Bài 24. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể (tiếp theo)

sinh học 9
GV: nguyễn hùng cường
Kiểm tra bài cũ :
2. Viết sơ đồ cơ chế phát sinh thể dị bội 2n + 1 và 2n - 1?
2. Cơ chế:
2n
P:
2n
G:
F:
n
n + 1,
n - 1
2n - 1
2n + 1
1. Viết sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa ADN và prôtêin?
1. Sơ đồ: ADN  ARNm  Prôtein
x
Đáp án:
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
Tế bào cây rêu
n 2n 3n 4n
Cho biết bộ NST trong tế bào cây rêu ở các hình a, b, c, d?
Đa bội thể là gì ?
* Đa bội thể : là hiện tượng bộ NST trong tế bào sinh dưỡng tăng theo bội số của n như 3n, 4n, 5n, …..
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
3n 6n 9n 12n
Cây cà độc dược đa bội
Thể đa bội là gì?
Thể đa bội: là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n ( nhiều hơn 2n )
1/Sự tương quan giữa mức bội thể (số n) và kích thước của các cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản như thế nào?
2/Có thể nhận biết thể đa bội qua những dấu hiệu nào?
3/Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
Quan sát hình vẽ và thảo luận:
Tế bào cây rêu
n 2n 3n 4n
Củ cải
2n 4n
Táo
4n
2n
Cà độc dược
3n 6n 9n 12n
1/Sự tương quan giữa mức bội thể (số n) và kích thước của các cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản như thế nào?
Quan sát hình vẽ và thảo luận:
Tế bào cây rêu
n 2n 3n 4n
Củ cải
2n 4n
Táo
4n
2n
Cà độc dược
3n 6n 9n 12n
Mức bội thể(số n) càng lớn kích thước của tế bào,cơ quan đa bội càng lớn.
2/Có thể nhận biết thể đa bội qua những dấu hiệu nào?
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
Sự tăng gấp bội số lượng NST, ADN trong tế bào đã ảnh hưởng tới cường độ trao đổi chất và kích thước tế bào như thế nào?
*Tế bào đa bội có số lượng NST tăng gấp bội,số lượng ADN cũng tăng tương ứng, nên quá trình tổng hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ . Vì vậy cơ thể đa bội có tế bào lớn, cơ quan sinh dưỡng to, phát triển khỏe, chống chịu tốt .
* Đa bội thể : là hiện tượng bộ NST trong tế bào sinh dưỡng tăng theo bội số của n như 3n, 4n, 5n, …..
Thể đa bội: là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n ( nhiều hơn 2n )
3/Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
Chuối rừng – 2n
Chuối nhà – 3n
3/Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
3/Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
3/Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
3/Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
- Ứng dụng: khai thác những đặc điểm “tăng kích thước của thân, lá, củ, quả” để tăng năng suất của những cây cần sử dụng các bộ phận này.
3/Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
- Ứng dụng: khai thác những đặc điểm “tăng kích thước của thân, lá, củ, quả” để tăng năng suất của những cây cần sử dụng các bộ phận này.
Hãy lấy các ví dụ về các ứng dụng khác mà em biết?
Và còn nhiều ứng dụng khác nữa.
Tiết 25 ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
* Đa bội thể : Bộ NST trong tế bào sinh dưỡng là bội số của n như 3n, 4n, 5n, …..
* Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n ( nhiều hơn 2n )
*Tế bào đa bội có số lượng NST tăng gấp bội,số lượng ADN cũng tăng tương ứng, nên quá trình tổng hợp các chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ . Vì vậy cơ thể đa bội có tế bào lớn, cơ quan sinh dưỡng to, phát triển khỏe, chống chịu tốt .
IV/ Sự hình thành thể đa bội:
* Nguyên nhân:
*Ứng dụng: khai thác những đặc điểm “tăng kích thước của thân, lá, củ, quả” để tăng năng suất của những cây cần sử dụng các bộ phận này.
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
IV/ Sự hình thành thể đa bội:
* Nguyên nhân:
Trình bày nguyên nhân phát sinh thể đa bội ?
Môi trường ngoài: Tác nhân vật lí ( tia phóng xạ, nhiệt độ….)tác nhân hóa học (cônsixin..)
- Môi trường trong cơ thể: rối loạn nội bào
Bài 24. ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ ( tiếp theo )
III/ Hiện tượng đa bội thể:
IV/ Sự hình thành thể đa bội:
* Nguyên nhân:
* Cơ chế :
Trong 2 trường hợp bên, trường hợp nào minh hoạ sự hình thành thể đa bội do nguyên phân hoặc giảm phân bị rối loạn?
Sự hình thành thể tứ bội
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
4n=12
n=3
n=3
2n=6
2n=6
Tế bào 2n
Giao tử
Hợp tử
a
b
Nguyên
phân
Giảm
phân
4n=12
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
Sự hình thành thể tứ bội
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
4n=12
n=3
n=3
2n=6
2n=6
Tế bào 2n
Giao tử
Hợp tử
a
b
Nguyên
phân
Giảm
phân
4n=12
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
Nêu cơ chế hình thành thể đa bội?
Sự hình thành thể tứ bội
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
4n=12
n=3
n=3
2n=6
2n=6
Tế bào 2n
Giao tử
Hợp tử
a
b
Nguyên
phân
Giảm
phân
4n=12
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
NST nhân đôi nhưng không phân ly trong quá trình nguyên phân và giảm phân.
Vận dụng: trình bày cơ chế hình thành thể đa bội 3n và thể khảm
* Cơ chế :
Chọn câu trả lời đúng:
Câu 1: Thể đa bội là dạng đột biến mà tế bào sinh dưỡng của cơ thể:
A Mang bộ NST là một bội số của n.
B. Bộ NST bị thừa 1 hoặc vài NST của cùng một cặp NST.
C. Mang bộ NST là một bội số của n và lớn hơn 2n.
D. Mang bộ NST bị thừa 1 NST.
. Câu 2: Sự rối loạn phân li của toàn bộ NST trong nguyên phân sẽ làm xuất hiện dạng tế bào:
A/ 4n B/ 3n C/ 2n D/ n
Câu 3: Sự rối loạn phân li của toàn bộ NST trong lần phân bào I của phân bào giảm nhiễm của tế bào sinh dục sẽ tạo nên :
A/ Giao tử n và 2n B/ Giao tử 2n
C/ Giao tử n D/ Giao tử 4 n.
Câu 4: Một loài có bộ NST 2n = 24.Một cá thể của loài trong tế bào có 48 NST, cá thể đó thuộc thể:
A/ Tứ bội B/ Tam bội C/ Dị bội D/ Lưỡng bội
Hướng dẫn học ở nhà:

-Học nội dung bài ghi và SGK
-Làm câu 3 vào vở bài tập
- Sưu tầm tranh ảnh sự biến đổi kiểu hình theo môi trường sống.
EM CÓ BIẾT
Hiên tượng đa bội thể khá phổ biến ở thực vật và đã được ứng dụng có hiệu quả trong chọn giống cây trồng,nhất là đối với các giống cây trồng thu hoạch chủ yếu về thân, lá như cây lấy gỗ, cây lấy sợi, cây rau:
-Giống đâu tằm tam bội số 12 do công ty dâu- tằm tơ trung ương tạo ra có lá to, dày hơn dạng lưỡng bội thích hợp cho cả nuôi tằm nhỏ lẫn tằm lớn.
-Dương liễu 3n lớn nhanh, cho gỗ tốt.
-Dưa hấu 3n có sản lượng cao, quả to, ngọt, không hạt.
-Rau muống tứ bội có lá và thân to, sản lượng 300 tạ/ ha, gấp đôi dạng lưỡng bội.
……………


cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh