Bài 23. Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ THAO GIẢNG
MÔN: SINH HỌC
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Xuân Ngọc
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
TRÂN TRỌNG KÍNH CHÀO
Câu 1: Đột biến cấu trúc NST là gì? Có những dạng nào?
Câu 2: Những nguyên nhân nào gây đột biến cấu trúc NST?
Tại sao đột biến cấu trúc NST gây hại cho con người và sinh vật?
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN
ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN NST
ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NST
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
THỂ DỊ BỘI
THỂ ĐA BỘI
Thế nào là bộ NST lưỡng bội ?
Bộ NST lưỡng bội (2n)là bộ NST gồm các cặp tương đồng.VD: Ruồi giấm 2n=8 ;Người 2n=46, cà độc dược 2n=24,…
Số lượng NST trong tế bào sinh dưỡng có thể bị biến đổi.VD: Ruồi giấm 2n=7; người 2n=45; cà độc dược 3n=36
Khi số lượng NST bị biến đổi như vậy gây ra hiện tượng đột biến số lượng NST, vậy đột biến số lượng NST là gì ?
Tiết 24: ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
Đột biến số lượng NST gồm 2 dạng: thể dị bội, thể đa bội
* Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
Em hãy quan sát hình sau và cho biết số lượng NST ở các hình đó?
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
?
Bộ NST ruồi giấm 2n = 8
2n =………......

2n =……….. ….

2n =……………
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
?
Bộ NST ruồi giấm 2n = 8
2n - 1 Thể 1 nhiễm

2n + 1 Thể 3 nhiễm
Thể khuyết nhiễm
2n-2
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
HS nghiên cứu SGK mục I kết hợp với thông tin trên cho biết thế nào là thể dị bội ?
* Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST
?
1. Khái niệm:
Bộ NST người bình thường
Thể dị bội
Bệnh đao ở người
Bộ NST của nữ giới bình thường
Bộ NST bệnh nhân Tớcnơ
Thể dị bội
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
Cà độc dược có 12 cặp NST người ta phát hiện được 12 thể dị bội ở cả 12 cặp NST cho 12 dạng quả khác nhau về hình dạng, kích thước, gai.
Trong đó 2n = 24, từ quả thứ 2 đến 13 khác.
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
HS nghiên cứu SGK mục I kết hợp với thông tin trên cho biết thế nào là thể dị bội ?
* Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST
?
1. Khái niệm: Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một cặp NST bị thay đổi về số lượng.
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ

Sự biến đổi số lượng NST ở thể dị bội thường thấy những dạng nào?
Thể dị bội khác với thể lưỡng bội ở điểm nào?
Khác về số lượng NST:
Thể lưỡng bội có 2n NST
Thể dị bội có nhiều hơn hoặc ít hơn một hoặc một số cặp NST
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST
1. Khái niệm: Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một cặp NST bị thay đổi về số lượng.
?
?
2. Các dạng:
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST là những biến đổi số lượng xảy ra ở một hoặc một cặp NST nào đó hoặc ở tất cả bộ NST
1. Khái niệm: Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một cặp NST bị thay đổi về số lượng.
Sự biến đổi về số lượng NST không chỉ xảy ra ở 1 cặp NST mà cũng có thể xảy ra ở một số cặp NST
Mất 2 NST thuộc 2 cặp tương đồng khác nhau → thể một nhiễm kép (2n – 1 – 1)
Thêm 2 NST thuộc 2 cặp tương đồng khác nhau → thể tam nhiễm kép (2n + 1 + 1)
Ngoài ra còn có thể bốn nhiễm 2n+2 và bốn nhiễm kép 2n+2+2 đến lớp 12 môn sinh học bài 6 Đột biến số lượng NST
2. Các dạng:
Gồm có 3 dạng VD: ở ruồi gấm 2n = 8
* 2n+1  2n+1 = 9
* 2n- 1  2n-1 = 7
* 2n -2  2n-2 = 6
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST:
1. Khái niệm: Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một cặp NST bị thay đổi về số lượng.
2. Các dạng:
Gồm có 3 dạng VD: ở ruồi gấm 2n = 8
* 2n+1  2n+1 = 9
* 2n- 1  2n-1 = 7
* 2n -2  2n-2 = 6
Em thảo luận cặp, quan sát sơ đồ trình bày sự phát sinh thể dị bội?
?
II- SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
Hãy quan sát H: Cơ chế phát sinh các thể dị bội (2n + 1) và (2n – 1).
Tế bào sinh Giao tử:
G:
Hợp tử:
2n+1
2n-1
♀(♂)
♂(♀)

2n
2n
n
n
n+1
n–1
C1. Sự phân ly của 1 cặp NST hình thành các giao tử có bộ NST như thế nào trong
Trường hợp bình thường?

Trường hợp bị rối loạn?
C2. Các giao tử nói trên tham gia thụ tinh tạo hợp tử có số lượng NST như thế nào?
Mỗi giao tử chỉ chứa 1 NST của cặp (n).
+ Một giao tử có 2 NST của cặp (n + 1).
+ Một giao tử không chứa NST nào của cặp đó (n – 1).
Giao tử có 2 NST của cặp (n + 1) kết hợp với giao tử bình thường (n) → tạo hợp tử (2n + 1)
Giao tử không chứa NST nào của cặp đó (n - 1) kết hợp với giao tử bình thường (n) → tạo hợp tử (2n - 1)
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST:
II- SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
* Trong quá trình giảm phân một bên bố hoặc mẹ phát sinh giao tử bình thường cho 2 giao tử (n) và một bên phát sinh giao tử không bình thường cho 2 giao tử ( n+1) và (n- 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử ( n )với giao tử (n+1) được hợp tử (2n + 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử (n )với giao tử ( n-1) được hợp tử ( 2n – 1)
- Theo sơ đồ:
P: ♀(♂) (2n) x ♀(♂) (2n)
GP: n , n n+1, n-1
F: 2n+1, 2n-1
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST:
II- SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
* Trong quá trình giảm phân một bên bố hoặc mẹ phát sinh giao tử bình thường cho 2 giao tử (n) và một bên phát sinh giao tử không bình thường cho 2 giao tử ( n+1) và (n- 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử ( n )với giao tử (n+1) được hợp tử (2n + 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử (n )với giao tử ( n-1) được hợp tử ( 2n – 1)
- Theo sơ đồ:
P: ♀(♂) (2n) x ♀(♂) (2n)
GP: n , n n+1, n-1
F: 2n+1, 2n-1
?
* Hậu quả:
Em hãy cho biết hậu quả của thể dị bội
Nho ĐB (nhiều màu sắc khác nhau)
Các cà chua ĐB( nhiều dạng)
`
Bộ NST người bệnh Đao
2n + 1 = 46 + 1 = 47 NST
(Tăng thêm 1 NST thứ 21)
Một số hình ảnh biểu hiện của người bị bệnh Đao
Bộ NST người mắc hội chứng Tớcnơ chỉ có 1 NST giới tính X
2n – 1 = 46 – 1 = 45 NST
Sự thay đổi màu sắc ở bọ cánh cứng(ĐB dị bội thể)
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST:
II- SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
* Trong quá trình giảm phân một bên bố hoặc mẹ phát sinh giao tử bình thường cho 2 giao tử (n) và một bên phát sinh giao tử không bình thường cho 2 giao tử ( n+1) và (n- 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử ( n )với giao tử (n+1) được hợp tử (2n + 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử (n )với giao tử ( n-1) được hợp tử ( 2n – 1)
- Theo sơ đồ:
P: ♀(♂) (2n) x ♀(♂) (2n)
GP: n , n n+1, n-1
F: 2n+1, 2n-1
* Hậu quả:
- Bệnh ở người như: Đao, Tơcnơ
- Thực vật:biến đổi về hình dạng, kích thước, màu sắc.
Sự phát triển nhanh của một số ngành công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp hóa học đã tạo ra nhiều loại hóa chất mới. Các hóa chất này đi vào cơ thể con người qua không khí, nước uống, thực phẩm, . . . Các thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu đã làm tăng rõ rệt tần số đột biến NST ở người sử dụng. Các hóa chất mà Mỹ đã rãi xuống Miền Nam gây hậu quả di truyền lâu dài. Việc sử dụng thuốc trừ sâu không đúng quy cách và các loại thuốc đã cấm sử dụng, gây hậu quả xấu đối với môi trường.
Trên những người nhiễm độc cấp do hóa chất bảo vệ TV, photpho hữu cơ gây ra biến đổi số lượng và cấu trúc NST. Người làm ruộng ở những vùng sử dụng hóa chất nói trên có tỉ lệ đột biến NST cao hơn những người làm nghề khác (6,9% - 9,32% )
SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG ĐẾN ĐỘT BIẾN
PHUN THUỐC HÓA HỌC
NƯỚC BỊ Ô NHIỄM
KHÔNG KHÍ BỊ Ô NHIỄM
MÁY BAY MỸ RẢI CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM (ĐIÔXIN)
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST:
II- SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
* Trong quá trình giảm phân một bên bố hoặc mẹ phát sinh giao tử bình thường cho 2 giao tử (n) và một bên phát sinh giao tử không bình thường cho 2 giao tử ( n+1) và (n- 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử ( n )với giao tử (n+1) được hợp tử (2n + 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử (n )với giao tử ( n-1) được hợp tử ( 2n – 1)
- Theo sơ đồ:
P: ♀(♂) (2n) x ♀(♂) (2n)
GP: n , n n+1, n-1
F: 2n+1, 2n-1
?
* Hậu quả:
- Bệnh ở người như: Đao, Tơcnơ
- Thực vật:biến đổi về hình dạng, kích thước, màu sắc.
Chúng ta cần phải làm gì để hạn chế sự xuất hiện của các đột biến? Là học sinh, các em có thể làm gì để góp phần hạn chế sự xuất hiện của các đột biến?
Ghi nhớ
- Đột biến thêm hoặc mất một NST thuộc m?t cặp NST nào đó hoặc mất một cặp NST tương đồng có thể xảy ra ở người, đông vật và thực vật.
- Các đột biến này thường do một cặp NST không phân li trong giảm phân, dẫn đến tạo thành giao tử mà cặp NST tương đồng nào đó có 2 NST hoặc không có NST.
Chọn câu trả lời đúng nhất?
Câu 1: Đột biến thể dị bội là dạng đột biến:
a. NST bị thay đổi về cấu trúc
b. Bộ NST tăng theo bội số của n và lớn hơn 2n
c. Bộ NST tăng thêm hoặc mất đi 1 NST
d. Bộ NST chỉ có 1 NST của mỗi cặp tương đồng
Câu 2: Sự biến đổi số lượng ở một cặp NST thường thấy ở những dạng nào?
Thể tam nhiễm b. Thể một nhiễm.
c. Thể không nhiễm. d. Câu a, b và c.
Câu 3: Tìm câu phát biểu sai:
a. Trường hợp bộ NST lưỡng bội bị thêm hoặc mất 1 NST ở 1 hoặc một số cặp NST gọi là dị bội thể
b. Dị bội thể xảy ra do có 1 cặp NST không phân li ở kì sau của giảm phân
c. Đột biến dị bội thể chỉ gặp ở thực vật
d. Bệnh Đao có 3 NST trong cặp số 21 của người
A
Câu 4: Ở cây lưỡng bội của ngô có bộ NST lưỡng bội 2n = 20
Số lượng NST trong bộ NST của thể ba nhiễm là bao nhiêu?
Số lượng NST trong bộ NST của thể một nhiễm là bao nhiêu?
Số lượng NST trong bộ NST của thể không nhiễm là bao nhiêu?
2n + 1 = 20 + 1 = 21 NST
2n – 1 = 20 – 1 = 19 NST
2n – 2 = 20 – 2 = 18 NST
CẢM ƠN VÀ CHÚC SỨC KHỎE
CÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO
Tiết 24: ĐỘT BiẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ
I- THỂ DỊ BỘI
* Đột biến số lượng NST:
1. Khái niệm: Thể dị bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có một hoặc một cặp NST bị thay đổi về số lượng.
2. Các dạng:
Gồm có 3 dạng VD: ở ruồi gấm 2n = 8
* 2n+1  2n+1 = 9
* 2n- 1  2n-1 = 7
* 2n -2  2n-2 = 6
II- SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
* Trong quá trình giảm phân một bên bố hoặc mẹ phát sinh giao tử bình thường cho 2 giao tử (n) và một bên phát sinh giao tử không bình thường cho 2 giao tử ( n+1) và (n- 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử ( n )với giao tử (n+1) được hợp tử (2n + 1)
+ Sự kết hợp giữa giao tử (n )với giao tử ( n-1) được hợp tử ( 2n – 1)
- Theo sơ đồ:
P: ♀(♂) (2n) x ♀(♂) (2n)
GP: n , n n+1, n-1
F: 2n+1, 2n-1
* Hậu quả:
- Bệnh ở người như: Đao, Tơcnơ
- Thực vật:biến đổi về hình dạng, kích thước, màu sắc.