Bài 23. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

?1. Thể dị bội là gì?
Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một số cặp NST bị thay đổi về số lượng
?2. Sự biến đổi số lượng NST ở một cặp NST thường thấy những dạng nào?
Thường thấy những dạng thể (2n+1) và thể (2n-1)
Tế bào cây rêu
n 2n 3n 4n
Cho biết bộ NST trong tế bào cây rêu ở các hình a, b, c, d?
Đa bội thể là gì ?
* Đa bội thể : là hiện tượng bộ NST trong tế bào sinh dưỡng tăng theo bội số của n như 3n, 4n, 5n, …..
3n 6n 9n 12n
Cây cà độc dược đa bội
Thể đa bội là gì?
Thể đa bội: là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n ( nhiều hơn 2n )
Sự tăng số lượng NST  AND tăng  Cường độ trao đổi chất tăng  Kích thước của tế bào và của các cơ quan sẽ như thế nào? Để tìm hiểu vấn đề này các em quan sát các bức tranh sau và hoàn thành phiếu học tập.
H 24.1. Tế bào cây rêu có bộ NST khác nhau
a
Quả của giống táo lưỡng bội
b
2n
c
3n
d
4n
a
c
9n
c.Cây cửu bội
( 9n=108 )
H 24.2.Các cây cà độc dược có bộ NST khác nhau
12n
d
d. Cây thập nhị bội
( 12n= 144 )
Quả của giống táo Tứ bội
b
a
n(Tế bào bình thường)
H 24.4. Quả của táo giống lưỡng bội và tứ bội


Quan sát hình 24.1, 24.2, 24.3, 24.4 và hoàn thành phiếu học tập sau :

…………………
……………………..
………………....
………………………
…………………
…………………….
…………………
……………………..

Quan sát hình 24.1, 24.2, 24.3, 24.4 và hoàn thành phiếu học tập sau :

2n, 3n, 4n
Tế bào lớn dần
3n, 6n, 9n, 12n
Cơ quan sinh dưỡng lớn dần
4n
Củ to hơn
4n
Quả to hơn
Chuối rừng – 2n
Chuối nhà – 3n
Đột biến: nho lưỡng bội (trái) và nho tứ bội (phải)
Đột biến: xoài và nấm khổng lồ.
NHỮNG CỦ KHOAI MÌ RẤT TO
60KG
37KG
Củ cải to nhất Trung Quốc
Giống bạc hà đa bội ở Liên Xô.
Kì
thú
với
bí
ngô
khổng
lồ
trồng
ở
Đà
Lạt
DƯA HẤU TAM BỘI KHÔNG HẠT
Thảo luận trả lời các câu hỏi sau:
1.Sự tương quan(tỉ lệ) giữa mức bội thể (số n) và kích thước các cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản ở các cây nói trên như thế nào?
Tương quan với nhau theo tỉ lệ thuận.
Tăng số lượng NST  Tăng kích thước các tế bào, cơ quan.
2.Đặc điểm của thể đa bội?
Tế bào đa bội có lượng ADN tăng gấp bội nên trong quá trình tổng hợp chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ, chính vì vậy, tế bào lớn, cơ quan dinh dưỡng to, phát triển khỏe, chống chịu tốt.
3.Có thể nhận biết cây đa bội bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào?
Tăng kích thước các cơ quan
4.Có thể khai thác những đặc điểm nào ở cây đa bội trong chọn giống cây trồng?
Làm tăng kích thước quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản, tạo giống có năng suất cao.
EM CÓ BIẾT
Hiên tượng đa bội thể khá phổ biến ở thực vật và đã được ứng dụng có hiệu quả trong chọn giống cây trồng,nhất là đối với các giống cây trồng thu hoạch chủ yếu về thân, lá như cây lấy gỗ, cây lấy sợi, cây rau:
-Giống đâu tằm tam bội số 12 do công ty dâu- tằm tơ trung ương tạo ra có lá to, dày hơn dạng lưỡng bội thích hợp cho cả nuôi tằm nhỏ lẫn tằm lớn.
-Dương liễu 3n lớn nhanh, cho gỗ tốt.
-Dưa hấu 3n có sản lượng cao, quả to, ngọt, không hạt.
-Rau muống tứ bội có lá và thân to, sản lượng 300 tạ/ ha, gấp đôi dạng lưỡng bội.
……………
Trong 2 trường hợp bên, trường hợp nào minh hoạ sự hình thành thể đa bội do nguyên phân hoặc giảm phân bị rối loạn?
Sự hình thành thể tứ bội
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
4n=12
n=3
n=3
2n=6
2n=6
Tế bào 2n
Giao tử
Hợp tử
a
b
Nguyên
phân
Giảm
phân
4n=12
2n=6
2n=6
2n=6
4n=12
TỔNG KẾT BÀI
Chọn và khoanh tròn câu trả lời đúng :
1/ Cơ thể 3n là thể gì ?
a. Thể một nhiễm
b. Thể tam nhiễm
c. Thể đa bội
d. Thể dị bội
2/ Nhận biết cây đa bội bằng mắt thường qua dấu hiệu nào ?
a.Kích thước của các cơ quan sinh dưỡng và sinh sản.
b.Hình dạng của các cơ quan sinh dưỡng và sinh sản.
c.Hình thái của các cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản.
d.Câu a và b đúng.
2. So sánh thể dị bội và thể đa bội
Giống nhau: - Đều là đột biến số lượng NST.
- Kiểu hình bị thay đổi.
- Số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng khác với 2n.
* Khác nhau:
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Thể lệ trò chơi như sau :
*Ô chữ gồm 5 hàng ngang, 1 từ khoá gồm 7 chữ cái. Lớp cử 2 đội chơi (đội A và đội B ) mỗi đội 2 học sinh đại diện cho hai dãy. Cử 1 thư kí ghi điểm.
* Mỗi đội lần lượt lựa chọn các ô chữ hàng ngang và trả lời trong vòng 30 giây; trả lời đúng ghi 10 điểm, trả lời sai ô chữ đó dành cho đội bạn.
* Trả lời ít nhất 3 từ hàng ngang mới được trả lời từ khoá, trả lời đúng từ khoá ghi 20 điểm, trả lời sai đội đó mất 1 lượt tham gia lựa chọn.
LUẬT CHƠI
1
5
4
3
TỪ KHÓA
2
TRÒ CHƠI Ô CHỮ
1
2
3
4
5
Câu 2 (7 chữ cái): Ở người sự tăng thêm 1 NST ở cặp NST số 21 gây ra bệnh gì ?
Câu 1 (8 chữ cái): Đây là hiện tượng thêm hoặc mất 1 NST ở một cặp NST nào đó ?
Câu 3 ( 10 chữ cái ) : Những biến đổi trong cấu trúc của gen gọi là gì ?
Câu 4 (9 chữ cái) : Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST số 21 gây ra bệnh gì ở người ?
Câu 5 (8chữ cái): Đây là hiện tượng bộ NST trong tế bào sinh dưỡng tăng theo bội số của n ( lớn hơn 2n )
Học ở nhà

Học bài theo nội dung SGK.
Trả lời câu hỏi 1,2,3 vào vở bài tập.
Sưu tầm tranh ảnh sự biến đổi kiểu hình theo môi trường sống.