Bài 23. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ & CÁC EM ĐẾN VỚI LỚP HỌC HÔM NAY

Giáo viên dạy: NguyƠn th� chi
KIỂM TRA BÀI CŨ
1.Đột biến cấu trúc NST là gì? Gồm những dạng nào?

Trả lời: -Đoät bieán cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.


Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
G?m cỏc d?ng :
2. Nêu nguyên nhân và vai trò ñoät bieán cấu trúc NST?
Trả lời:
-Nguyeân nhaân : Do tác nhân vật lý, hoá học  phá vỡ cấu trúc NST.
-Vai trò: + Đa số có hại cho sinh vaät.
+ Một số có lợi  Có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hoá.

ĐỘT BIẾN
ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN NST
ĐB cấu trúc NST
ĐB số lượng NST

Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc
một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
Em hãy cho biết đột biến số lượng Nhiễm sắc thể là gì?
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. ThÓ dÞ béi
- Hãy nhớ lại kiến thức bài 8 trả lời:
1. Thế nào là cÆp NST tương đồng?
 Là cặp NST giống nhau về hình dạng và kích thước.
2. Thế nào là bộ NST lưỡng bội?
 Là bộ NST chứa các cặp NST tương đồng (2n NST).
3. Thế nào là bộ NST đơn bội?
 Là bộ NST trong giao tử chứa 1 NST của mỗi cặp tương đồng ( n NST).
*Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng NST xảy ra ở một hoặc một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. ThÓ dÞ béi:
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
Ở Cà độc dược, lúa và cà chua đều là cây lưỡng bội và có số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng là 2n=24. Nhưng trong thực tế người ta phát hiện những cây cà độc dược, lúa và cà chua có 25 NST (2n+1) do có một NST bổ sung vào bộ lưỡng bội.
Ngược lại cũng có trường hợp chỉ có 23 NST (2n-1).
T? thông tin trên em hãy cho biết:
-S? bi?n d?i s? lu?ng ? 1 c?p NST thu?ng th?y ? nh?ng d?ng n�o?
 Gồm các dạng :2n + 1, 2n –1.

-VËy thÕ nµo lµ thÓ dÞ béi?
*ThĨ d� b�i l� c� thĨ m� trong t� b�o sinh d�ìng c� m�t hoỈc m�t s� cỈp NST b� thay �ỉi vỊ s� l�ỵng.
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. ThÓ dÞ béi

- Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng.
Caực daùng:
* 2n + 1
* 2n - 1
Ngoài các dạng trên (2n+1, 2n-1) còn có trường hợp mất cả cặp NST tương đồng (2n-2).
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc
một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. ThÓ dÞ béi
-ThĨ d� b�i l� c� thĨ m� trong t� b�o sinh d�ìng c� m�t hoỈc m�t s� cỈp NST b� thay �ỉi vỊ s� l�ỵng.
Các dạng:
* 2n + 1
* 2n - 1
Ví dụ ở Ruồi Giấm.
7NST(2n – 1)
9NST(2n + 1)
6NST(2n – 2)
Thể một nhiễm
Thể tam nhiễm
Thể khuyết nhiễm
2n=8NST
Bình thöôøng
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc
một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. : ThÓ dÞ béi.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. ThÓ dÞ béi.
-Quan sát hình 23. 1 cho biết : Quả của 12 cây dị bội (2n+1) khác nhau về kích thước, hình dạng và khác với quả ở cây lưỡng bội bình thường nh� th� n�o?
+ Thể 3 nhiễm (2n +1), còn thể lưỡng bội có bộ NST 2n .
Kích thước : to hơn ho?c nhỏ hơn .
Hình dạng : tròn hoặc bầu dục.
Gai dài hơn.
Vậy thể 3 nhiễm khác thể lưỡng bội như thế nào (VỊ s� l�ỵng NST)?
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I. ThÓ dÞ béi
- ThĨ d� b�i l� c� thĨ m� trong t� b�o sinh d�ìng c� m�t hoỈc m�t s� cỈp NST b� thay �ỉi vỊ s� l�ỵng.
Các dạng:* 2n + 1
* 2n - 1

Ti�t 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
(Bộ NST của Nam giới bình thường)
(Bộ NST của Nam giới bị bệnh đao)
Bộ NST của nam giới
Người bị bệnh Đao
II. CÔ CHEÁ PHAÙT SINH THEÅ DÒ BOÄI
Cơ chế phát sinh thể dị bội (2n+1) và (2n-1)
♂(♀)



n-1
Tế bào sinh Giao tử:
G:
Hợp tử:
2n+1
2n-1
♀(♂)

♂(♀)
Tế bào sinh
Giao tử:
Giao tö:
Hợp tử:
2n
2n
♀(♂)

n
n
n










Tế bào sinh
Giao tử:
♀(♂)
♂(♀)
Giao tö:
Hợp tử:
2n+1
2n-1
n-1
n+1
n
n

A
B
Quan sát hình A,B :
Sự phân ly của cặp NST trong quá trình giảm phân ở cả 2 trường hợp A(bình thường),B(bị rối loạn) có gì khác nhau ?
Sự thụ tinh tạo hợp tử ở hình A có gì khác với hình B?
 Ở H.A, mỗi NST trong cặp tương đồng phân ly về một giao tử  qua thụ tinh, hợp tử lại có 2 NST của cặp bộ NST 2n
Ở H.B, ở một bên bố hay mẹ có hiện tượng cả 2 NST của cặp tương đồng cùng phân ly về 1 giao tử, giao tử kia không có NST nào của cặp ®ã qua thụ tinh: tạo ra hợp tử có 3 NST của cặp (2n+1) và hợp tử kia chỉ có 1 NST của cặp (2n-1)
Em hãy trình bày cơ chế phát sinh thể dị bội (2n+1) và (2n-1)?
♂(♀)



n-1
Tế bào sinh Giao tử:
G:
Hợp tử:
2n+1
2n-1
♀(♂)

- Hiện tượng dị bội thể: là đột biến thêm hoặc mất 1 NST ở 1 cặp NST nào dĩ , có thể xảy ra ở người, động vật và thực vật.
Các dạng:
* 2n + 1
* 2n - 1
II. CƠ CHẾ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
-Trong giảm phân có 1 cặp NST tương đồng không phân li dẫn đến tạo thành 1 giao tử mang 2 NST và 1 giao tử không mang NST nào của cặp NST tương đồng.
Sự thụ tinh của các giao tử bất thường n�y với các giao tử bình thường sẽ tạo ra thể dị bội (2n + 1) v�
(2n - 1) NST.
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc
một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
I. ThÓ dÞ béi
Nêu hậu quả của ®ét biÕn thÓ dÞ béi?
Các thể dị bội ở cà độc dược từ 2->13
Bệnh nhân (Clifenter): Nam cú 3 NST gi?i tớnh XXY (2n +1)
Bộ NST của nam giới bình thường(a),bộ NST của nam
giới bị bệnh Đao và ảnh chụp của bệnh nhân Đao
Bộ NST của nữ giới bình thường(a),bộ NST của bệnh nhân Tớcnơ(b)
và ảnh chụp bệnh nhân Tớcnơ
a
b
a
b
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
- Hiện tượng dị bội thể: là đột biến thêm hoặc mất 1 NST ở 1 cặp NST nào đó, có thể xảy ra ở người, động vật và thực vật.
Các dạng:
* 2n + 1
* 2n - 1
II. CƠ CHẾ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
-Trong giảm phân có 1 cặp NST tương đồng không phân li dẫn đến tạo thành 1 giao tử mang 2 NST và 1giao tử không mang NST nào của cặp NST tương đồng.
* Hậu quả: Gaây bieán ñoåi hình thaùi (hình daïng, kích thöôùc, maøu saéc) ôû thöïc vaät, hoaëc gaây beänh di truyeàn ôû ñoäng vaät vaø con ngöôøi nhö beänh Ñao, beänh Tôcnô…
I. ThÓ dÞ béi
- Sự thụ tinh của các giao tử bất thường với các giao tử bình thường sẽ tạo ra thể dị bội(2n + 1),(2n - 1) NST.
Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc
một số cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST.
*Nguyên nhân của đột biến thể dị bội: Do tác nhân đột biến(Tác nhân vật lí, hoá học của môi trường ngoài hoặc do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong cơ thể ) tác động vào quá trình giảm phân làm cắt đứt dây tơ phân bào hoặc ức chế sự hình thành dây tơ phân bào của một hoặc một số cặp NST nào đó làm chúng không phân ly nên đã tạo ra các giao tử không bình thường (Giao tử thêm hoặc bớt 1 hay một số NST)
Để tránh đột biến thể dị bội theo em ta cần có biện pháp gì ?
Kiểm tra đánh giá
*Hoàn thành sơ đồ cơ chế phát sinh thể dị bội?
Thể 2n +1
Thể 2n - 1
Hợp tử
Giao tö
Tế bào sinh giao tử:
(Bố hoặc mẹ)
(Mẹ hoặc bố)
 Chọn câu trả lời đúng:
1. Sự biến đổi số lượng ở 1 cặp NST thấy ở những dạng nào ?
2n + 1; 2n – 1
3n
2n + 1 + 1
Cả A, B và C
2. Hội chứng Ñao xảy ra do đâu ?
A. Sự không phân ly của cặp NST 21.
B. Mẹ sinh con khi tuổi ngoài 35.
C. Sự kết hợp giữa giao tử bình thường với giao tử có 2 NST soá 21.
D. A và C đúng
 Trả lời câu hỏi sau:
3. Hoạt động nào của NST dẫn đến sự hình thành thể dị bội (2n + 1) NST và (2n – 1) NST ?
 ……………………………………………………………
Sự không phân ly của 1 cặp NST trong quá trình giảm phân.
Kính chào tạm biệt
Hẹn gặp lại
CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHỎE
CHÚC CÁC EM HỌC GIỎI