Bài 23. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

XIN CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH
TIẾNG VIỆT 7
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG
THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
KIỂM TRA BÀI CŨ
Bài Tập.Xác định trong các câu sau,câu nào là câu chủ động?
A. Nhà vua truyền ngôi cho cậu bé.
B.Lan được mẹ mua cho cây bút máy.
C.Môi trường đang ngày càng bị con người làm ô nhiễm.
Câu 1.Thế nào là câu chủ động?
Câu 2.Thế nào là câu bị động?
Bài Tập.Xác định trong các câu sau,câu nào là câu bị động?
A.Thầy giáo phê bình em.
B.Khu vườn bị cơn bão làm cho tan hoang.
C.Trời mưa to.
TIẾT 107. TIẾNG VIỆT
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG
THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
(TIẾP THEO)
Thứ sáu, ngày 13 tháng 03 năm 2009
I.Cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động:
1.Hai câu sau có gì giống nhau và có gì khác nhau?
a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “hóa vàng”.
b.Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hóa vàng”.
(Vũ Bằng )
a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã được hạ xuống từ hôm “hóa vàng”.
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm “hóa vàng”.
- Về nội dung hai câu cùng miêu tả một sự việc.
Theo định nghĩa câu bị động, hai câu trên đều là câu bị động.
Về hình thức, câu a có dùng từ được, câu b không dùng từ được.
Câu sau đây có cùng nội dung miêu tả với hai câu a và b không?
Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông vải xuống từ hôm “hóa vàng”.
Cùng nội dung miêu tả với hai câu a và b.
Câu này là câu chủ động tương ứng với hai câu bị động a và b.
Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động:
Cách 1. Chuyển đối tượng của hoạt động lên đầu câu,có thêm từ bị, được.
Cách 2 .Chuyển đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ từ bị, được hay chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc.
BÀI TẬP BỔ TRỢ
Chuyển đổi mỗi câu chủ động dưới đây thành hai câu bị động theo hai kiểu khác nhau?
Ông tôi xây ngôi nhà này từ ba năm trước đây.
Thầy giáo phê bình Nam vì không làm bài tập về nhà.
Ngôi nhà này được ông tôi xây từ ba năm trước.

a. Ông tôi xây ngôi nhà này từ ba năm trước đây.
Ngôi nhà này được xây từ ba năm trước.

Nam bị thầy giáo phê bình vì không làm bài tập về nhà.
b. Thầy giáo phê bình Nam vì không làm bài tập về nhà.
Nam bị phê bình vì không làm bài tập về nhà.
3.Những câu sau đây có phải là câu bị động không? Vì sao ?
a. Bạn em được giải Nhất trong kì thi học sinh giỏi.
b.Tay em bị đau.
Hai câu trên không phải là câu bị động, bởi lẽ chỉ có thể nói đến câu bị động trong đối lập với câu chủ động tương ứng.
Ghi nhớ: (SGK – Tr 64)
.Có hai cách chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động:
Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu và thêm các từ bị hay được vào sau từ (cụm từ) ấy.
Chuyển từ (hoặc cụm từ) chỉ đối tượng của hoạt động lên đầu câu, đồng thời lược bỏ hoặc biến từ (cụm từ) chỉ chủ thể của hoạt động thành một bộ phận không bắt buộc trong câu.
Không phải câu nào có các từ bị, được cũng là câu bị động.
II.LUYỆN TẬP:
Ngôi chùa ấy đã được một nhà sư vô danh xây từ thế kỉ XIII.
Bài tập 1.
Ngôi chùa ấy đã xây từ thế kỉ XIII.
a.Một nhà sư vô danh đã xây ngôi chùa ấy từ thế kỉ XIII.
Tất cả cánh cửa chùa được người ta làm bằng gỗ lim.
Tất cả cánh cửa chùa làm bằng gỗ lim.
b.Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng gỗ lim.
Con ngựa bạch được (bị) chàng kị sĩ buộc bên gốc đào.
Con ngựa bạch buộc bên gốc đào.
c.Chàng kị sĩ buộc con ngựa bạch bên gốc đào.
Một lá cờ đại được người ta dựng ở giữa sân.
Một lá cờ đại dựng ở giữa sân.
d.Người ta dựng một lá cờ đại ở giữa sân.
Bài tập 2.
Em bị thầy giáo phê bình.
Em được thầy giáo phê bình.
a.Thầy giáo phê bình em.
Ngôi nhà ấy đã được người ta phá đi.
Ngôi nhà ấy đã bị người ta phá đi.
b.Người ta đã phá ngôi nhà ấy đi.

-Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã bị trào lưu đô thị hóa thu hẹp.
Sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn đã được trào lưu đô thị hóa thu hẹp.
C.Trào lưu đô thị hoá đã thu hẹp sự khác biệt giữa thành thị với nông thôn.
Sắc thái ý nghĩa của câu dùng từ “được” với câu dùng từ “bị”.
* Câu bị động dùng từ “ được” có hàm ý đánh giá tích cực về sự việc được nói đến trong câu.
* Câu bị động dùng từ “bị” có hàm ý đánh giá tiêu cực về sự việc được nói đến trong câu.
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc bài, làm bài tập 3/Sgk/65
Chuẩn bị bài “Dùng cụm chủ - vị để mở rộng câu.


Hết