Bài 24. Ý nghĩa văn chương

5
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO MỎ CÀY BẮC
CHÀO MỪNG QUÍ THẦY VÀ CÁC EM HỌC SINH
THAM DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY
Giáo viên : Huỳnh Thị Liền
TRU?NG THCS PHƯỚC MỸ TRUNG
Lớp 72
Kiểm tra bài cũ
1.Theo tác giả, sự giản dị trong đời sống của Bác bắt nguồn từ lí do gì?
a.Vì Bác sinh ra trong một gia đình nhà nho
b.Vì sống giản dị là truyền thống của dân tộc
c.Vì đất nước ta còn nghèo nàn thiếu thốn
d.Vì Bác sống sôi nổi, phong phú đời sống và cuộc đấu tranh gian khổ và ác liệt của quần chúng nhân dân.
2.Tác giả đã chứng minh sự giản dị của Bác như thế nào?Em học tập được gì ở đức tính giản dị của Bác?
HOÀI THANH ( 1909 – 1982 )
Các tác phẩm chính của Hoài Thanh:Quyền sống con người trong” Truyện Kiều” (1949), phê bình và tiểu luận, ba tập (1960-1971) . ..
Câu hỏi: Đây là văn bản thuộc thể loại:
A-Nghị luận chính trị
B-Nghị luận xã hội
C-Nghị luận nhật dụng
D-Nghị luận văn chương
Luận điểm chính của bài văn:
1- “Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)”
2-“ Văn chương sẽ là hình dung, của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.(...)”
3- “Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có”.
“ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)”
cốt yếu
Thảo luận
Cã ý kiÕn cho r»ng, quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cña v¨n ch­¬ng nh­ vËy lµ ®óng nh­ng ch­a ®ñ. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng ? V× sao ?
 Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động.
-> Văn chương bắt nguồn từ văn hoá, lễ hội, trò chơi...
-> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.
“ Văn chương sẽ là hình dung, của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.(...)”
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn chương đều là tình cảm, là lòng vị tha. Và vì thế, công dụng của văn chương cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
Muôn hình vạn trạng: Tương tự như muôn màu muôn vẻ, rất phong phú, rất nhiều hình thức,hình ảnh, trạng thái, tâm trạng khác nhau.
hình dung,
muôn hình
vạn trạng
Câu hỏi: Tại sao nói về nhiệm vụ của văn chương mà bài văn trở lại vấn đề nguồn gốc của văn chương mà không đi vào chứng minh luận điểm ?
-> Văn chương phản ánh cuộc chiến đấu, cuộc sống
 Phản ánh ước mơ công lý, cải tạo hiện thực xã hội, sự công bằng cho người lao động của người xưa.
Ví dụ: (Dế Mèn phiêu lưu kí – Tô Hoài)
Ví dụ: “ Cuộc chia tay của những con búp bê” ( Khánh Hoài)

Ghi nhớ (trang 63 SGK) : Với một lối văn nghị luận vừa có lý lẽ vừa có cảm xúc và hình ảnh. Hoài Thanh khẳng định: nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn.
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có: Vì tình cảm của con người là vui buồn, yêu thương, căm giận, lo âu . . . Nhưng mấy ai có nỗi lo nước thương nhà như Bác Hồ trong bài “cảnh khuya”, mấy ai có nỗi thương cảm khát vọng cao cả như Đỗ Phủ trong bài “ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” . Nhưng mấy ai có tình cảm sâu sắc và cao cả, tình bạn đậm đà chân thật như Nguyễn Khuyến trong bài thơ: “ Bạn đến chơi nhà’’. . .
Văn chương luyện những tình cảm ta sẵn có vì: Con người ai cũng có tình cảm, nhưng sự tinh tế, nhạy cảm thì không phải ai cũng có. Văn chương sẽ làm giúp ta có độ tinh tế, nhạy cảm đó.
Củng cố:
ý nghĩa văn chương
Câu 1:Dựa vào nội dung của bài học em hãy điền vào sơ đồ sau:
Củng cố:
ý nghĩa văn chương
Nguồn gốc
Nhiệm vụ
Công dụng
Lòng vị tha,
tình nhân ái
Hình dung của sự sống
Sáng tạo ra sự sống
Khơi dậy và rèn luyện thế giới
tình cảm của con người
Làm giàu , đẹp cho cuộc sống
Câu 1:Dựa vào nội dung của bài học em hãy điền vào sơ đồ sau:
Câu 2: Ý nghĩa văn chương thuộc loại văn bản nghị luận, vì sao ?
A-Vì có tình cảm, câu văn giàu hình ảnh
B-Vì có lập luận, luận chứng, luận điểm
C-Vì có dẫn chứng phong phú
D-Vì có lí lẽ sắc sảo, chặt chẽ.
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
1.Học bài,tự tìm hiểu ý nghĩa của một số từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn trích.Học thuộc lòng một đoạn trong bài mà em thích.
2. Học các bài văn bản: Từ tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất . . . đến ý nghĩa văn chương.
3.Chuẩn bị kiểm tra 1 tiết phần văn bản

*Bài học đến đây kết thúc.
Chân thành cảm ơn
Quí thầy-cô và các em học sinh.