hồ Chí Minh).

Ví du 2: văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những


tình cảm ta sắn có [ …].
( Hoài Thanh)
TN
CN
//
VN
//
CN
VN
/
c
v
/
c
v
PN
c
v
PN
/
Ví dụ 3: Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm .( Bùi Đức A�i )

Ví dụ 4: Cánh đồng làng đẹp màu lúa chín .
//
VN
CN
//
V
/
C
V
VN
C
CN
C
V
/
PN
PN
lµm chñ ng÷ vµ lµm phô ng÷ trong côm ®éng tõ.
lµm phô ng÷ trong côm tÝnh tõ.
? làm VN
lµm phô ng÷ trong côm danh tõ.
? làm
lµm chñ ng÷ vµ lµm phô ng÷ trong côm ®éng tõ.
? làm
1/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ
2 .Ghi nhớ
II CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

Những thành phần nào có thể cấu tạo bằng cụm c -v ?
?
Ghi nhớ : SGK / 69
Các thành phần câu như chủ ngữ , vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ , cụm động từ , cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng một cụm c-v.

1/ THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
1. Ví dụ
2 .Ghi nhớ
II CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

III/ BÀI TẬP
NỐI CỘT

b, Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn .
( Trần Đăng )
c, Khi các cô gái Vòng đỗ gánh , giở từng lớp lá sen , chúng ta thấy


hiện ra từng lá cốm sạch sẽ và tinh khiết , không có mảy may một chút bụi


nào. ( Thạch Lam )
d, Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình . ( Nam Cao )
B�i tập 1:
Tìm cụm C -V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây ? Cho biết trong mỗi câu, cụm C -V làm thành phần gì?


b, Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn .
( Trần Đăng )
c, Khi các cô gái Vòng đỗ gánh , giở từng lớp lá sen , chúng ta thấy


hiện ra từng lá cốm sạch sẽ và tinh khiết , không có mảy may một chút bụi


nào. ( Thạch Lam )
d, Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình . ( Nam Cao )
/
V
c
/
V
c
PN
PN
/
V
c
/
V
c
/
V
c
PN
B�i tập 1:
Tìm cụm C -V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây ? Cho biết trong mỗi câu, cụm C -V làm thành phần gì?

 lµm phô ng÷ trong côm ®éng tõ.
? làm VN
lµm phô ng÷ trong côm danh tõ.
? làm phụ ngữ trong cụm động từ.
? làm CN
NỐI CỘT


Bài tập 2 :Tìm cụm c-v thích hợp điền vào chỗ trống
a/Linh nhìn thấy...... ......................................
b/ Tôi cho Nam mượn .................. ................... c/ Chúng em vui mừng chào đón............ ...................
d/ Con mèo này .......................................
Trò chơI ô chữ
Ô chữ hàng dọc: Mở rộng câu
1
2
3
4
6
7
5
9
8
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI :
-Học lí thuyết :Thế nào là dùng cụm c-v để mở rộng câu? Cáctrưòng hợp dùng cụm c-v để mở rộng câu ?
-Làm bài tập
-Soạn bài mới : Luyện tập (Tiếng Việt)
Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích
-Tìm tư liệu cho tiết 112
-Khi nào con người có nhu cầu giải thích ?
-Phương pháp này khác như thế nào đối với phương pháp lập luận chứng minh?
DẶN DÒ :
XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN!