Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Thế nào là một cụm danh từ?
Cụm danh từ là loại tổ hợp từ do danh từ với với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.
Cụm danh từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình danh từ , nhưng hoạt động trong câu giống như một danh từ.

Mô hình cấu tạo cụm danh từ
Phụ ngữ
trước
Phần
trung tâm
Phụ ngữ
sau
Một túp lều nát
VD: Có hai vợ chồng ông lão đánh cá ở với nhau trong một túp lều nát .
Tiết 102.Bài 25
Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I. Thế nào là dùng cụm chủ vị để mở rộng câu ?
Tìm các cụm danh từ có trong câu sau :
Văn chương gây cho ta

luyện
những tìm cảm ta không có,
những tình cảm ta sẵn có
Cụm danh từ :
…những tình cảm ta không có
…những tình cảm ta sẵn có
phụ ngữ
trước
Phần
trung tâm
phụ ngữ
sau
những
những
tình cảm
tình cảm
ta không có
ta sẵn có
Hãy phân tích cấu tạo của phụ ngữ trong mỗi cụm danh từ.
…ta không có

…ta sẵn có
CN
VN
VN
CN
/
/
Phụ ngữ sau của cụm danh từ trong VD (a) được cấu tạo bằng một cụm C-V .
Hãy xác định cụm Chủ - Vị làm nòng cốt trong ví dụ (b)
Ví dụ b :

khiến bố mẹ vui lòng .
//
CN
VN
Anh em hoà thuận
Em có nhận xét gì về cấu tạo của Chủ ngữ trong câu này ?
Anh em hoà thuận khiến bố mẹ vui lòng .
//
/
CN
VN
CN
VN
NHẬN XÉT :

Chủ ngữ trong câu b được cấu tạo bằng một cụm Chủ - Vị
Ghi nhớ
Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường , gọi là cụm chủ - vị ( cụm C- V) , làm thành phần của câu hoặc cụm từ để mở rộng câu.
Em hãy so sánh câu đơn bình thường và cụm chủ vị về phương diện hình thức và chức năng .
Hình thức :
Cụm Chủ - Vị giống câu đơn bình thường
Chức năng :
Cụm Chủ - Vị chỉ làm thành phần câu hay thành phần cụm từ .
II. Các trường hợp dùng cụm
Chủ - Vị để mở rộng câu
Tìm cụm Chủ - Vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm .

Khi bắt đầu kháng chiến , nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm , cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen .
Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
khiến
Tìm cụm Chủ - Vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau:
Chị Ba đến
Cụm Chủ - Vị làm thành phần Chủ ngữ và phụ ngữ của cụm động từ trong câu
CN
VN
CN
VN
CN
VN
tôi rất vui và vững tâm.
Khi bắt đầu kháng chiến ,
nhân dân ta

Tìm cụm Chủ - Vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau:
tinh thần rất hăng hái.

CN
VN
Cụm Chủ - Vị làm thành phần Vị ngữ trong câu
CN
VN
/
/
CN
VN
CN
VN
/
Cụm chủ vị trong câu
Trời sinh lá sen để bao bọc cốm ,cũng như


trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen
/
Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm , cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen .
có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm , cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen .
Chúng ta
Mô hình cấu tạo cụm động từ
phụ ngữ
trước
Phần
trung tâm
phụ ngữ
sau
có thể
nói (rằng)
trời sinh lá sen để bao bọc cốm , cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen
Cụm Chủ- Vị làm thành phần phụ sau trong cụm động từ
Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày
CN
VN
/
Tìm cụm Chủ - Vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau:
Cách mạng tháng Tám thành công.
Mô hình cấu tạo cụm danh từ
Cụm Chủ- Vị làm thành phần phụ sau
trong cụm danh từ
Từ
Ngày
Cách mạng tháng Tám thành công
Vị trí của cụm Chủ - Vị làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ ở trong câu
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm .

Khi bắt đầu kháng chiến , nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm , cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen .
Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
nhiều vị trí
GHI NHỚ
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ , cụm động từ , cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm Chủ - Vị .
Bài tập nhóm
Đặt câu có các thành phần câu chủ ngữ , vị ngữ, các phụ ngữ trong cụm động từ, cụm tính từ được cấu tạo bằng cụm C- V
III . Luyện tập
Tìm cụm C- V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây.
Đợi đến lúc vừa nhất , mà
chỉ riêng những người chuyên môn mới định được , người ta gặt mang về .
Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ.
Trung đội trưởng Bính
//
/
CN
VN
CN
VN
khuôn mặt đầy đặn
Cụm Chủ - Vị làm Vị ngữ
Khi , giở từng lớp lá sen , chúng ta thấy
các cô gái Vòng đỗ gánh
hiện ra từng lá cốm , sạch sẽ và tinh khiết , không có mảy may một chút bụi nào
Thấy
hiện ra từng lá cốm , sạch sẽ ,tinh khiết, không mảy may một chút bụi nào
Khi
Cụm
danh từ
Cụm
Động từ
Các cô gái Vòng đỗ gánh
Bỗng khiến
một bàn tay đập vào vai
hắn giật mình
CN
VN
CN
CN
VN
VN
“Một bàn tay đập vào vai” : Cụm C-V làm chủ ngữ
“hắn giật mình”: cụm C- V làm phụ ngữ trong cụm động từ
Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ .Xác định đó là thành phần gì?
a. khiến
b. làm vỡ lọ hoa .
CN
VN
CN
VN
Mẹ về
Chuột chạy
cả nhà đều vui.
c. Chiếc xe
CN
VN
CN
VN
d. Căn phòng rất đơn sơ.
lốp đã hỏng.
tôi ở
e. Tôi tin rằng
g. Chị ấy
CN
VN
CN
VN
chú ấy sẽ đến.
miệng hay cười
Người lái đò đang chèo thuyền.
Hoa đào rất đẹp.
Con ong hút mật.
Hướng dẫn học tập :
Học thuộc ghi nhớ
Hoàn thiện bài tập sgk và bài tập thêm
Soạn bài : Dùng cụm C-V để mở rộng câu ( tiết 2 )