Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Kiểm tra bài cũ
Câu 1. Xác định câu bi động trong những câu dưới đây:
a.Lan bị ốm.
b.Nam được điểm mười.
c.Người ta xây ngôi nhà ấy.
d.Tôi được mẹ mua áo mới.
Câu 2. Chuyển đổi câu chủ động sau thành 2 câu bị động tương ứng:
Tính đã dắt trâu về.


Bài 25 - Tiết 102


Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
1. Chúng em học.

2. Chúng em đang học môn Ngữ văn.

3. Chúng em đang học môn Ngữ văn rất hấp dẫn.
//
//
//
/
/
/
/
môn Ngữ văn rất hấp dẫn
/


I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu ?
1. Xét ví dụ.

Ví dụ 1:
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,luyện những tình
cảm ta sẵn có.[.]
/
CN
VN
những tình cảm ta không có
những tình
cảm ta sẵn có.
Cấu tạo cụm danh từ trong câu
Cấu tạo phần sau của cụm danh từ ( phụ ngữ)
1. ta không có. 2. ta sẵn có.
V
C
C
V
/
/
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,luyện những tình
cảm ta sẵn có.[.]
ta không có
ta sẵn có
? Dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường để làm thành phần của cụm.
Ví dụ 2:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
C V
=> 2 cụm C - V:
+ "chị Ba đến" -> Làm chủ ngữ.
+ "tôi rất vui" -> Làm phụ ngữ bổ nghĩa cho động từ " khiến"
c v
c v
? Dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường để làm thành phần của câu và cụm.
1. Chúng em //học.

2. Chúng em //đang / học /môn Ngữ văn.

3. Chúng em //đang / học /môn Ngữ văn /rất hấp dẫn.

Dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường,(gọi là cụm C-V) làm thành phần câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
2. Kết luận.
b.Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta

tinh thần rất hăng hái.
TN
VN
c
v
CN
-> Cụm C-V làm vị ngữ.
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu.
1. Xét ví dụ.
a. Chị Ba / đến // khiến tôi / rất vui và vững tâm.
-> Cụm C - V làm CN và PN của cụm ĐT.
c. Chúng ta có thể nói rằng,

trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như

trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
c
c
v
v
VN
CN
-> Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm ĐT.
nói
d. Nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt

chỉ mới thực sự được xác định và đảm bảo

từ ngày Cách mạng Tháng tám thành công.
CN
VN
c
v
=> Cụm C-V làm phụ ngữ của cụm DT.
2. Kết luận.
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.
.
III. Luyện tập.
1.Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
c
v
CN
VN
2.Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.
c
c
v
v
=> Cụm C-V là vị ngữ để mở rộng câu.
=> Cụm C-V là chủ ngữ và bổ ngữ để mở rộng câu.
Hướng dẫn học bài:


+ Nắm kiến thức, nội dung bài học.
+ Làm 2 bài tập còn lại.
+ Soạn : Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích.
Yêu cầu: - Đọc kỹ văn bản Lòng khiêm tốn.
- Tìm hiểu các cách giải thích.