Bài 23. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Trân trọng Kính chào quý Thầy Cô giáo
và các em học sinh
CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11
Tiết dạy minh họa chuyên đề
Hướng dẫn học sinh tóm tắt nội dung bài học
bằng sơ đồ kiến thức hoặc
bản đồ tư duy ở các bộ môn
Kiểm tra bài cũ
1/ Thể dị bội là gì? Hãy nêu hậu quả của thể dị bội?
2/ Sự biến đổi số lượng NST ở 1 cặp NST thường thấy những dạng nào?
- Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng.
- Hậu quả : gây nên biến đổi về kiểu hình ở sinh vật và bệnh di truyền ở người.
- Các dạng : Thể tam nhiễm : 2n + 1, thể một nhiễm 2n – 1, thể không nhiễm 2n – 2
Đột biến số lượng NST có những dạng nào?
Gồm các dạng: Thể dị bội và thể đa bội
Tiết 25 đã học về thể dị bội với các nội dung:
I/ Thể dị bội
II/ Sự phát sinh thể dị bội
III/ Thể đa bội
IV/ Sự hình thành thể đa bội:
Giảm tải, không học
Tiết 26: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
Nội dung bài học được thể hiện bằng bản đồ tư duy. Vậy hãy xác định chủ đề chính hay vị trí trung tâm trong bản đồ!
Thể lưỡng bội là cơ thể có bộ NST chứa các cặp NST tương đồng, kí hiệu là 2n NST
6n
9n
12n
3n
4n
?
Tiết 25: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
3n
Bộ NST là bội số của n (nhiều hơn 2n).
Thế nào là thể lưỡng bội ?
Các cơ thể có bộ NST 3n, 4n, 5n, ... Có phải là bội số của n không? Có hệ số n khác thể lưỡng bội như thế nào?
Các cơ thể đó có bộ NST đều là bội số của n, có hệ số của n lớn hơn 2 (nhiều hơn 2n).
Tiết 25: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
Cây cà độc dược đa bội thể
Củ cải tứ bội
?
Các cơ thể có bộ NST 3n,4n,5n,..
gọi là thể đa bội. Vậy thể đa bội là gì?
Trả lời: Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n nhưng nhiều hơn 2n (hay > 2n).
Câu trả lời trên chính là khái niệm về thể đa bội. Vậy nhánh đầu tiên trong bản đồ tư duy là gì?
Thể đa bội 3n, 4n, 6n,..., 9n, 12n ... Gọi là gì?
?
Trả lời
3n : thể tam bội
4n : thể tứ bội
6n : thể lục bội
9n : thể cửu bội
12n : thể thập nhị bội
Lưu ý : Thể tam bội khác thể tam nhiễm
Tế bào cây rêu
cà độc dược
Củ cải
Táo
n
2n
3n
4n
2n
4n
2n
4n
3n
6n
9n
12n
Kích thước cơ quan sinh dưỡng, sinh sản của thể đa bội lớn hơn so với thể lưỡng bội.
?
Kích thước cơ quan sinh dưỡng, sinh sản của thể đa bội như thế nào so với thể lưỡng bội? Giải thích
Giải thích: Do thể đa bội có số lượng NST, ADN tăng gấp bội -> quá trình tổng hợp chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ, làm tăng kích thước tế bào, cơ quan.
Đồng thời thể đa bội sinh trưởng, phát triển mạnh, chống chịu tốt.
Đó chính là đặc điểm của thể đa bội? Vậy nhánh thứ 2 trong bản đồ tư duy là gì? Có mấy nhánh con?
n; 2n; 3n; 4n
3n; 6n; 9n; 12n
2n; 4n
2n; 4n
Tăng dần theo chỉ số n
Tăng dần theo chỉ số n
Tăng dần theo chỉ số n
Tăng dần theo chỉ số n
Quan sát H.24.1 -> H24.4 SGK thảo luận và hoàn thành bảng sau
( trong phi?u h?c t?p): 5 phỳt
H?T GI?
Sự tương quan giữa mức bội thể (số n) và kích thước của cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản ở các cây nói trên như thế nào?
- M?c b?i th? c�ng tang, kớch thu?c t? b�o, co quan c�ng l?n.(Theo t? l? thu?n)
n
2n
3n
4n
2n
4n
2n
4n
3n
6n
9n
12n
?
Hãy cho biết nhánh tiếp theo
( nhánh thứ 3) trong bản đồ tư duy là gì ?
?
- Có thể nhận biết cây đa bội bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào?
Kích thước cơ quan sinh dưỡng ( thân, lá, củ...), cơ quan sinh sản
( hoa, quả...) lớn hơn so với thể lưỡng bội.
n
2n
3n
4n
2n
4n
2n
4n
3n
6n
9n
12n
?
Hãy cho biết nhánh tiếp theo
( nhánh thứ 4) trong bản đồ tư duy là gì ?
?
Tiết 25: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
Quan sát các hình ảnh về thể đa bội - > thảo luận các câu hỏi và hoàn thành bảng sau(trong phiếu học tập): 5 phút
1/ Bộ phận mà con người sử dụng của các thể đa bội trên có kích thước như thế nào?
2/ Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?

?
H?T GI?
VD:Một số dạng đa bội thể(hay thể đa bội )
Tiết 25: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
III. Thể đa bội :
Dưa leo đa bội

Dưa hấu không hạt ngon ghê!
ít TAM BỘI (3n)
CẢI CÚC TAM BỘI (3n)
Tiết 25: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
III. Thể đa bội :
VD:Một số dạng đa bội thể
Chuối lưỡng bội
Chuối tam bội
Bí đỏ đa bội khổng lồ
Bắp cải và khoai tây quá cỡ....... !
Súp lơ và nấm đa bội to quá trời...... !
Xoài lớn quá nhỉ...!
Bắp cải và hành to quá ! ... !...
Nho lưỡng bội (trái) và nho tứ bội (phải)
n
2n
3n
4n
2n
4n
2n
4n
3n
6n
9n
12n
THỂ ĐA BỘI

Quả
Quả
Quả
Quả
Quả
Quả
Quả
Quả
Quả
Quả
Lá
Lá
Củ
Củ
Hoa
Hoa
Mũ nấm
Mũ nấm
Lá
Lá
Quả
Quả
Tiết 25: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
1/ Bộ phận mà con người sử dụng của các thể đa bội trên có kích thước như thế nào?
2/ Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
-Có thể khai thác những đặc điểm “tăng kích thước của thân, lá, củ, quả...” để tăng năng suất của những cây trồng cần sử dụng các bộ phận này.
?
- Bộ phận mà con người sử dụng của các thể đa bội trên có kích thước lớn.
Đó chính là ứng dụng của thể đa bội.

Vậy nhánh cuối cùng
( nhánh thứ 5) trong bản đồ tư duy sẽ là nhánh nào ?
CỦNG CỐ
1/ Thể đa bội là gì? Cho ví dụ
1/ Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n, nhưng nhiều hơn 2 n. Ví dụ : dưa hấu đa bội, bí đỏ đa bội...
2/ Dấu hiệu để nhận biết thể đa bội là gì?
2/ Dấu hiệu để nhận biết thể đa bội là có cơ quan sinh dưỡng, sinh sản lớn hơn so với thể lưỡng bội.
3 / Có thể ứng dụng các đặc điểm của thể đa bội trong chọn giống cây trồng như thể nào?
3 / Ứng dụng: tăng kích thước các cơ quan sinh dưỡng
( thân, lá,... ), cơ quan sinh sản( hoa, quả,...) để tăng năng suất cây trồng cần sử dụng các bộ phận đó .
D
I
T
R
U
Y
Ề
N
M
Ấ
T
Đ
O
Ạ
N
B
I
Ế
N
D
Ị
T
Ổ
H
Ợ
P
T
H
Ể
D
Ị
B
Ộ
I
N
S
T
T
H
Ể
Đ
A
B
Ộ
I
B
I
Ế
N
D
Ị
4
3
2
1
6
5
7
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
TỪ CHÌA KHÓA
Tiết 25: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ(Tiếp theo)
Hướng dẫn về nhà
Học theo nội dung bản đồ tư duy và SGK.
- Trả lời câu hỏi cuối bài ( bỏ câu 2)
- Làm câu 3 vào vở bài tập.
- Sưu tầm tranh ảnh sự biến đổi kiểu hình theo môi trường
Soạn trước bài: Thường biến.
Tìm hiểu:
+ Thường biến là gì?
+ Mức phản ứng là gì?
+ Phân biệt thường biến với đột biến.
Tiết học đến đây kết thúc.
Kính chúc quý thầy cô,
chúc các em mạnh khoẻ, học giỏi ...