Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Ví dụ: ( SGK/68 )
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta
không có, luyện những tình cảm ta sẵn có …
Hoài Thanh
C
V
V
những tình cảm ta
những tình cảm ta sẵn có
không có
Phụ ngữ trước
Phụ ngữ sau
DT trung tâm
những
những
tình cảm
tình cảm
ta không có
ta sẵn có
C
V
Ví du:
Bố về là một tin vui
CN
VN
Bố về là một tin vui
C
C
V
V
Khi nói hoặc viết, có thể dùng những
cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường
gọi là cụm chủ - vị ( cụm c – v ), làm thành phần
của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
Ghi nhớ:
Hãy lấy một ví dụ về dùng cụm C - V để mở rộng câu?
?
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị
ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm
động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo
bằng cụm C - V
Ghi nhớ:
Ví dụ ( SGK/ 68)
a, Chị Ba đến khiến tôi rất vững tin.
C
V
TN
C
V
c, Chúng ta có thể nói rằng trời sinh ra lá sen để
bao bọc cốm, cũng như trời sinh ra cốm nằm ủ
trong lá sen
b, Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái
C
V
V
d, Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ
mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày
Cách mạng tháng Tám thành công.
C
V
TN
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị
ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm
động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo
bằng cụm C - V
Ghi nhớ:
Con chăm học khiến

cha mẹ vui lòng
Quyển sách mà tôi mới

mua rất hay
C
V
C
C
C
V
V
V
-> Câu ghép: Có hai vế câu, mỗi vế câu có một cụm C – V không bao chứa nhau
-> Câu đơn: là câu có một cụm C – V duy nhất làm nòng cốt. Câu đơn được mở rộng cụm C – V làm phụ ngữ trong CDT
Ví dụ:
Quyển sách này rất hay.
Quyển sách này tôi mới mua rất hay
C
C
V
V
V
C
1. Bài tập 1: ( SGK/69)
Tìm cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C – V làm thành phần gì.
c, Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào.
(Thạch Lam)
d, Bỗng một bàn tay đạp vào vai khiến hắn giật mình.
( Nam cao)
a, Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về.
(Thạch Lam)
b, Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
( Trần Đăng)
a, … chỉ riêng những người chuyên môn mới định được
V
V
b, …. khuôn mặt đầy đặn.
=> Cụm C – V làm phụ ngữ trong CDT
=> Cụm C – V làm VN
c, … các cô gái làng Vòng đỗ gánh
=> Cụm C – V làm phụ ngữ trong CDT
hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không mảy

may một chút bụi nào
C
C
V
C
ĐT
V
C
=> Cụm C – V làm phụ ngữ trong CĐT
d, Một bàn tay đập vào vai
V
C
V
C
=> Cụm C – V làm CN
hắn giật mình
=> Cụm C – V làm phụ ngữ trong CDT
V
C
=> Cụm C – V làm CN
V
C
Bài tập 2: Dùng cụm C – V thích hợp điền vào chỗ trống để hoàn thiện câu văn, gạch chân dưới cụm C – V.
a, Những hạt mưa xuân ……………. gợi lên bao nỗi buồn man mác.
b, Bà nội đi hội Gióng về ……………………..
c, Bạn lớp trưởng …………………………..
d, ……………….. làm xong bài tập ……………………...
e, Bác Hồ mong ………………………………………..
Bài tập 3: Viết một đoạn văn ngắn ( từ 5 đến 7 câu ) trong đó có dùng hình thức dùng cụm C – V để mở rộng câu, gạch châm dưới cụm C – V đó ( chủ đề về mái trường, thầy cô, quê hương …)