Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Kiểm tra bài cũ
Em hãy trả lời các câu hỏi sau đây.
Câu1: Có mấy cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động?Trình bày các cách đó?
Có 2 cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
- Chuyển từ (cụm từ )chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ (cụm từ) ấy.
- Chuyển từ (cụm từ)chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu,đồng thời lược bỏ hoặc biến từ ( cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu
Câu 2: Chuyển đổi các câu sau đây thành câu bị động.
A. Bố tặng Lan con mèo B. Hôm nay,cô giáo khen cả lớp ngoan
a.Lan được bố tặng con mèo
b.Hôm nay,cả lớp được cô giáo khen ngoan




1. Chúng em đang học môn Ngữ văn.
2. Chúng em đang học môn Ngữ văn rất hấp dẫn.
So sánh nội dung, ý nghĩa của câu 2, câu 3 với câu 1 ?
.
TIẾT 102
Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
Ngữ Văn 7:

Bài tập 1: Hãy xác các thành phần chính trong câu sau !

Lan học giỏi khiến cha mẹ vui lòng.
Lan học giỏi khiến cha mẹ vui lòng.
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
CN - VN
Lan học giỏi khiến cha mẹ vui lòng.
C - V
CN - VN
C - V
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
Lan học giỏi khiến cha mẹ vui lòng.
Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
C - V
CN - VN
C - V
Dùng cụm C- V làm thành phần CN
Dùng cụm C – V làm thành phần phô sau cña Côm ®éng từ
. Lan học giỏi.
1/ Ví dụ :
Văn chương gây cho ta những tình cảm mà ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có
- Cụm C-V làm nòng cốt:
Văn chương gây . . .Những tình cảm ta không có,….những tình

cảm ta sẵn có.
CN
VN

(1) những tình cảm ta không có
(2) những tình cảm ta sẵn có
c
v
v
c
2.Nhận xét
(?) Nhận xét cấu tạo ngữ pháp của cụm từ " ta không có.", " ta sẵn có" ?
-Cụm danh từ "ta chưa có.", "ta sẵn có." có cấu tạo giống cấu tạo của câu đơn bình thường, là một cụm chủ - vị.
-Là ph? ngữ bổ sung ý nghĩa cho danh từ " tình cảm". Như vậy cụm C-V đã được sử dụng làm thành phần của cụm từ để mở rộng câu.
3.Ghi nhớ
Mở rộng câu làm phong phú cách diễn đạt, tạo sự hấp dẫn trong lời nói.
Khi nói hoặc viết, cú thể dùng những cụm từ có hình thức cấu tạo giống câu đơn bình thường, gọi là cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ để mở rộng câu.
II.CáC TRƯờNG HợP DùNG CụM CHủ-Vị Để Mở RộNG CÂU
1.Ví dụ
a. Chị ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
c
c
v
v
VN
CN
=> Cụm C-V là chủ ngữ và ph? ng? trong c?m d?ng t? để mở rộng câu.
Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
b.Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta

tinh thần rất hăng hái.
TN
VN
c
v
CN
=> Cụm C-V là vị ngữ để mở rộng câu.
Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
c. Chúng ta có thể nói rằng

trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như

trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
c
c
v
v
VN
CN
=> Cụm C-V là ph? ng? c?a c?m d?ng t? để mở rộng câu.
d.Nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt

chỉ mới thực sự được xác định và đảm bảo

từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
CN
VN
c
v
=> Cụm C-V là ph? ngữ c?a c?m danh t? để mở rộng câu.
e. Tay c?m quy?n sỏch, Lan bu?c xu?ng c?u thang


CN
VN
Tr.N cách thức
CN
VN
Cụm C-V là trạng ngữ cách thức để mở rộng câu.
2.Ghi nhớ(SGK/69)
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ , cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.
Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?

Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu


* Bài tập : Hãy dùng cụm C – V để mở rộng hai câu sau:
a. Cả lớp lắng nghe.
b. Chiếc cặp rất đẹp.
b. Chiếc cặp bố mua tặng em rất đẹp.
C - V
C - V
CN - VN
II. Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu
Đáp án:
a.Cả lớp lắng nghe cô giáo giảng bài.
CN - VN
CHÚ Ý
Không thể đồng nhất cụm C-V để mở rộng
câu với cụm C-V làm nòng cốt câu vì:
Cụm C-V đó chỉ làm thành phần của câu
hoặc của phụ ngữ trong cụm từ để mở
rộng câu.
Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
I.Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?

Ngữ văn: Tiết 102: Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

II. Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu
? Có một HS khi mở rộng câu:”Lan học toán”. Bạn đã mở rộng câu như sau: “Lan học Toán còn Tuấn học Văn”
Theo em bạn đã mở rộng câu như vậy đã đúng chưa ? Vì sao? Hãy sửa lại?

Lan làm bài tập toán (mà) cô giáo ra .
C - V
CN - VN
Lan học to¸n cßn TuÊn häc v¨n.
CN - VN
CN - VN
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
I/ Thế nào là dùng cụm chủ- vị để mở rộng câu:
II/ Các trường hợp dùng cụm c-v để mở rộng câu:
III/ Luyện tập:
Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Mỗi cụm C-V làm thành phần gì.
a/ Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về
Đợi. . . Lúc vừa nhất, mà…những người… mới định được


C
V
Trạng ngữ có cụm C-V là phụ ngữ trong cụm danh từ
b/ Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn
Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn


CN
VN
C
V
c/ Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không có mảy may một chút bụi nào.
Vị ngữ là một cụm C-V
Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, . . ..


C
V
Trạng ngữ là một cụm danh từ có cụm C-V làm phụ ngữ
hiện ra từng lá cốm sạch sẽ. . . mảy may một chút bụi


C
V
Vị ngữ có cụm C-V làm phụ ngữ cho cụm động từ
d/ Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình
Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình



CN
C
C
V
V
VN
Cụm C-V làm chủ ngữ; Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động từ

Mở rộng câu làm phong phú, chi tiết cách diễn đạt, tạo sự hấp dẫn trong lời nói.
Khi nói hoặc viết, cố thể dùng những cụm từ có hình thức cấu tạo giống câu đơn bình thường, gọi là cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ để mở rộng câu.
II. Các trường hợp dùng cụm C – V để mở rộng câu
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ , cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.
Bài tập về nhà
-Viết 1 đoạn văn trong đó có sử dụng cụm C-V làm thành phần câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
-Tìm các cụm C-V để mở rộng câu trong câu sau:
Tôi nhìn qua khe cửa thấy em tôi đang vẽ những bức tranh mà bố tôi đã hướng dẫn.
xin trân trọng cảm ơn !
bài giảng đến đây là kết thúc.