Bài 24. Ý nghĩa văn chương

Chào mừng quý thầy cô về dự
Tiết học Ngữ văn 7
Tru?ng THCS Lu?n Th�nh
Năm học: 2013-2014
- Hoài Thanh -
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả :
Hoài Thanh (1909- 1982) là một trong những nhà phê bình văn học xuất sắc của nước ta ở thế kỉ XX.
Tác giả của cuốn “Thi nhân Việt Nam” – Một trong số công trình nghiên cứu nổi tiếng về phong trào Thơ mới.
Dựa vào chú thích dấu sao, em hãy cho biết đôi nét về tác giả?
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
2. Tác phẩm:
- Hoài Thanh -
I. Tìm hiểu chung:
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Xuất xứ:
Được in trong cuốn “Văn chương và hành động”
- Thể loại:
Nghị luận văn chương
- Bố cục:
P1. Từ đầu đến “Muôn loài”: Nguồn gốc cốt
yếu của văn chương
P2. Phần còn lại: Ý nghĩa và công dụng của
văn chương
II. Tìm hiểu chi tiết:
“ Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)”
1. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương.
- Hoài Thanh -
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
Ngu?n g?c c?t y?u c?a van chuong là lòng thuong ngu?i và rộng ra là thương cả muôn vật, muôn loài.
Theo Hoài Thanh thì nguồn gốc của văn chương là gì?
Ông đã lí giải điều đó nhu th? nào?
II. Tìm hiểu chi tiết
Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hoà nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca.
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải không có ý nghĩa. Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. (...)
 Nêu vấn đề tự nhiên, hấp dẫn, từ việc kể một câu chuyện đời xưa dẫn đến kết luận.
Em có nhận xét gì về cách nờu v?n d? của tác giả?
- Hoài Thanh -
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
II. Tìm hiểu chi tiết.
Cã ý kiÕn cho r»ng, quan niÖm cña Hoµi Thanh vÒ nguån gèc cña v¨n ch­¬ng nh­ vËy lµ ®óng nh­ng ch­a ®ñ. Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng ? V× sao ?
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
Trâu ơi, ta bảo trâu này.
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta.
Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.
Nhất canh trì, nhị canh viên, tam canh điền.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
 Văn chương bắt nguồn từ cuộc sống lao động.
Các câu ca dao, tục ngữ này bắt nguồn từ đâu?
II. Tìm hiểu chi tiết.
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
-> Văn chương bắt nguồn từ thực tế đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chống giặc ngoại xâm.
Đêm nay Bác không ngủ…
Bác thương đoàn dân công...
O du kích (Tố Hữu)
II. Tìm hiểu chi tiết.
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
Những bài thơ trên bắt nguồn từ đâu
2. Ý nghĩa và công dụng của văn chương:
- Ý nghĩa của văn chương:
“ Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn sáng tạo ra sự sống.(...)”
Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng.


- Văn chương còn sáng tạo ra sự sống.
“Vụt qua mặt trận đạn bay vèo vèo”.
( Lượm - Tố Hữu)
“Cái cò lặn lội bờ sông…”
( Ca dao )
-> Phản ánh cuộc sống chiến đấu.
-> Phản ánh cuộc sống lao động.
Đoạn văn trên có mấy ý ?
Dựa vào chú thích số 5 em hãy lý giải và chứng minh qua một số tác phẩm?
II. Tìm hiểu chi tiết.
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
Truyện “Thạch Sanh”
Truyện “ Cây bút thần”
II. Đọc - hiểu văn bản.
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
- Công dụng của văn chương:
- Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
- Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có.
Vậy thì, hoặc hình dung sự sống, hoặc sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn chương đều là tình cảm, là lòng vị tha. Và vì thế, công dụng của văn chương cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
. . . . . . . . . .
Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta s?n có; cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần.
Có kẻ nói từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay. Lời ấy tưởng không có gì là quá đáng.
- Cảm nhận cái hay, cái đẹp của thiên nhiên.
II. Tìm hiểu chi tiết.
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
Theo Hoài Thanh, văn chương có những công dụng gì?
- Công dụng của văn chương:
- Văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha.
- Văn chương gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có.
- Cảm nhận cái hay, cái đẹp của cảnh tượng nhiên nhiên.
Ở đoạn cuối, theo tác giả, văn chương có ảnh hưởng như thế nào đối với đời sống tinh thần của nhân loại ?
=> Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì rất nghèo nàn.
II. Tìm hiểu chi tiết
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
Luận điểm rõ ràng, luận chứng minh bạch đầy sức thuyết phục
Diễn đạt bằng lời văn giản dị giàu hình ảnh, cảm xúc.
- Văn bản thể hiện quan niệm sâu sắc của nhà văn về văn chương:
2. Nội dung:
Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài văn nghị luận này là gì?
Qua văn bản, Hoài Thanh đã khẳng định những điều gì?
Tiết 105 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
+ Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha.
+ Văn chương là hình ảnh của sự sống muôn hình vạn trạng và sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống tinh thần của nhân loại nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn.
Ý nghĩa văn chương
Nguồn gốc
Công dụng
Là lòng thương người, thương cả muôn vật muôn loài
Gây tình cảm chưa có, luyện tình cảm sẵn có
Cảm nhận cái hay, cái đẹp
Giúp tình cảm. Lòng vị tha
Ý nghĩa
Sáng tạo sự sống
Hình dung sự sống
Tiết 97 Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
- Hoài Thanh -
- Học và nắm chắc nội dung, nghệ thuật của văn bản.
- Học thuộc lòng một đoạn trong bài mà em thích.
- Soạn bài “Luyện tập viết đoạn văn chứng minh”
IV. Hướng dẫn tự học:
Xin trân trọng kính chào!
BÀI HỌC KẾT THÚC
Xin trân trọng kính chào!