Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

1
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH
Kiểm tra bài cũ




1. Nêu các cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.

2. Chuyển đổi câu chủ động sau đây thành 2 câu bị động tương ứng.

Cầu thủ Công Vinh chuyền bóng vào khu vực cầu môn.

Đáp án:




Có 2 cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.

2. Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc bến từ (hoặc cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc phải có trong câu.


1. Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau các từ (cụm từ) ấy.


Cầu thủ Công Vinh chuyền bóng vào khu vực cầu môn.

- Bóng được (cầu thủ Công Vinh) chuyền vào khu vực cầu môn.

- Bóng chuyền vào khu vực cầu môn.

DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
Tiết 106:
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu
III. Luyện tập
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
* Xét ví dụ:
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,


luyện những tình cảm ta sẵn có [...].
(Hoài Thanh)

CN
VN
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
* Xét ví dụ:
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,


luyện những tình cảm ta sẵn có [...].


CN
VN
V
C
C
V
Cụm C – V mở rộng
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
I. Thế nào là dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu?
* Xét ví dụ:
* Ghi nhớ 1/ SGK
Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C-V), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.
Bài tập áp dụng
Bài tập áp dụng
Quyển sách này bìa đã rách.
CN
VN
C
V
Quyển sách này đã rách.

Quyển sách này bìa đã rách.
Câu bình thường
Câu mở rộng
Nghĩa rõ hơn, đầy đủ hơn.
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.
CN
VN
C1
V1
C2
V2
ĐT
=> Có 2 cụm C- V mở rộng
C1- V1 : làm chủ ngữ
C2- V2 : làm phụ ngữ
a/ Cụm C- V làm chủ ngữ và phụ ngữ trong cụm động từ.
- Ví dụ a/sgk:
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
(Hồ Chí Minh)
a/ Cụm C- V làm chủ ngữ và phụ ngữ trong cụm động từ.
- Ví dụ b/ sgk:
Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
CN
VN
C
V
=> Cụm C- V làm vị ngữ.
TN
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V làm chủ ngữ và phụ ngữ của cụm động từ.
b/ Cụm C- V làm vị ngữ.
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V làm chủ ngữ và phụ ngữ trong cụm động từ.
b/ Cụm C- V làm vị ngữ.
- Ví dụ c:
Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
(Đặng Thai Mai)
Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ

mới thật sự được xác định và đảm bảo

từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.

TN
CN
VN
C
V
DT
=> Cụm C- V làm phụ ngữ trong cụm danh từ.
DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
II. Các trường hợp dùng cụm chủ - vị
để mở rộng câu
* Xét ví dụ:
a/ Cụm C- V làm chủ ngữ và phụ ngữ trong cụm động từ.
b/ Cụm C- V làm vị ngữ.
c/ Cụm C- V làm phụ ngữ trong cụm danh từ.
* Ghi nhớ 2/ sgk:
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C - V.
Bài tập bổ sung
Tìm cụm C – V mở rộng trong các câu sau và cho biết cụm C – V ấy làm thành phần gì của câu hay cụm từ.

Nó cười khiến cả nhà cười theo.

CN
VN
C
V
C
V
ĐT
=> Cụm C – V làm chủ ngữ và phụ ngữ.

Ngôi nhà này ngói rất tươi.
CN
VN
C
V
=> Cụm C – V làm vị ngữ

DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
III. Luyện tập
=> Cụm C – V làm phụ ngữ trong cụm danh từ.

a/ Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng

những người chuyên môn mới định được,

người ta gặt mang về.

TN
CN
VN
C
V

b/ Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.




VN
CN
C
V
=> Cụm C – V làm vị ngữ.

CN
VN
C
V
c/Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen,

chúng ta thấy hiện ra từng lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết,

không có mảy may một chút bụi nào.

TN
Cụm C – V mở rộng làm phụ ngữ trong cụm danh từ.
VN
CN
C
V
d/ Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.

C
V
=> Cụm C – V làm chủ ngữ và phụ ngữ trong cụm động từ.

Câu 1
Thêm lựa chọn sau vào chỗ trống để được 1 câu có cụm C- V mở rộng trong câu sau: “ Tôi đang chép lại bài thơ ..............”.
a. anh thích
hay đọc
mới làm
thích nhất
Củng cố:
a. anh thích
Câu 2
Cụm chủ- vị mở rộng được in đậm trong câu văn :“Xe này máy còn tốt lắm.” làm thành phần gì trong câu?
A. Phụ ngữ. C. Phụ ngữ và chủ ngữ.
B. Chủ ngữ. D. Vị ngữ
D.
Câu 3
Câu: “ Con mèo chạy làm đổ lọ hoa” có cụm chủ - vị mở rộng làm chủ ngữ đúng hay sai?
A. Đúng. B. Sai.
A.
Câu 4
Câu :“ Tôi học giỏi khiến cha mẹ vui lòng.” có dùng mấy cụm chủ- vị để mở rộng câu?
A. Một cụm chủ- vị. C. Hai cụm chủ- vị.
B. Ba cụm chủ- vị. D. Bốn cụm chủ- vị.
C.
Xem lại lý thuyết và bài tập.
Chuẩn bị “ Dùng cụm C – V để mở rộng câu (tt).
Cảm ơn quý thầy cô và các em!