Bài 23. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

KIỂM TRA BÀI CŨ
2. Xác định và nêu ý nghĩa của trạng ngữ trong các câu sau:
Về mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc.

Trong lớp, các bạn học sinh đang chăm chú nghe giảng.

Lan cần cố gắng nhiều hơn nữa, để trở thành học sinh giỏi.

3. Đặt câu có sử dụng trạng ngữ và cho biết ý nghĩa của trạng ngữ đó.
(Trạng ngữ chỉ thời gian)
(Trạng ngữ chỉ nơi chốn)
(Trạng ngữ chỉ mục đích)
Tiết 98:
CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
Ngày 27/2/2017
Câu hỏi 1. Xác định chủ ngữ của mỗi câu sau:
a. Mọi người yêu mến em.
a. Mọi người / yêu mến em.
b.Em được mọi người yêu mến.
b.Em / được mọi người yêu mến.
I. CÂU CHỦ ĐỘNG VÀ CÂU BỊ ĐỘNG
1. Xét ví dụ - SGK/57
Câu hỏi 2: Ý nghĩa của chủ ngữ trong hai câu sau khác nhau như thế nào ?
a. Mọi người / yêu mến em.
b.Em / được mọi người yêu mến.
Chủ thể
Hành động
Đối tượng
Đối tượng
Hành động
Chủ thể
a. Mọi người yêu mến em.
Chủ thể
Hành động
Đối tượng
b. Em được mọi người yêu mến.
Đối tượng
Chủ thể
Hành động
Do CN là chủ thể phát ra hành động nên gọi là
CÂU CHỦ ĐỘNG
Do CN chịu tác động một cách thụ động nên gọi là
CÂU BỊ ĐỘNG
2. Ghi nhớ: SGK/57
* CÂU CHỦ ĐỘNG là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác (chỉ chủ thể hoạt động)
* CÂU BỊ ĐỘNG là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người, vật khác hướng vào (chỉ đối tượng của hoạt động)
* Lưu ý:
Ví dụ:
Những CÂU BỊ ĐỘNG thường hay chứa các từ bị động: bị / được
+ Nam bị thầy giáo phê bình
+ Lớp học đã được lau dọn sạch sẽ.
Bài tập nhanh
Bài 1: Trong các câu sau, câu nào là CÂU CHỦ ĐỘNG?
A. Chúng ta cần bảo vệ động vật quý hiếm.
B. Bàn ghế được chúng em giữ gìn sạch đẹp.
C. Thuyền bị gió làm lật.
D. Ngôi nhà đã bị ai đó phá.

Bài 2: Trong các câu sau, câu nào là CÂU BỊ ĐỘNG?
A. Mẹ đang nấu cơm.
B. Lan được thầy giáo khen
C. Trời mưa to.
D. Em yêu quý ngôi trường của em.
X
X
X
X
X
X
Bài tập 3:

II. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
1.Ví dụ: SGK/58

- Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại.
Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay..., tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.
(Theo Khánh Hoài)

? Chọn câu (a) hay (b) để điền vào chỗ trống trong đoạn trích dưới đây và giải thích vì saò em chọn cách viết đó?
a. Mọi người yêu mến em.
b. Em được mọi người yêu mến.
- Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại.
Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay. Em được mọi người yêu mến, tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.
(Theo Khánh Hoài)


II. MỤC ĐÍCH CỦA VIỆC CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG
1.Ví dụ: SGK/58

? Chọn câu nào để điền vào chỗ trống trong đoạn trích dưới đây và giải thích vì saò em chọn cách viết đó?
=>Với cách viết câu(a) thì mạch văn sẽ khiến người đọc hiểu là
“chị dắt con chó đi dạo ven rừng” và “chốc chốc chị dừng lại ngửi
chỗ này một tí, chỗ kia một tí”. Nên dùng câu(b) sẽ phù hợp hơn,
làm cho đoạn văn mạch lạc hơn, dễ hiểu hơn.
THẢO LUẬN (1 phút)
So sánh hai cách viết sau. Cách nào phù hợp hơn? Vì sao?
2. Ghi nhớ: SGK/58
Việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (và ngược lại) ở mỗi đoạn văn đều nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất.
III. LUYỆN TẬP

1. Bài tập - SGK/58: Tìm câu bị động trong các đoạn trích dưới đây và giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy?
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi bị cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
(Hồ Chí Minh)
 Chọn cách viết câu bị động là tránh lặp lại kiểu câu dùng trước đó, đồng thời tạo liên kết tốt giữa các câu trong đoạn.
b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. ( Theo Hoài Thanh)
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi bị cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm.
(Hồ Chí Minh)
b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. ( Theo Hoài Thanh)
* Câu chủ động
Con bò kéo xe.
Bài tập bổ sung: XEM HÌNH, ĐẶT CÂU
* Câu bị động:
Xe được con bò kéo.
* Câu chủ động
Bố mẹ đưa em đi học.
* Câu bị động
Em được bố mẹ đưa đi học.


Bài tập bổ sung: XEM HÌNH, ĐẶT CÂU
-Thầy giáo gọi học sinh lên bảng.
=>Câu chủ động
- Học sinh được thầy giáo gọi lên bảng.
=>Câu bị động
- Học sinh bị thầy giáo gọi lên bảng.
=>Câu bị động
Bài tập bổ sung: XEM HÌNH, ĐẶT CÂU
VẬN DỤNG
Viết một đoạn văn ngắn từ 3-5 câu, chủ đề bảo vệ môi trường, trong đó có dùng 1 câu chủ động, 1 câu bị động.
Quan sát đoạn video clip sau


Khái niệm
Khái niệm
Liên kết câu
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI Ở NHÀ
Học thuộc phần ghi nhớ.

2. Đặt 3 câu chủ động, 3 câu bị động rồi chuyển ngược lại.

3. Chuẩn bị bài: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động (Tiếp theo)
Làm tất cả các bài tập .
KíNH CHàO CáC THàY CÔ!
CHúC CáC EM HọC GIỏI!