Bài 23. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi: Đặt một câu có trạng ngữ bổ sung cho câu ý nghĩa về thời gian
Câu hỏi: Đặt một câu có trạng ngữ bổ sung cho câu ý nghĩa về nơi chốn
Câu hỏi: Đặt một câu có trạng ngữ bổ sung cho câu ý nghĩa về cách thức
Ngữ văn
Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
Tiết 95
I. Câu chủ động và câu bị động:
1. Ví dụ:
a) Mọi người yêu mến em.
=> Chủ ngữ biểu thị người thực hiện hoạt động hướng đến người khác
( hay chủ ngữ biểu thị chủ thể của hoạt động)
=> Câu chủ động
là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người khác, vật khác ( chủ thể của hoạt động)
2. Nhận xét
Chủ ngữ chỉ người ( Mọi người) thực hiện hoạt động “yêu mến”, hướng đến đối tượng là “ em “.
Hãy xác định chủ ngữ có trong câu ?
Ở câu a, chủ ngữ chỉ người thực hiện hoạt động gì ? Và hướng đến ai ?
CN
VN
Vậy chủ ngữ ở đây biểu thị cái gì?
Vậy câu a là thuộc kiểu câu gì?
Vậy từ đó hãy cho biết thế nào là câu chủ động ?
b) Em được mọi người yêu mến.
CN
=> Chủ ngữ biểu thị người được hoạt động của người khác hướng đến
( hay chủ ngữ biểu thị đối tượng của hoạt động)
=> Câu bị động:
là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào.( Chỉ đối tượng của hoạt động)
Hãy xác định chủ ngữ và vị ngữ có trong câu ?
VN
I. Câu chủ động và câu bị động:
1. Ví dụ:
2. Nhận xét
Ở câu b, chủ ngữ chỉ người ( Em ) có thực hiện hoạt động nào không ?
Không.
Vậy ở câu b, chủ ngữ chỉ người ( Em ) được hoạt động của ai hướng đến ?
Chủ ngữ chỉ người ( Em ) được hoạt động
“ yêu mến” của người khác ( mọi người ) hướng đến
Vậy chủ ngữ ở đây biểu thị cái gì?
Vậy câu a là thuộc kiểu câu gì?
Vậy từ đó hãy cho biết thế nào là câu bị động ?
Ghi Nhớ: SGK trang 57
Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người khác, vật khác ( chủ thể của hoạt động)
Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào.( Chỉ đối tượng của hoạt động)
II. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
1. Ví dụ:
Thủy phải xa lớp ta theo mẹ về quê ngoại.
Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay …................................................, tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.
a) Mọi người yêu mến em.
b) Em được mọi người yêu mến.
em được mọi người yêu mến
2.Nhận xét
Nên chọn đáp án b, có như vậy các câu trong đoạn văn sẽ liên kết các đoạn văn thành một mạch văn thống nhất
Hãy chọn một trong hai câu sau đề điền vào khoảng trống .... trong đoạn văn và giải thích vì sao em chọn câu đó ?
Vậy tại sao chọn câu b lại làm cho các câu trong đoạn văn sẽ liên kết các đoạn văn thành một mạch văn thống nhất ?
Ta thấy câu trước đã nói về Thủy ( qua chủ ngữ là “Em tôi”). Vì vậy, câu sau cũng nên tiếp tục nói về thủy (qua chủ ngữ “ Em “). Như thế sẽ hợp logic và dễ hiểu hơn .
II. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
Ngoài tác dụng đó còn có tác dụng nào khác?
Ngoài ra còn có tác dụng thay đổi cách diễn đạt, tránh lặp mô hình câu.
Ghi nhớ SKG tr 58
Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động ( và ngược lại, chuyển đổi câu bị động thành câu chủ động) ở mỗi đoạn văn đều nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch thống nhất .
Luyện tập
Tìm câu bị động trong các đoạn trích dưới đây. Giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy?
Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
- Người đầu tiên chịu ảnh hưởng của thơ Pháp rất đậm dà là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ.
Luyện tập
Câu bị động: Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
Câu bị động: Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ.
=> Trong các ví dụ trên đây, tác giả chọn câu bị động nhằm tránh lặp lại kiểu câu đã dùng trước đó, đồng thời tạo liên kết tốt hơn giữa các câu trong đoạn.
Bài tập củng cố
Câu 1: Đặt 5 câu bị động
Câu 2: Trong các câu sau, câu nào là câu chủ động?
A. Nhà vua truyền ngôi cho cậu bé.
B. Lan được mẹ tặng chiếc cặp sách mới nhân ngày khai trường.
C. Thuyền bị gió làm lật.
D. Ngôi nhà đã bị ai đó phá.
Câu 3: Trong các câu sau, câu nào là câu bị động?
A. Mẹ đang nấu cơm.
B. Lan được thầy giáo khen
C. Trời mưa to.
D. Trăng tròn.
X
X
X
X
X
X
Cho đọan văn:
Văn chương đã diễn tả sâu sắc tình cảm của con người đối với quê hương.Trong bài thơ “Tĩnhdạ tứ” Lí Bạch bộc lộ nỗi nhớ cố hương da diết của người sống xa quê.Còn “Hồi hương ngẫu thư” lại viết một cách hóm hỉnh có phần ngậm ngùi tình cảm của người xa quê lâu ngày trong khoảnh khắc đặt chân về quê cũ.
?Hãy biến đổi một trong những câucủa đoạn văn thành câu bị động đểcách diễn đạt đỡ phần đơn điệu.
Câu 1: Tình cảm của con người đối với quê hương đã được văn chương diễn tả sâu sắc.
THẢO LUẬN:2 phút
So sánh 2 cách viết sau.Cách nào phù hợp hơn?Vì sao?
=>Với cách viết câu (a) thì mạch văn sẽ khiến người đọc hiểu là
“chị dắt con chó đi dạo ven rừng” và “chốc chốc chị dừng lại ngửi
chỗ này một tí, chỗ kia một tí”.Nên dùng câu (b) sẽ phù hợp hơn,
làm cho đoạn văn mạch lạc hơn, dễ hiểu hơn.
Bài tập củng cố
-Thầy giáo gọi bạn học sinh lên bảng
-Bạn học sinh được thầy giáo gọi lên bảng
-Bạn học sinh bị thầy giáo gọi lên bảng
.=>CCĐ
.=>CBĐ
.=>CBĐ
-Ông lão đang bắt cá.
=>CCĐ
-Cá vàng bị ông lão bắt.
=>CBĐ
Bài tập củng cố
-Mẹ dắt em tới trường.
=>CCĐ
-Em được mẹ dắt tới trường.
=>CBĐ
Bài tập củng cố
-Hai anh em chia đồ chơi.
-Đồ chơi được hai anh em chia
Bài tập củng cố
=>CCĐ
.=>CBĐ
-Con mèo vồ con chuột.
=>CCĐ
-Con chuột bị con mèo vồ.
=>CBĐ
Bài tập củng cố
Bài tập củng cố
-Bà đang soi trứng.
=>CCĐ
-Qủa trứng được bà soi.
=>CBĐ
Chân thành cảm ơn cô và các
bạn đã lắng nghe bài giảng của
Chúng tôi đến đây là kết thúc