Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

TRƯỜNG THCS VĨNH LỘC
LỚP 7C
GV ĐỐ THÚY NHUNG
a. Bà tôi tóc đã bạc.
C N
V N
C
V
b. Bỗng một bàn tay đặt vào vai khiến hắn giật mình.
C
V
V
C
CN
V N
Phân tích cấu trúc ngữ pháp trong các câu sau:
I. Lý thuyết
I. Lý thuyết
Thế nào là cụm chủ - vị để mở rộng câu ?
Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ vị ( cụm C – V ) , làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
v
c
CN
Xác định thành phần câu và cho biết câu trên mở rộng thành phần nào ?
a. Bố về là một tin vui.
b. Cái bàn này chân gãy rồi.
c. Con được bố tha thứ.
d. Bài văn em viết rất hay.
VN
c
v
CN
VN
c
v
c
v
VN
CN
CN
VN
Mở rộng thành phần CN
Mở rộng thành phần VN
Mở rộng thành phần phụ ngữ
Mở rộng thành phần phụ ngữ
I. Lý thuyết
Chủ ngữ
Vị ngữ
Cụm danh từ
Cụm động từ
Cụm tính từ
Các trường hợp có thể dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu:
I. Lý thuyết
Hãy chọn đáp án đúng!
Sai
Đúng
Cần phải phân biệt cụm C – V làm nòng cốt câu với cụm C – V để mở rộng câu
Cụm C – V mở rộng thành phần và cụm C – V của câu là:
c
v
a) Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa.
II. Bài tập
BÀI TẬP 1
c
v
CN
VN
Khí hậu nước ta ấm áp
Cụm C – V làm chủ ngữ
cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa
Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm động từ
II. Bài tập
BÀI TẬP 1
b) Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non , hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim tiếng suối nghe mới hay.
Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm danh từ “khi”
khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non , hoa cỏ trông mới đẹp
nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non , hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim tiếng suối nghe mới hay
Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm động từ “nói”
khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim tiếng suối nghe mới hay
Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm danh từ “khi”
II. Bài tập
BÀI TẬP 1
c) Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất nước mình thay dần bằng những thức bóng bảy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài [ … ].
thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất nước mình thay dần bằng những thức bóng bảy hào nháng và thô kệch bắt chước người ngoài [ … ].
Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm động từ “thấy”
II. Bài tập
BÀI TẬP 2
Gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ:
a) Chúng em học giỏi lam cho cha mẹ và thày cô rất vui lòng.
b) Nhà văn Hoài Thanh khảng định rằng cái đẹp là cái có ích.
c) Tiếng Việt rất giầu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta rất du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
d) Cách mạng tháng Tám thành công đã khiến cho Tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.
II. Bài tập
BÀI TẬP 2
Gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ:
a) Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thày cô rất vui lòng.
b) Nhà văn Hoài Thanh khảng định: “Cái đẹp là cái có ích”.
Chúng em học giỏi làm cho cha mẹ và thày cô rất vui lòng.
Nhà văn Hoài Thanh khảng định rằng cái đẹp là cái có ích.
BÀI TẬP 2
Gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ:
Tiếng Việt rất giầu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta rất du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
Cách mạng tháng Tám thành công đã khiến cho Tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.
c) Tiếng Việt rất giầu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta rất du dương, trầm bổng như một bản nhạc.
d) Cách mạng tháng Tám thành công. Từ đó, Tiếng Việt có một bước phát triển mới, một số phận mới.
BÀI TẬP 3
Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu thành một câu có cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ.
Anh em hòa thuận khiến hai thân vui vầy.
Đây là cảnh một rừng thông ngày ngày biết bao nhiêu người qua lại
Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông đuống” , … ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khấu ở khắp mọi miền đất nước.
BÀI TẬP MỞ RỘNG
Biến đổi các câu sau thành câu có cụm C – V làm thành phần câu, thành phần cụm từ.
a) Bà nội chia quà cho cháu.
Bà nội đi chợ về chia quà cho cháu.
b) Tôi đã gặp bạn ấy.
c) Cả lớp đã làm xong bài tập.
Tôi đã gặp bạn ấy đi học về.
Cả lớp đã làm xong bài tập thầy giáo ra.
d) Quyển họa báo rất đẹp.
Quyển họa báo bìa rất đẹp.
BÀI TẬP MỞ RỘNG
Chuyển đổi các câu có cụm C – V làm thành phần sau thành câu đơn không mở rộng cụm C – V.
a) Sự tiến bộ của em làm cha mẹ vui lòng.
Sự tiến bộ của em làm vui lòng cha mẹ .
b) Bà em chân tay đều yếu lắm.
c) Tôi đọc quyển sách này nhiều rồi.
Quyển sách này, tôi đọc nhiều rồi.
Chân tay bà em đều yếu lắm.
II. Bài tập
- Con thuyền sang sông.
- Con thuyền chở gạo đang sang sông.
Câu nào diễn đạt đúng hình ảnh trên nhất ?
Ghi nhớ:
- Khi nói hoặc viết có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ vị, làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm chủ vị.
- Tác dụng: làm cho cấu trúc câu được mở rộng, hình thức diễn đạt phong phú hơn.