Bài 24. Ý nghĩa văn chương

HOÀI THANH
Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
Tiết 97
Ngữ Văn 7
NGƯỜI THỰC HIỆN: TRẦN THỊ LỤA
Kiểm tra bài cũ
Lựa chọn đáp án trả lời đúng nhất về văn bản "Đức tính giản dị của Bác Hồ"
Câu 1: 1. Kiểu văn bản:
A. Tự sự. C. Nghị luận.
B. Miêu tả. D. Biểu cảm.
Câu 2:
Những luận điểm chính của văn bản:
A. Bác Hồ giản dị trong lối sống.
B. Bác giản dị trong quan hệ với mọi người.
C. Bác giản dị trong việc làm lời nói và bài viết.
D. Cả A, B, C.
Nghệ thuật nghị luận đặc sắc của văn bản:
A. Kết hợp chứng minh với giải thích và bình luận ngắn gọn.
B. Dẫn chứng cụ thể toàn diện đầy sức thuyết phục.
C. Lời văn giản dị tràn đầy cảm xúc.
D. Cả A, B, C
Câu 3:
Người ta đi cấy lấy công
Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề
Trông trời, trông đất ,trông mây
Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm…
Truyền thuyết “ Thánh Gióng “
Sự tích Bánh chưng, Bánh dầy
Ngâm thơ ta vốn không ham
Nhưng mà trong ngục biết làm chi đây
Ngày dài ngâm ngợi cho khuây
Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do.
- Tên thật là Nguyễn Đức Nguyên (1909 - 1982)
- Quê: Xã Nghi Trung - huyện Nghi Lộc - tỉnh Nghệ An
- Ông là nhà văn, nhà phê bình văn học xuất sắc có uy tín lớn.
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích,
1) Tác giả.
HOÀI THANH
Hoài Thanh
- Tên thật là Nguyễn Đức Nguyên (1909 - 1982)
- Quê: Xã Nghi Trung - huyện Nghi Lộc - tỉnh Nghệ An
- Ông là nhà văn, nhà phê bình văn học xuất sắc có uy tín lớn.
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích, :
1) Tác giả.
2) Tỏc ph?m
- Sáng tác năm 1936. Lúc đầu in trong cuốn "Văn chương và hành động". Có lần in lại là "ý nghĩa và công dụng của văn chương".
1.D?c van b?n
II/ D?c - hi?u vanb?n
Tên tuổi của ông bất tử với cuốn "Thi nhân Việt Nam" (1942)
3/ T? khú
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích, thể loại và bố cục:
I/ Tìm hiểu chú thích:
1) Tác giả.
2/Văn bản
3/Từ khó
II. Đọc văn bản:
-*Nhan d? :í nghia : Giỏ tr?, tỏc d?ng
Van chuong : Tỏc ph?m van h?c
* Tìm bố cục:
Cách1 : Theo bố cục bài TLV
Mở bài – Thân bài(Không có kết bài)
Cách 2 : Theo nội dung
P1:Từ đầu…muôn loài
Nguồn gốc của văn chương…
P2 : Tiếp- sự sống
Nhiệm vụ của văn chương

P3 : Còn lại
Công dụng của văn chương…
*Thể loại : Văn nghị luận
1/Nguồn gốc của văn chương
III/ Phõn tớch van b?n
Văn Bản : Ý Nghĩa Văn Chương
Ti?t 97
III/ Phân tích văn bản
1. Nguồn gốc của văn chương
[ Hãy sắp xếp A, B, C, D theo đúng trình tự lập luận của tác giả

A. Nguồn gốc của văn chương là lòng yêu thương.
B. Lý lẽ giải thích dẫn chứng.
C. Dẫn chứng chuyện một thi sĩ Ấn Độ.
D. Lý lẽ chuyển đến luận điểm.]
C
B
D
A
Luận cứ 1 :
Dẫn chứng : Chuyện một thi sĩ Ấn Độ
Luận cứ 2 :
Lý lẽ : Giải thích dẫn chứng
Luận cứ 3 :
Lý lẽ : Chuyển tiếp đến luận điểm
Nguồn gốc của văn chương là lòng yêu thương.
Luận điểm :
Câu văn mang luận điểm: “Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài…”
I. Đọc - Tìm hiểu chú thích, thể loại và bố cục:
I/ Tìm hiểu chú thích:
1) Tác giả.
2) Văn bản
3) Từ khó
II. Đọc - văn bản:
Thảo luận :
Tìm những dẫn chứng chứng tỏ rằng văn chương bắt nguồn từ lòng thương ,.m?ụn v?t ,muụn lo�i
Ví dụ 1: Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Ví dụ 2: Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều
Những câu ca dao:
“Trâu ơi ta bảo Trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng Trâu cày với ta” .

1. Nguồn gốc của văn chương
-Quan niện của Hoài Thanh rất đúng,nhưng không phải là duy nhất
-Văn chương bắt nguồn từ lao động ,hoặc bắt nguồn từ nỗi đau,khát vọng cao cả của con người
-Tác giả dùng từ cốt yếu sau từ nguồn gốc để chỉ rõ nguồn gốc chính,nguồn gốc quan trọng của văn chương là lòng thương người
Quan niệm của nhà thơ Hoài Thanh như thế đã đúng chưa?
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏc gi?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ Phõn tớch van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ của văn chương:
Văn chương là hình dung của sự sống
-Van chuong cú nhi?m v? ph?n ỏnh cu?c s?ng
Thảo luận nhóm
Tìm dẫn chứng chứng tỏ rằng văn chương là hình dung của sự sống.
Ví dụ 1: Văn bản "Sài Gòn tôi yêu" - Minh Hương
Tỏc gi? Minh Huong dó hỡnh dung ra c?nh v� ngu?i,s? s?ng r?t dỏng yờu c?a m?nh d?t S�i Gũn ng?c ng� xua v� nay
Từ hình dung là danh từ,nó có nghĩa như hình ảnh ,kết quả của phản ánh,miêu tả trong văn chương
Ví dụ 2: Hai cõu tho "C?nh khuya" - H? Chớ Minh
"Ti?ng su?i trong nhu ti?ng hỏt xa
Trang l?ng c? th? búng l?ng hoa"
Tỏc gi? dó hỡnh dung ,ph?n ỏnh ,tỏi hi?n l?i b?c tranh phong c?nh dờm r?ng Vi?t B?c tuy?t d?p.
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏc gi?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ D?c -Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ của văn chương:
- Cỏch hỡnh dung ,ph?n ỏnh c?a van chuong vụ cựng phong phỳ, muụn hỡnh v?n tr?ng
Như nhà văn Hoài T hanh đã viết: “Vũ trụ này tầm thường chật hẹp,không đủ thỏa mãn mối tình cảm dồi dào của nhà văn.Nhà văn sẽ sáng tạo ra những thế giới khác”
*Mỗi nhà văn ,nhà thơ có cách phản ánh,hình dung sự sống,vốn sồng tài năng của mình
Có nghĩa là qua các áng văn ,bằng trí tưởng tượng bay bổng khát vọng,nhà văn đã dựng lên bức tranh thiên nhiên,bức tranh đời sốngvượt trên thực tế ,đẹp hơn cuộc đời thực tại
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏc gi?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ D?c -Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương:
- Văn chương là hình dung của sự sống
Bài ca Côn Sơn
Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai
Côn Sơn có đá rêu phơi
Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm
Trong ghềnh thông mọc như nêm
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm
Trong màu xanh ngát ta ngâm thơ nhàn
(Nguyễn Trãi)


Ví dụ3:
- Nguy?n Trói dó sỏng t?o ra s? s?ng khỏc h?n v?i cu?c s?ng m� ụng v?a d?i m?t,khụng ch? t?o s? s?ng cho riờng mỡnh m� ụng cũn g?i g?m nh?ng thụng di?p ,mong mu?n khỏt v?ng d? nh?c nh? chỳng ta hóy yờu ghột dỳng d?n chia s? ni?m vui,n?i bu?n,..d? cu?c s?ng nh� van hỡnh dung ng�y c�ng t?t d?p hon
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏc gi?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ D?c -Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ của văn chương:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
Nhà văn Nam Cao quan niệm: "Văn chương không c?n đến những người thợ khéo tay làm theo m?t vài kiểu mẫu đúc cho. Văn chương chỉ dung nạp những người biết đào sâu, biết tìm tòi, khơi những nguồn không ai khơi và sáng tạo những gì chưa có."

Ngâm thơ ta vốn không ham
Nhưng mà trong ngục biết làm chi đây
Ngày dài ngâm ngợi cho khuây
Vừa ngâm vừa đợi đến ngày tự do.
Văn Bản : Ý Nghĩa Văn Chương
Ti?t 97
I/ Đọc – Tìm Hiểu chú thích
II// D?c - Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương
2. Nhiệm vụ của văn chương
3. Công dụng của văn chương
Luyện những tình cảm ta sẵn có
Gây những tình cảm ta không có
Tình cảmgia đình
Tình yêu
quêhương
đất nước…
Tình bạn
Lòng khiêm tốn
……………………
Tình cảm
đồng loại
……………
“ Có kẻ nói các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ ; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối . Lời ấy tưởng không có gì là quá đáng. ”
từ khi
trông mới đẹp
nghe mới hay
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏc gi?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ D?c -Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ và của văn chương:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
3 Công dụng của văn chương:
- Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha
Ví dụ1: "Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta nếu ta không cố tìm mà hiểu họ thì chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi ... toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, ta không thương và không bao giờ ta thương!"
"Lão Hạc" - Nam Cao
Ví dụ 2: M? hi?n d?y con
- Van chuong cú kh? nang lay d?ng tõm h?n giỳp ta chia s? vui bu?n v?i m?i ngu?i vv. D?t chỳng ta g?n nhau hon trong tỡnh nhõn ỏi ,tỡnh thuong yờu do�n k?t,
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏc gi?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ D?c -Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
3 Công dụng của văn chương:
Tìm dẫn chứng chứng tỏ rằng văn chương luyện những tình cảm mà ta sẵn có.
Ví dụ 3: Tre xanh xanh tự bao giờ
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh
Ví dụ1: Văn bản "Cuộc chia tay của những con búp bê" Khánh Hoài
- Văn chương gây cho ta những tình cảm mà ta chưa có, luyện những tình cảm mà ta sẵn có
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏc gi?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ D?c -Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
3 Công dụng của văn chương:
- Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha
- Văn chương tô điểm sắc màu của cuộc sống.
- Văn chương gây cho ta những tình cảm mà ta chưa có, luyện những tình cảm mà ta sẵn có
Ví dụ 2: "Có những lúc chơi vơi dặm khách
Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo"
(Nguyễn Khuyến)
- N?u trong l?ch s? lo�i ngu?i cỏc thi nhõn ,van nhõn v� d?ng th?i trong tõm linh lo�i ngu?i xúa h?t d?u v?t h? cũn luu l?i thỡ cỏi c?nh nghốo n�n d?n b?c n�o.
- Câu cuối dùng cách nói phủ định để khẳng định.
 Ca ngîi c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬
Văn Bản : Ý Nghĩa Văn Chương
Ti?t 97
III/ Tổng kết
1. Nghệ thuật
[ Chọn phương án trả lời chính xác nhất về nghệ thuật nghị luận của Hoài Thanh :
A. Lập luận chặt chẽ, sáng sủa.
B. Lập luận chặt chẽ, sáng sủa,
giàu cảm xúc.
C. Vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc,
giàu hình ảnh.
D.Lập luận bằng phép tương phản,
văn phong giàu hình ảnh. ]
I/ Đọc – Tìm chú thích
II/ Đọc – -Hiểu văn bản
Văn Bản : Ý Nghĩa Văn Chương
Ti?t 97
III/ Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
C. Vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc, giàu hình ảnh.
ý nghĩa văn chương
Nguồn gốc của văn chương
Nhiệm vụ của văn chương
Công dụng của văn chương
Văn chương làm cho cuộc sống trở nên phong phú, tươi đẹp và giàu ý nghĩa.
Tác giả là người am hiểu, trân trọng, đề cao văn chương.
I/ Đọc – Tìm Hiểu Khái Quát
II/ Đọc – Tìm hiểu chi tiết
?
/Đọc - Tìm hiểu chú thích,
Tỏcn g?
Tỏc ph?m
T? khú
II/ D?c -Hi?u van b?n
1. Nguồn gốc của văn chương:
2. Nhiệm vụ của văn chương:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
3 Công dụng của văn chương:
- Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha
- Văn chương tô điểm sắc màu của cuộc sống.
- Văn chương gây cho ta những tình cảm mà ta chưa có, luyện những tình cảm mà ta sẵn có
- Câu cuối dùng cách nói phủ định để khẳng định. ? Ca ngợi các nhà văn, nhà thơ
ý nghĩa văn chương
Nguồn gốc: Bắt nguồn từ lòng thương
Nhiệm vụ: Hình dung ra sự sống, sáng tạo ra sự sống
Công dụng: Giúp cho tình cảm gợi lòng vị tha
Gây những tình cảm chưa có,
luyện những tình cảm sẵn có.
Tô điểm cho cuộc sống.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. Học thuộc và nắm chắc phần ghi nhớ SKG trang 63.
2. Làm phần luyện tập và đọc bài đọc thêm SGK trang 63-64.
3. Tiếp tục tìm dẫn chứng làm sáng tỏ các luận điểm của bài văn.
4. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về sự cần thiết của văn chương…
5. Tìm đọc “Văn học và tuổi trẻ” tháng 2/2005, tháng 8/2007.
6. Chuẩn bị bài “chuyển câu chủ động thành câu bị động”.

Gìờ học kết thúc!
Kính Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Hạnh phúc thành đạt!