Bài 23. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Kiểm tra bài cũ.
Đột biến cấu trúc NST là gì? Thường gặp những dạng nào?
Trả lời:
Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST. Thường gặp các dạng: mất đoạn, lặp đoạn và đảo đoạn NST
Là 2 NST giống nhau về hình thái và cấu trúc tồn tại thành cặp với nhau.
ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
Cặp NST tương đồng là gì?
Cặp NST tương đồng
Bộ NST chứa các cặp NST tương đồng gọi là bộ NST lưỡng bội.
Được kí hiệu là (2n) NST
1 NST
Bộ NST trong giao tử chỉ chứa
một NST của mỗi cặp tương đồng được gọi là bộ NST đơn bội.
Được kí hiệu là (n) NST.
2n=8
Bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội bình thường của ruồi giấm cái
Cặp số 4 mất cả 2 nhiễm sắc thể
Các bộ NST sau thay đổi
(A)
(C)
(B)
(D)
Khái niệm đột biến số lượng nhiễm sắc thể:
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một số cặp NST nào đó hoặc tất cả bộ NST
I. Th? d? b?i
Ở cà độc dược, lúa và cà chua đều là cây lưỡng bội và có số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng là 2n=24.
Ví dụ :
Em hãy cho biết người ta đã phát hiện những cây cà độc dược, lúa và cà chua có những thay đổi số lượng NST như thế nào?
1. Khái niệm thể dị bội
Trả lời:
Cây cà độc dược, lúa và cà chua có:
25 NST ( 2n+1) do có 1NST bổ sung vào thể lưỡng bội.
23 NST ( 2n-1) do một cặp NST tương đồng nào đó chỉ có 1 NST.
- Có trường hợp ( 2n-2) do mất một cặp NST tương đồng.
Vậy:
-Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST thay đổi về số lượng.
Thường gặp các thể dị bội: (2n+1)
và (2n -1) NST
Ví dụ
2. Biểu hiện của thể dị bội
* Kích thước quả:
To nhất: quả số VI.
Nhỏ : quả V, XI.
Gai dài hơn: II, III, IX
* Hình dạng quả:
Tròn: IX
Bầu dục: VII.
Quan sát hình 23.1 và cho biết : Quả của 12 cây dị bội (2n+1) khác nhau về kích thước, hình dạng và khác với quả của cây lưỡng bội bình thường như thế nào?
Hình 23.1. Quả của cây bình thường và các thể dị bội ở cây cà độc dược .
I: Quả cây lưỡng bội bình thường có 2n = 24NST.
II - XIII: Quả của 12 kiểu cây dị bội khác nhau có ( 2n+1) NST ( theo Blakeslss)
Bộ NST người bỡnh thường
BỆNH DOWN
(Tăng thêm 1 NST thứ 21)

nữ, lùn, cổ ngắn, không có kinh nguyệt, si đần.
Thiếu 1 NST giới tính (2n-1)
Hội chứng Tơcnơ XO
Vậy:
Thể dị bội gây biến đổi hình thái ở thực vật và gây các bệnh NST ở người và động vật.
II. SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI












Tế bào sinh Giao tử:
Giao tử:
Hợp tử:
♀(♂)
♂(♀)

Quan sát hình 23.2 và giải thích sự hình thành các thể dị bội (2n+1) và (2n-1) NST.
Hình 23.2
Minh hoạ
sự không phân li bình thường của 1 cặp NST trong giảm phân
- Khi hình thành giao tử.
Do sự không phân li của một cặp NST tương đồng nào đó, dẫn đến một giao tử có cả .….……. của một cặp, còn một giao tử không có NST nào của cặp đó.
- Khi thụ tinh:
+ Giao tử có 2 NST kết hợp với giao tử .….…….tạo thể dị bội (2n+1).
+ Giao tử không có NST kết hợp với giao tử có 1 NST tạo thể dị bội…………..
Chọn các cụm từ : 2 NST, (2n-1), 1 NST điền vào chỗ trống cho phù hợp:
2 NST
1 NST
(2n-1).
Phiếu học tập
==================================================================================












Tế bào sinh Giao tử:
G:
Hợp tử:
Thể ba nhiễm
Thể 1 nhiễm
♀(♂)
♂(♀)

(2n+1)
(2n-1)
Bài tập
câu 1: Ghi kí hiệu NST, cặp NST thay cho các số 1,2,3…. để hoàn thiện sơ đồ : cơ chế phát sinh thể 3 nhiễm và thể 1 nhiễm.
1
2
3
4

Cõu 2. Hãy chọn câu trả lời đúng
ở người có bộ NST 2n=46. ở người ở bệnh Dao có số lượng NST trong bộ NST là bao nhiêu?
A. 45. C. 92
B. 47. D. 46

Dỏp ỏn: B. 47.