Bài 24. Ý nghĩa văn chương

MÔN NGỮ VĂN 7
năm học 2010 - 2011
tiết 97
ý nghĩa văn chương
Giáo viên: Lê Văn Bình
TRƯỜNG THCS LƯƠNG THẾ VINH
PHÒNG GD & ĐT THÀNH PHỐ QUY NHƠN
Kiểm tra bài cũ
Lựa chọn đáp án trả lời đúng nhất về văn bản "Đức tính giản dị của Bác Hồ"
Câu 1: 1. Kiểu văn bản:
A. Tự sự. C. Nghị luận.
B. Miêu tả. D. Biểu cảm.
Câu 2:
Những luận điểm chính của văn bản:
A. Bác Hồ giản dị trong lối sống.
B. Bác giản dị trong quan hệ với mọi người.
C. Bác giản dị trong việc làm lời nói và bài viết.
D. Cả A, B, C.
Nghệ thuật nghị luận đặc sắc của văn bản:
A. Kết hợp chứng minh với giải thích và bình luận ngắn gọn.
B. Dẫn chứng cụ thể toàn diện đầy sức thuyết phục.
C. Lời văn giản dị tràn đầy cảm xúc.
D. Cả A, B, C
Câu 3:
Văn bản “Đức tính giản dị của Bác Hồ”có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống của em ?
- Tên thật là Nguyễn Đức Nguyên (1909 - 1982)
- Quê: Xã Nghi Trung - huyện Nghi Lộc - tỉnh Nghệ An
- Ông là nhà văn, nhà phê bình văn học xuất sắc có uy tín lớn.
I. Tỡm hi?u chung :
1. Tác giả.
1. Tác giả
2. Tác phẩm
Sáng tác năm 1936.
Lúc đầu in trong cuốn
"Văn chương và hành động".
Có lần in lại là
"ý nghĩa và công dụng của văn chương".
I. Tỡm hi?u chung :
1.Tác giả.
2.Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
Thể loại: Nghị luận
Bố cục: Hai phần:
-Từ đầu ... muôn loài:
Nguồn gốc của văn chương
-Còn lại:
Nhiệm vụ và công dụng của văn chương.
Văn bản ý nghĩa văn chương thuộc kiểu nghị luận nào trong các kiểu nghị luận sau:
a. Nghị luận văn chương
b. Nghị luận chính trị xã hội
GiảI thích lí do?
Văn bản ý nghĩa văn chương thuộc kiểu nghị luận nào trong các kiểu nghị luận sau:
a. Nghị luận văn chương
b. Nghị luận chính trị xã hội
Vì nội dung nghị luận nhằm làm sáng tỏ một vấn đề của văn chương , đó là ý nghĩa văn chương.
I. Tỡm hi?u chung :
I. Tỡm hi?u chung:
1. Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tỡm hi?u van b?n
Thể loại: Nghị luận
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà một nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài.
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
Thể loại: Nghị luận
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
Cách vào đề tự nhiên, nhẹ nhàng và hấp dẫn, t? vi?c k? chuy?n d?n d?n k?t lu?n.
Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà một nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài.
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản :
Thể loại: Nghị luận
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương:
Văn chương bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái.
Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà một nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài.
cốt yếu
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tỡm hi?u van b?n:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
Văn chương bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái.
Thảo luận nhóm
Cã ý kiÕn cho r»ng, quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cña v¨n ch­¬ng nh­ vËy lµ ®óng nh­ng ch­a ®ñ. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng ? V× sao ?
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
 Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động.
Đêm nay Bác không ngủ.
-> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh
bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.
-> Văn chương bắt nguồn từ văn hoá, lễ hội, trò chơi...
"Dù ai buôn đâu bán đâu
Mồng chín tháng tám chọi trâu thì về
Dù ai buôn bán trăm nghề
Mồng chín tháng tám thì về chọi trâu"
Rồng rắn lên mây có cây xúc xắc
Xúc xắc xúc xẻ … Có thầy thuốc ở nhà không?
I. Tìm hiểu chung:
1.Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản :
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
Văn chương bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái
a.Nhiệm vụ:
- Văn chương là hình dung của sự sống

Tìm dẫn chứng chứng tỏ văn chương là hình dung của sự sống ?
“Vụt qua mặt trận đạn bay vèo vèo”.
( Lượm - Tố Hữu)
-> Văn chương phản ánh cuộc chiến đấu.
Mẹ hiền dạy con
 Văn chương ghi lại môi trường giáo dục con thành người tài giỏi…
I. Tỡm hi?u chung:
1.Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tỡm hi?u van b?n:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
Văn chương bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái
a.Nhiệm vụ:
- Văn chương là hình dung của sự sống
Ví dụ 1: Văn bản "Sài Gòn tôi yêu" - Minh Hương
Tôi yêu Sài Gòn da diết …Tôi yêu trong nắng sớm, một thứ nắng ngọt ngào, vào buổi chiều lộng gió nhớ thương, dưới những cây mưa nhiệt đới bất ngờ.Tôi yêu thời tiết trái chứng với trời đang ui ui buồn bã, bỗng nhiên trong vắt lại như thủy tinh…
-->Cảnh sắc thiên nhiên, khí hậu, phong cách sống con người Sài Gòn.
I. Tìm hiểu chung :
1.Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
Văn chương bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái
a..Nhiệm vụ:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
I. Tìm hiểu chung :
1.Tác giả.
2. Tác phẩm
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng
của văn chương
Văn chương bắt nguồn từ tình thương,
lòng nhân ái
a..Nhiệm vụ:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
Truyện “Thạch Sanh”
Truyện “ Cây bút thần”
 Phản ánh ước mơ công lý, cải tạo hiện thực xã hội, sự công bằng cho người lao động của người xưa.
b. Công dụng :
- Giúp cho ta tình cảm và gợi lòng vị tha
- Gây những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
Văn chương bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái
a..Nhiệm vụ:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
b. Công dụng :
- Giúp cho ta tình cảm và gợi lòng vị tha
- Gây những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có
Ví dụ: Văn bản :
Cuộc chia tay của những con búp bê- Khánh Hoài
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
Văn chương bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái
a..Nhiệm vụ:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
Ví dụ:
*Cảnh khuya - Hồ Chí Minh
*Bài ca Côn Sơn - Nguyễn Trãi
Cách lập luận chặt chẽ, giàu lí lẽ và cảm xúc, đi từ cụ thể đến khái quát.
b. Công dụng :
- Giúp cho ta tình cảm và gợi lòng vị tha
- Gây những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
a..Nhiệm vụ:
 Văn chương làm giàu tình cảm của con người.
IV. T?ng k?t:
Thảo luận nhóm
? Nghệ thuật của văn bản "ý nghĩa văn chương"
A. Lập luận chặt chẽ, sáng sủa
B. Lập luận chặt chẽ,, sáng sủa ,giàu cảm xúc
C. V?a có lí lẽ, vừa có cảm xúc và hình ảnh
-> Cách lập luận chặt chẽ, giàu lí lẽ
và cảm xúc, đi từ cụ thể đến khái quát.
b. Công dụng :
- Giúp cho ta tình cảm và gợi lòng vị tha
Gây những tình cảm ta không có,
luyện những tình cảm ta sẵn có
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
a..Nhiệm vụ:
IV. T?ng k?t:
? Nghệ thuật của văn bản "ý nghĩa văn chương"?
A. Lập luận chặt chẽ, sáng s?a.
B. Lập luận chặt chẽ, sáng sủa, giàu cảm xúc
C. Vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc và hình ảnh

Cách lập luận chặt chẽ, giàu lí lẽ
và cảm xúc, đi từ cụ thể đến khái quát.
b. Công dụng :
- Giúp cho ta tình cảm và gợi lòng vị tha
Gây những tình cảm ta không có,
luyện những tình cảm ta sẵn có
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
a..Nhiệm vụ:
IV. T?ng k?t:
1. Nghệ thuật
Lập luận chặt chẽ, sáng sủa, vừa có lí lẽ, dẫn chứng vừa có hình ảnh, cảm xúc
b. Công dụng :
- Giúp cho ta tình cảm và gợi lòng vị tha
Gây những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
a..Nhiệm vụ:
IV. T?ng k?t:
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
ý nghĩa văn chương
Nguồn gốc
Nhiệm vụ
Công dụng
Lòng vị tha,
tình nhân ái
Hình dung của sự sống
Sáng tạo ra sự sống
KhơI dậy và rèn luyện thé giới
tình cảm của con người
Làm giàu , đẹp cho cuộc sống
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
* Ghi nhớ SGK/ 63
V. Luyện tập
ý nghĩa câu chuyện hoang đường trong văn bản "ý nghĩa văn chương" là gì?





A. Cuộc sống của con người có mối liên hệ chặt chẽ với muôn loài
B. Tình cảm khiến con người trở nên yếu mềm
C. Tiếng khóc, lòng thương của người nghệ sĩ chính là nguồn gốc của thi ca
D. Không nên đặt lòng tin vào những câu chuyện hoang đường
b. Công dụng :
- Giúp cho ta tình cảm và gợi lòng vị tha
- Gây những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có
I. Tìm hiểu chung :
II. Đọc - hiểu văn bản
III. Tìm hiểu văn bản:
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
2. Nhiệm vụ và công dụng của văn chương
Bắt nguồn từ tình thương, lòng nhân ái
a..Nhiệm vụ:
- Văn chương là hình dung của sự sống
- Văn chương sáng tạo ra sự sống
IV. T?ng k?t:
Hoài Thanh viết:
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có.
Hãy dựa vào kiến thức văn học đã có, giải thích và tìm dẫn chứng chứng minh cho câu nói đó.
1. Học thuộc và nắm chắc phần ghi nhớ SKG trang 63.
2. Làm phần luyện tập và đọc bài đọc thêm SGK / 63-64.
3. Tiếp tục tìm dẫn chứng làm sáng tỏ các luận điểm của bài văn.
4. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về sự
cần thiết của văn chương…
5. Chuẩn bị bài “chuyển câu chủ động thành câu bị động”.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Chúc quý thầy cô giáo mạnh khoẻ!
Chào tạm biệt!
Chúc các em chăm ngoan học giỏi!