Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

Chào mừng các em đến với tiết học hôm nay!
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
Ngữ văn 7
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,





luyện những tình cảm ta sẵn có.
Chủ ngữ
Vị ngữ
Cụm danh từ
Cụm danh từ
Vị ngữ
những tình cảm ta không có
những tình cảm ta sẵn có
Phần phụ
trước
Phần
trung tâm
(DT)
Phần phụ
sau
Phần phụ
trước
Phần
trung tâm
(DT)
Phần phụ
sau
C
V
C
V
Cụm C-V được dùng làm phụ sau trong cụm danh từ.
Cách 1:
Văn chương
gây cho ta
tình cảm, luyện
cho ta tình
cảm.
Cách 2:
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có.
- So sánh 2 cách viết sau. Theo em, cách viết nào hay hơn?
*Nhận xét: Cách viết 2, nội dung cụ thể hơn,
nhịp điệu câu văn uyển chuyển hơn  hay hơn.
Ghi nhớ 1- SGK/68
Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ
có hình thức cấu tạo giống câu đơn bình thường,
gọi là cụm chủ - vị (cụm C-V) làm thành phần câu
hoặc thành phần của cụm từ để mở rộng câu.

a. Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
b. Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
c. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm,
cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
d. Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự
được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám
thành công.
Câu hỏi:
- Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu trên?
Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ
trong các câu trên?
- Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì?
Chủ ngữ
Vị ngữ
C
V
C
V
Động từ

Cụm C – V làm chủ ngữ ; làm phụ ngữ cho
động từ khiến.
a. Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
b. Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
Trạng ngữ
Chủ ngữ
Vị ngữ
C
V
 Cụm C – V làm vị ngữ.

c. Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm,





cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
Chủ ngữ
Vị ngữ
Vị ngữ
(Cụm động từ)
(Cụm động từ)

có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm,





cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.
Động từ trung tâm
Phụ ngữ sau
Phụ ngữ sau
C
V
C
V
 Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm động từ.
d. Nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt chỉ mới thực sự


được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
Chủ ngữ
Trạng ngữ
Vị ngữ
ĐT trung tâm
Phụ ngữ sau
Cụm động từ
Vị ngữ
Phụ ngữ
trước
(là cụm danh từ)
ngày Cách mạng tháng Tám thành công
Danh từ
trung tâm
C
V
Phụ sau
 Cụm C - V làm phụ sau trong cụm danh từ.
Chủ
ngữ
Vị ngữ
Bạn vẫn trẻ như một thanh niên đang 18 tuổi.
(Cụm tính từ)
Phụ
trước
TT
TT
Phụ sau
C
V
 Cụm C-V làm phụ sau trong cụm tính từ.
*Ví dụ:
Các trường hợp dùng
cụm C – V
để mở rộng thành
phần câu
Phụ ngữ trong
cụm tính từ
Chủ ngữ
Phụ ngữ trong
cụm động từ
Phụ ngữ trong
cụm danh từ
Vị ngữ
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ , cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.
Ghi nhớ 2 – SGK/69

Bài 1:Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì ?
a, Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về.
b, Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
c, Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lớp lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không mảy may một chút bụi nào.
d, Bỗng một bàn tay đập và khiến hắn giật mình.

a. Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới
định được, người ta gặt mang về.
Cụm C-V làm phụ ngữ
C
V
CN
VN
b. Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
C
V
Chủ ngữ
Vị ngữ
 Cụm C-V làm vị ngữ trong câu.
d. Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.
V
C
 Cụm C-V làm chủ ngữ
C
Cụm C-V làm phụ ngữ
V

CN
VN
ĐT
Bài 3: Trò chơi
Rung chuông vàng
- Mỗi học sinh 1 bảng con( tờ giấy a4), cả lớp cùng tham gia chơi.
- Gồm 6 câu, thời gian cho mỗi câu là10 giây,khi đồng hồ báo hết giờ tất cả cùng giơ bảng ghi đáp án. Nếu sai thì chúng ta đánh dấu chéo vào giấy, không giơ kết quả nữa.
- Trong trường hợp cả lớp không chọn được đáp án đúng thì có sự cứu trợ của các bạn.
Câu 1
Cụm chủ- vị được in đậm trong câu văn :“ Xe này máy còn tốt lắm” làm thành phần gì trong câu.
A. Phụ ngữ. C. Phụ ngữ và chủ ngữ.
B. Chủ ngữ. D. Vị ngữ
D
Câu 2
Câu :“ Học ăn, học nói, học gói, học mở” có phải là câu dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu không.
A. Có. B . Không
B
Câu 3
Câu: “ Con mèo chạy làm đổ lọ hoa” có cụm chủ- vị làm chủ ngữ đúng hay sai.
A. Đúng. B. Sai.
A
Câu 4
Câu: “quyển sách mẹ cho con Lan bảo rất hay”. Có:
A. Cụm chủ- vị làm vị ngữ.
B Cụm chủ- vị làm chủ ngữ.
C. Có 1 cụm chủ- vị làm phụ ngữ cho danh từ,1cụm chủ -vị làm vị ngữ.
D.Có 1 cụm chủ -vị làm chủ ngữ,1 cụm chủ- vị làm vị ngữ.
C
Câu 5
Câu :“ Mai học giỏi khiến cha mẹ vui lòng” có dùng mấy cụm chủ- vị để mở rộng câu.
A. Một cụm chủ- vị. C. Hai cụm chủ- vị.
B. Ba cụm chủ- vị. D. Bốn cụm chủ- vị.
C
Câu 6
Thêm cụm chủ- vị vào chỗ trống làm phụ ngữ cho danh từ trong câu sau: “ Tôi chép lại bài thơ mà...”.
A. Anh thích. C. Đang làm.
B. Hay đọc. D. Thích nhất.
A
Dùng cụm C-V
để mở rộng câu
Thế nào là dùng cụm

C-V để mở rộng câu?
Là dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm C-V làm thành phần của câu hoặc thành phần của cụm từ để mở rộng câu.
Các trường hợp dùng

cụm C-V để mở rộng câu
Chủ ngữ
Vị ngữ
Phụ ngữ trong cụm danh từ
Phụ ngữ trong cụm động từ
Phụ ngữ trong cụm tính từ
Sơ đồ tư duy
Bài cũ:
-Về học thuộc các ghi nhớ, chuẩn bị phần II
để tiết sau luyện tập.
Viết đoạn văn (15– 20 câu) trong đó có sử
dụng cụm C –V để mở rộng các thành phần
câu: Chủ ngữ, vị ngữ, phụ ngữ trong cụm
danh từ, cụm động từ, cụm tính từ. Chỉ ra
các câu đó?
Bài mới: Chuẩn bị “Trả các bài kiểm tra”
- Nhớ lại bài viết số 5, bài kiểm tra Văn, kiểm tra Tiếng Việt.
Hướng dẫn về nhà
c,Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta

thấy hiện ra từng lớp lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không mảy

may một chút bụi nào.
C
V
=> Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ
V
C
Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động từ
CN
VN
ĐT
KIỂM TRA BÀI CŨ:

Câu 1. Chuyển đổi câu chủ động sau thành 2 câu bị động tương ứng : một câu dùng “bị”, một câu dùng “được”.
Cho biết sắc thái ý nghĩa của câu dùng “được” và câu dùng “bị” có gì khác nhau?
Mẹ gọi em về.
1, Em được mẹ gọi về.
2, Em bị mẹ gọi về.
 Vui mừng vì được mẹ gọi về.
 Buồn, không muốn bị mẹ gọi về.
? Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau và cho biết
đó là câu gì ?
a, Bạn Lan đi học.
Chủ ngữ
Vị ngữ
 Gồm 1 kết cấu chủ-vị.
b, Sáng thứ sáu, bạn Lan đi học.
Trạng ngữ
Chủ ngữ
Vị ngữ
 Gồm 1 kết cấu chủ-vị.
? Hãy so sánh 2 câu a, b và nêu nhận xét?
=> Nhận xét:
Về cấu tạo:
Về nội dung:
Cả 2 câu đều là câu đơn.
Cùng nội dung thông báo nhưng ở câu b cụ thể hơn về thời gian vì đã có thêm thành phần trạng ngữ.
Dùng cụm C-V để mở rộng các thành phần trong câu:
Chủ
ngữ
Vị
ngữ
Phụ ngữ
trong cụm danh từ
Sơ đồ
Phụ ngữ
trong cụm động từ
Phụ ngữ
trong cụm tính từ
Khái niệm
Các trường hợp dùng cụm C-V để mở rộng câu: