Bài 24. Ý nghĩa văn chương

Kiểm tra bài cũ:
*Câu hỏi KT: Nghệ thuật nghị luận và nội dung chính của văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ”?
.
*Câu hỏi KT: Nghệ thuật nghị luận và nội dung chính của văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ”?
*DK Trả lời: + NT:-Nghị luận chứng minh bằng chứng cứ cụ thể, kết hợp bình luận, biểu cảm;
+ ND: -Lối sống giản dị của Người hoà hợp với đời sống tinh thần và tư tưởng tình cảm;
-Tình cảm chân thành.Trong văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ, tác giả Phạm Văn Đồng đã đưa ra những luận cứ nào để chứng minh cho sự giản dị của Bác? Hãy thể hiện những luận cứ đó trên bản đồ tư duy.
Tiết 97: Ý nghĩa văn chương
Hoài Thanh
Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG

1/ Tác giả:
- Hoài Thanh ( 1909-1982)
- Quê: Nghi Xuân- Nghi Lộc- Nghệ An.
- Là nhà phê bình văn học xuất sắc.
- Năm 2000 được nhà nước truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT.
- Tác phẩm nổi tiếng: Thi nhân Việt Nam.
2/ Tác phẩm:

- Viết năm 1936, in trong sách Văn chương và hành động.
I. Tìm hiểu chung:
2/ Tác phẩm:

3/ Đọc.Tìm hiểu chú thích
4/ Bố cục:

Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
Tiết 98 . í NGHĨA VĂN CHƯƠNG (tiết 1)
- Hoài Thanh -
I. Tìm hiểu chung.
II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương.
. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca. Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)”
Tiết 98 . í NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
I. Tìm hiểu chung.
II. Tìm hiểu chi tiết.
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương.
“ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)”
. Lòng thương người
. Thương cả muôn vật, muôn loài
cốt yếu
Quan niệm: Đúng đắn, sâu sắc.
Thảo luận nhóm
Cã ý kiÕn cho r»ng, quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cña v¨n ch­¬ng nh­ vËy lµ ®óng nh­ng ch­a ®ñ. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng ? V× sao ?
Trâu ơi, ta bảo trâu này.
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta.
Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
 Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động.
-> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.
-> Văn chương bắt nguồn từ văn hoá, lễ hội, trò chơi...
Trâu ơi, ta bảo trâu này.
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta.
Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
 Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động.
O du kích (Tố Hữu)
-> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.
Thánh Gióng
-> Văn chương bắt nguồn từ đời sống văn hoá, lễ hội, trò chơi...
II. Tìm hiểu chi tiết
Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)
 Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận.
Em có nhận xét gì về cách nờu vấn đề của tác giả?
- Hoài Thanh -
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
2. Nhiệm vụ của văn chương:
-
“ Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.(...)”
Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng.


- Văn chương còn sáng tạo ra sự sống.
“Cái cò lặn lội bờ sông…”
( Ca dao )
-> Phản ánh cuộc sống lao động.
II. Tìm hiểu chi tiết.
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
2/ Nhiệm vụ của văn chương:
“ Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.(...)”
-> Văn chương ghi lại cuộc sống lao động.
-> Văn chương ghi lại cuộc sống chiến đấu.
Văn chương ghi lại văn hóa, lễ hội, trò chơi, giải trí...
Truyện “Thạch Sanh”
Truyện “ Cây bút thần”
 Phản ánh ước mơ công lý, cải tạo hiện thực xã hội, sự công bằng cho người lao động của người xưa.
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn chương đều là tình cảm, là lòng vị tha. Và vì thế, công dụng của văn chương cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.[…. ]
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có; cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần.
Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay. Lời ấy tưởng không có gì là quá đáng.
3. Công dụng của văn chương
[…] Nếu trong pho lịch sử loài người xóa các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bậc nào!...
=> Đời sống tinh thần nhân loại nếu thiếu văn chương sẽ rất nghèo nàn.
3. Công dụng của văn chương:
- Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
- Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có.
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn chương đều là tình cảm, là lòng vị tha. Và vì thế, công dụng của văn chương cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. . .

- Cảm nhận cái hay, cái đẹp của thiên nhiên.
II. Tìm hiểu chi tiết.
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
Theo Hoài Thanh, văn chương có những công dụng gì?
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật:
- Lập luận chặt chẽ, vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc và hình ảnh.
2. Nội dung
Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha.
Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có.
Đời sống tinh thần nhân loại nếu thiếu văn chương sẽ rất nghèo nàn.
*Ra BT về nhà :
Nắm chắc nghệ thuật nghị luận, nội dung, ý nghĩa của bài nghị luận.
*Chuẩn bị bài mới: Chuẩn bị cho bài Kiểm tra Văn.(1 tiết)
+Tự ôn tập phần tục ngữ.
+Tự ôn tập phần các tác phẩm nghị luận.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ