Bài 25. Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 7
I. Kiểm tra bài cũ
Câu1.Thế nào là câu chủ động, câu bị động?
Câu 2:Xác đinh câu chủ động và câu bị động?
1.Tớ vừa chữa cái xe này xong.
2.Nam được thầy giáo cho điểm mười.
3. Công an phạt người vi phạm luật lệ giao thông.

DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có,

luyện những tình cảm ta sẵn có.
CN
VN
Cụm DT
Cụm DT
(Hoài Thanh)
Thế nào là dùng cụm chủ - vị để
mở rộng câu?
Ví dụ 1: sgk/68
những tình cảm ta không có
những tình cảm ta sẵn có
PNT
PNT
DTTT
PNS
DTTT
PNS
C
C
V
V
Ví dụ 2:
Nam đọc quyển sách tôi cho mượn.
V
C
CN
VN
Định ngữ
DT
Ví dụ 3:

Mẹ về khiến cả nhà đều vui.
CN
VN
ĐT
C
V
C
V
Nòng cốt câu
Cụm C-V làm bổ ngữ
Ghi nhớ: (Sgk/68)
Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C-V), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.

a, Chị Ba đến khiến tôi thấy vui và vững tâm.
b, Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.
c, Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ấp ủ trong lá sen.
d, Nói cho đúng thì phẩm giá của Tiếng Việt mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.
II. CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU
* Hãy xác định CN- VN nòng cốt câu. Tìm các cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần của cụm từ trong các câu trên? Cho biết cụm C-V đó làm thành phần gì?
* Thảo luận nhóm 5 phút mỗi nhóm làm một câu.
C
C
V
V
ĐT
CN
VN
C
V
TN
CN
VN
C
V
C
V
C
V
CN
VN
Ghi nhớ: SGK/69
Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C-V.

III.Luyện tập.
Tìm cụm C-V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu dưới đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C-V làm thành phần gì ?
a, Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới định được, người ta gặt mang về.
b, Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
c, Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta thấy hiện ra từng lớp lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không mảy may một chút bụi nào.
d, Bỗng một bàn tay đập và khiến hắn giật mình.

a, Đợi đến lúc vừa nhất, mà chỉ riêng những người chuyên môn mới
định được, người ta gặt mang về.
Cụm C-V làm vị ngữ
b, Trung đội trưởng Bính khuôn mặt đầy đặn.
Cụm C-V làm định ngữ
C
V
V
C
CN
VN
c, Khi các cô gái Vòng đỗ gánh, giở từng lớp lá sen, chúng ta

thấy hiện ra từng lớp lá cốm, sạch sẽ và tinh khiết, không mảy

may một chút bụi nào.
C
V
=> Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm danh từ
V
C
Cụm C-V làm phụ ngữ trong cụm động từ
CN
VN
ĐT
d, Bỗng một bàn tay đập vào vai khiến hắn giật mình.
V
C
Cụm C-V làm chủ ngữ
C
Cụm C-V làm phụ ngữ
V
CN
VN
ĐT
III: Rung chuông vàng
- Mỗi học sinh 1 bảng con, cả lớp cùng tham gia chơi.
- Gồm 6 câu, thời gian cho mỗi câu là10 giây,khi đồng hồ báo hết giờ tất cả cùng giơ bảng ghi đáp án. Nếu sai thì bước ra khỏi vị trí .
- Trong trường hợp cả lớp không chọn được đáp án đúng thì có sự cứu trợ của các bạn.
1. Cụm chủ- vị được in đậm trong câu văn “ xe này máy còn tốt lắm” làm thành phần gì trong câu.
A. Phụ ngữ. C. Phụ ngữ và chủ ngữ.
B. Chủ ngữ. D. Vị ngữ
2.Câu “ học ăn, học nói, học gói, học mở” có phải là câu dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu không.
A. Có. B . Không
3. Câu “ con mèo chạy làm đổ lọ hoa” có cụm chủ- vị làm chủ ngữ đúng hay sai.
A. Đúng. B. Sai.
4. Câu “quyển sách mẹ cho con Lan bảo rất hay”. có.
A. Cụm chủ- vị làm vị ngữ.
B Cụm chủ- vị làm chủ ngữ.
C. Có 1 cụm chủ- vị làm phụ ngữ cho danh từ,1cụm chủ -vị làm vị ngữ.
D.Có 1 cụm chủ -vị làm chủ ngữ,1 cụm chủ- vị làm vị ngữ.
5. Câu “ Mai học giỏi khiến cha mẹ vui lòng” có dùng mấy cụm chủ- vị để mở rộng câu.
A. Một cụm chủ- vị. C. Hai cụm chủ- vị.
B. Ba cụm chủ- vị. D. Bốn cụm chủ- vị.
6. Thêm cụm chủ- vị vào chỗ trống làm phụ ngữ cho danh từ trong câu sau: “ Tôi chép lại bài thơ mà...”.
A. Anh thích. C. Đang làm.
B. Hay đọc. D. Thích nhất.
IV. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài cho tiết học sau. 2’
- Học thuộc nội dung ghi nhớ.
- Hoàn thiện vở bài tập.
- Tập viết đoạn văn ngắn theo yêu cầu của giáo viên.
- Chuẩn bị bài: Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu phần luyện tập