Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

KIểM TRA BàI Cũ
Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
1. Thế nào là dùng cụm chủ-vị để mở rộng câu?
2. Các trường hợp dùng cụm chủ-vị để mở rộng câu:
3. Cách xác định cụm chủ-vị để mở rộng câu:
Cụm c - v làm thành phần câu
Cụm c –v làm phụ ngữ trong cụm từ
Cụm c-v làm VN
Cụm c-v làm CN
Cụm c-v làm phụ ngữ trong cụm động từ
Cụm c-v làm phụ ngữ trong cụm danh từ
Khái niệm: Là dùng cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường (Cụm c-v) làm thành phần của câu hoặc của cụm từ.
Cách xác định cụm c-v mở rộng:
- Xác định CN, VN, các cụm DT, cụm ĐT trong câu.
- Nếu cấu tạo của CN, VN, phụ ngữ cụm DT, cụm ĐT là một cụm c-v thì đó là c-v mở rộng.
KIểM TRA BàI Cũ
Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
Các trường hợp dùng cụm chủ-vị để mở rộng câu:
Cụm c - v làm thành phần câu
Cụm c –v làm phụ ngữ trong cụm từ
Cụm c-v làm VN
Cụm c-v làm CN
Cụm c-v làm phụ ngữ trong cụm động từ
Cụm c-v làm phụ ngữ trong cụm danh từ
Khái niệm: Là dùng cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường (Cụm c-v) làm thành phần của câu hoặc của cụm từ
Cách xác định cụm c-v mở rộng:
- Xác định CN, VN, các cụm DT, cụm ĐT trong câu
- Nếu cấu tạo của CN, VN, phụ ngữ cụm DT, cụm ĐT là một cụm c-v thì đó là c-v mở rộng
LUYỆN TẬP:
BT1/96: Tìm cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây:
Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt, thu hoạch bốn mùa. (Hồ Chí Minh)
b. Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề tài ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay. (Hoài Thanh)
c. Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần, và những thức quý của đất mình thay dần bằng những thức bóng bảy hào nhoáng và thô kệch bắt chước người ngoài. (Thạch Lam)
LUYỆN TẬP:
Bài 1/96:
Khí hậu nước ta ấm áp cho phép ta quanh năm trồng trọt,


thu hoạch bốn mùa. (Hồ Chí Minh)
CN
VN
VN
c
v
c
v
ĐT
cho phép
 Có một cụm chủ - vị làm chủ ngữ và một cụm chủ - vị làm phụ ngữ trong cụm động từ.
Bài 1/96:

b.Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ,


núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng


chim kêu, tiếng suối chảy làm đề tài ngâm vịnh,


tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay. (Hoài Thanh)
CN
VN
c
v
VN
VN
VN
c
v
c
v
DT
c
v
khi
v
khi
nói
ĐT
DT
Có 2 cụm chủ - vị làm phụ ngữ cho DT “khi” và 2 cụm chủ - vị làm phụ ngữ cho ĐT “nói”
Bài tập 1/96:
c. Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần,



và những thức quý của đất nước mình thay dần bằng những

bóng bảy, hào nhoáng và thô kệch bắt chước người nước ngoài.
(Thạch Lam)
Có 2 cụm chủ - vị làm phụ ngữ cho ĐT “thấy”, một cụm c-v làm phụ ngữ cho danh từ “khi”.
c
v
DT
khi
ĐT
c
v
thấy
c
v
v
Chúng em học giỏi. Cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.
-> Nhà văn Hoài Thanh đã khẳng định rằng cái đẹp là cái có ích.
CN
VN
c
v
ĐT
Bài tập 2/97: Gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ.
->Chúng em học giỏi khiến cho (làm cho) cha mẹ và thầy cô rất vui lòng.

c
v
b. Nhà văn Hoài Thanh đã khẳng định: “Cái đẹp là cái có ích”.
c
v
ĐT
CN
VN
Tiếng Việt rất giàu thanh điệu khiến lời nói của người Việt Nam ta



du dương trầm bồng như một bản nhạc.
CN
VN
c
v
ĐT
Bài tập 2/97: Gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ.
c. Tiếng Việt rất giàu thanh điệu. Điều đó khiến lời nói của người Việt Nam ta du dương trầm bồng như một bản nhạc.
VN
 Cách mạng tháng Tám thành công khiến cho tiếng Việt có một bước


phát triển mới, một số phận mới.
d. Cách mạng tháng Tám thành công khiến cho tiếng Việt có một bước
phát triển mới, một số phận mới.
Bài tập 3/97: Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu thành một câu có cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ.
CN
VN
ĐT
VN
c
c
v
v
Bài tập 3/97: Gộp mỗi cặp câu hoặc vế câu thành một câu có cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ.
Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.
b. Đây là cảnh một rừng thông. Ngày ngày biết bao người qua lại.
 Anh em hoà thuận khiến cho hai thân vui vầy
 Đây là cảnh một rừng thông ngày ngày biết bao người qua lại.
Thêm động từ và sau vế thứ nhất của câu, bỏ dấu phẩy.
Gộp hai câu lại, bỏ dấu chấm giữa hai câu.
Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông Đuống” … ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khâu sở khắp mọi miền đất nước.
Bài tập 3/97: Gộp các câu cùng cặp thành một câu có cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ.
c. Hàng loạt vở kịch như “Tay người đàn bà”, “Giác ngộ”, “Bên kia sông
Đuống” … ra đời đã sưởi ấm cho ánh đèn sân khâu sở khắp mọi miền
đất nước.
Lược bỏ cụm từ “sự ra đời của các vở kịch ấy.
Bài bổ sung: Hãy đặt 4 câu có dùng cụm chủ-vị mở rộng theo gợi ý bên dưới:
Một câu có dùng cụm chủ - vị để mở rộng thành phần chủ ngữ.
b. Một câu có dùng cụm chủ - vị để mở rộng thành phần vị ngữ.
c. Một câu có dùng cụm chủ - vị để mở rộng phụ ngữ trong cụm danh từ.
d. Một câu có dùng cụm chủ - vị để mở rộng phụ ngữ trong cụm động từ.
.
Củng cố:

?1 - Nhắc lại cách xác định các cụm chủ - vị mở rộng trong câu ?

?2 - Khi gộp các câu cùng cặp hoặc gộp mỗi câu (vế câu) thành một câu có cụm c-v làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ ta làm như thế nào?
Hướng dẫn học, chuẩn bị bài sau :
1. Ôn lại kiến thức về dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu.
- Hoàn thành các bài tập vào vở luyện tập Ngữ văn.
- Tập đặt câu có sử dụng cụm chủ - vị mở rộng.
2. Chuẩn bị trước bài : Luyện nói bài văn giải thích một vấn đề:
-> Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý chi tiết cho đề b, c, d trang 98 ra giấy A0.
- Nhóm 1: Đề b
- Nhóm 2: Đề c
- Nhóm 3: Đề d