Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Kiểm tra bài cũ
Câu 1. Chuyển câu chủ động sau thành 3 câu bị động tương ứng:
Tí đã dắt trâu về.
Câu 2. Xác định câu bị động trong những câu dưới đây:
a.Lan bị ốm.
b.Nam được điểm mười.
c.Người ta xây ngôi nhà ấy.
d.Tôi được mẹ mua áo mới.
I. Bài học
1.Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu ?
a.Ví dụ
b. Nhận xét:
- Các cụm danh từ:
(1) những tình cảm ta không có
(2) những tình cảm ta sẵn có
Tiết 102 Dïng côm chñ - vÞ ®Ó më réng c©u
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có.
(?) Tìm các cụm danh từ có trong ví dụ sau:
Phân tích cấu trúc ngữ pháp của các cụm danh từ đó?
(1) những tình cảm ta không có
(2) những tình cảm ta sẵn có
DT
C
V
ĐN
DT
C
V
ĐN
I. Bài học
1.Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu ?
a.Ví dụ
b. Nhận xét:
- Cụm từ "ta chưa có.", "ta sẵn có": cấu tạo giống câu đơn bình thường => là một cụm chủ - vị.
- Là định ngữ bổ sung ý nghĩa cho danh từ " tình cảm"
=> Cụm C-V được sử dụng làm thành phần của cụm từ để mở rộng câu.

Tiết 102 Dïng côm chñ - vÞ ®Ó më réng c©u
(1) những tình cảm ta không có
(2) những tình cảm ta sẵn có
DT
C
V
ĐN
DT
C
V
ĐN
? Nhận xét cấu tạo ngữ pháp của cụm từ "ta không có" "ta sẵn có"?
c. Ghi nhớ: SGK/68

2. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
a.Ví dụ:
a. Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
c
c
v
v
VN
CN
BN
=> Cụm C-V làm chủ ngữ và bổ ngữ để mở rộng câu.
Tiết 102 Dïng côm chñ - vÞ ®Ó më réng c©u
I. Bài học
ĐT
b. Nhận xét:
b. Khi bắt đầu kháng chiến,
nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
TN
VN
c
v
CN
=> Cụm C-V làm vị ngữ để mở rộng câu.
Tiết 102 Dïng côm chñ - vÞ ®Ó më réng c©u
I. Bài học
2. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
a.Ví dụ
b. Nhận xét:
c. Chúng ta có thể nói rằng

trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như

trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
c
c
v
v
BN1
BN2
VN
CN
=> Cụm C-V làm bổ ngữ để mở rộng câu.
Tiết 102 Dïng côm chñ - vÞ ®Ó më réng c©u
2. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
a.Ví dụ
I. Bài học
ĐT
b. Nhận xét:
d.Nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt
chỉ mới thực sự được xác định và đảm bảo
từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
CN
VN
c
v
ĐN
=> Cụm C-V làm định ngữ để mở rộng câu.
b. Nhận xét:
Tiết 102 Dïng côm chñ - vÞ ®Ó më réng c©u
I. Bài học
2. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
a. Ví dụ:
DT
=> Cụm C-V làm trạng ngữ để mở rộng câu.
2. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
2. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
Tiết 102 Dïng côm chñ - vÞ ®Ó më réng c©u
I. Bài học
a. Ví dụ:
b. Nhận xét:
e. Tay ôm cặp, tôi bước nhanh tới trường.
C
V
CN
VN
TR N
g. Cô ấy đẹp như tiên giáng trần.
CN
VN
TT
C
V
BN

=> Cụm C-V làm bổ ngữ để mở rộng câu.
c. Ghi nhớ:
SGK/69

Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu


* Hãy dùng cụm C – V để mở rộng hai câu sau:
a. Cả lớp lắng nghe.
b. Chiếc cặp rất đẹp.
b. Chiếc cặp bố mua cho em rất đẹp.
C V
C - V
C V
Gợi ý:
a.Cả lớp lắng nghe cô giáo giảng bài.
C V
Côm C- V cña hai c©u bªn dïng ®Ó më réng thµnh phÇn nµo trong c©u?
Bài tập nhanh
BN
DN

Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

? Có một HS khi mở rộng câu:”Lan làm bài tập toán”. Bạn đã mở rộng câu như sau: “Lan làm bài tập toán còn Tuấn làm bài tập văn”
Theo em bạn đã mở rộng câu như vậy đã đúng chưa ?

Lan làm bài tập toán (mà) cô giáo ra .
C - V
CN - VN
Lan l�m b�i t?p toán còn Tuấn l�m b�i t?p văn.
C V
C V
DN
thảo luận nhóm
1. Cái bút bạn tặng tôi rất đẹp.
2. Tay ôm cặp, nó chạy nhanh tới trường.
3. Cái cây này lá vẫn còn tươi.
4. Lan học giỏi làm cha mẹ rất vui lòng.
M?i nhóm l�m m?t câu.
Thời gian cho mỗi nhóm là 2 phút
? Xác định thành phần được mở rộng trong các câu sau:
1. Cái bút bạn tặng tôi rất đẹp.
c
v
C
V
=> Cụm c-v là chủ ngữ để mở rộng câu.
2. Tay ôm cặp, nó chạy nhanh tới trường.
c
v
TN cách thức
C
V
=> Cụm c-v là trạng ngữ cách thức để mở rộng câu.
Đáp án
3. Cái cây này lá vẫn còn tươi.
c
v
C
V
=> Cụm c-v là vị ngữ để mở rộng câu.
4. Lan học giỏi làm cha mẹ rất vui lòng.
c
v
c
v
BN
ĐT
=> Cụm c-v là chủ ngữ và bổ ngữ để mở rộng câu.
C
V
Đáp án
II.Luyện tập ( SGK/69)
1.Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
c
v
CN
VN
2.Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.
c
c
v
v
=> Cụm C-V là vị ngữ để mở rộng câu.
=> Cụm C-V là chủ ngữ và bổ ngữ để mở rộng câu.
Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
Trò chơI ô chữ
Ô chữ hàng dọc: Mở rộng câu
1
2
3
4
6
7
5
9
8
Bài tập về nhà
-Viết 1 đoạn văn trong đó có sử dụng cụm C-V làm thành phần câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
-Tìm các cụm C-V để mở rộng câu trong câu sau:
Tôi nhìn qua khe cửa thấy em tôi đang vẽ những bức tranh mà bố tôi đã hướng dẫn.