Bài 24. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)

Ngữ văn 7

Tiết 99
Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
(tiếp theo)

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thuý
Đơn vị: Trường THCS Danh Thắng- Hiệp Hoà- Bắc Giang
Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào là câu chủ động? Thế nào là câu bị động?
- Câu chủ động: có chủ ngữ chỉ chủ thể của hoạt động
- Câu bị động: có chủ ngữ chỉ đối tượng của hoạt động
2. Xác định câu chủ động và câu bị động trong những ví dụ sau:
a. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm "hoá vàng".
CN VN

b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm "hoá vàng".
CN VN

c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm "hoá vàng". (Vũ Bằng)
CN VN
Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn

thờ ông vải xuống từ hôm "hoá vàng".
(Câu chủ động)
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã
được hạ xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)
c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ
xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)




Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn
(Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của hoạt động)
thờ ông vải xuống từ hôm "hoá vàng".
(Câu chủ động)
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã
được hạ xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)
c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ
xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)
* So sánh câu b, c





- Cùng là câu bị động
Cùng nội dung miêu tả
- Cùng vắng mặt chủ thể của hành động
- Câu b: có dùng từ "được" ("bị")
- Câu c: không dùng từ "được" ("bị")
Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn
(Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của hoạt động)
thờ ông vải xuống từ hôm "hoá vàng".
(Câu chủ động)
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã
(Đối tượng của hoạt động)
được hạ xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)
(HĐ)
c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ
xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)




Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn
(Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của hoạt động)
thờ ông vải xuống từ hôm "hoá vàng".
(Câu chủ động)
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã
(Đối tượng của hoạt động)
được (người ta) hạ xuống từ hôm "hoá vàng".
(Chủ thể) (HĐ)
c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ
(Đối tượng của hoạt động) (HĐ)
xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)




Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
* Chuyển câu chủ động thành câu
bị động:
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối
tượng của hoạt động lên đầu câu
- Thêm hoặc không thêm từ
bị (được) vào sau từ (cụm từ) chỉ
đối tượng
- Có thể lược bỏ hoặc biến chủ thể
của hoạt động thành một bộ phận
không bắt buộc trong câu
a. Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn
(Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của hoạt động)
thờ ông vải xuống từ hôm "hoá vàng".
(Câu chủ động)
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã
(Đối tượng của hoạt động)
được (người ta) hạ xuống từ hôm "hoá vàng".
(HĐ)
c. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ
(Đối tượng của hoạt động) (HĐ)
xuống từ hôm "hoá vàng". (Câu bị động)





Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
* Chuyển câu chủ động thành câu
bị động:
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối
tượng của hoạt động lên đầu câu
- Thêm hoặc không thêm từ
bị (được) vào sau từ (cụm từ) chỉ
đối tượng
- Có thể lược bỏ hoặc biến chủ thể
của hoạt động thành một bộ phận
không bắt buộc trong câu
* Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành
hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau.
a. Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế
(Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của HĐ)
kỉ XIII.
- Ngôi chùa ấy được (một nhà sư vô danh) xây từ
thế kỉ XIII.
- Ngôi chùa ấy xây từ thế kỉ XIII.
b. Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân.
(Chủ thể) (HĐ) (Đối tượng của hoạt động)
- Một lá cờ đại được (người ta) dựng ở giữa sân.
-Một lá cờ đại dựng ở giữa sân.


Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
* Chuyển câu chủ động thành câu
bị động:
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối
tượng của hoạt động lên đầu câu
- Thêm hoặc không thêm từ
bị (được) vào sau từ (cụm từ) chỉ
đối tượng
- Có thể lược bỏ hoặc biến chủ thể
của hoạt động thành một bộ phận
không bắt buộc trong câu


Một con trâu đi qua giẫm bẹp nó.
Nó bị một con trâu đi qua giẫm bẹp.
Nó bị giẫm bẹp.
Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
* Chuyển câu chủ động thành câu
bị động:
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối
tượng của hoạt động lên đầu câu
- Thêm hoặc không thêm từ
bị (được) vào sau từ (cụm từ) chỉ
đối tượng
- Có thể lược bỏ hoặc biến chủ thể
của hoạt động thành một bộ phận
không bắt buộc trong câu



- Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã
được hạ xuống từ hôm "hoá vàng".
( Có hàm ý đánh giá tích cực, thể hiện điều mong muốn.)
- Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã
bị hạ xuống từ hôm "hoá vàng".
(Có hàm ý đánh giá tiêu cực, thể hiện điều không mong muốn.)
* Chuyển đổi mỗi câu chủ động thành hai câu bị
động- một câu dùng từ được, một câu dùng từ bị.
Cho biết sắc thái của mỗi câu ấy có gì khác nhau?
a. Thầy giáo phê bình em.
- Em bị thầy giáo phê bình.
- Em được thầy giáo phê bình.
b. Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.
- Ngôi nhà ấy đã bị người ta phá đi.
- Ngôi nhà ấy đã được người ta phá đi.


Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
* Chuyển câu chủ động thành câu
bị động:
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối
tượng của hoạt động lên đầu câu
- Thêm hoặc không thêm từ
bị (được) vào sau từ (cụm từ) chỉ
đối tượng
- Có thể lược bỏ hoặc biến chủ thể
của hoạt động thành một bộ phận
không bắt buộc trong câu
* Không phải câu nào có các từ
bị, được cũng là câu bị động.
3. Ghi nhớ (SGK)
* Những câu sau có phải là câu bị động không?
Vì sao?
a) Bạn em được giải nhất trong kì thi học sinh giỏi.
CN VN
b) Tay em bị đau.
CN VN

Tiết 99. chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (tiếp theo)
I- Cách chuyển đổi câu chủ động
thành câu bị động
1. Ví dụ
2. Nhận xét
* Chuyển câu chủ động thành câu
bị động:
- Chuyển từ (cụm từ) chỉ đối
tượng của hoạt động lên đầu câu
- Thêm hoặc không thêm từ
bị (được) vào sau từ (cụm từ) chỉ
đối tượng
- Có thể lược bỏ hoặc biến chủ thể
của hoạt động thành một bộ phận
không bắt buộc trong câu
- Không phải câu nào có các từ
bị, được cũng là câu bị động.
3. Ghi nhớ (SGK)
II- Luyện tập
Bài tập 3
Em rất yêu văn học. Những tác phẩm văn
học có giá trị được em nâng niu, trân trọng và
giữ gìn cẩn thận. Chính những câu chuyện, bài
thơ hay đã bồi đắp thêm cho em nhiều tình
cảm tốt đẹp: đó là tình yêu quê hương đất nước,
tình cảm gia đình,.Em nghĩ chúng ta không
thể có một cuộc sống tinh thần phong phú nếu
ta chưa bao giờ biết đến một tác phẩm văn học.

Bài tập về nhà
-Học thuộc cách chuyển đổi câu chủ động thành
câu bị động
Làm lại các bài tập vào vở bài tập
Xem trước bài: Dùng cụm chủ- vị để mở rộng câu