Bài 23. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động

Người thực hiện: Trần Thị ánh Tuyết
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
? Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ ra thành câu riêng trong các chuỗi câu sau và nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành?
Bố cháu đã hy sinh. Năm 72.
Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xõa gối. Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn ly biệt, bồn chồn.
TN: Năm 72 => nhấn mạnh thời gian.
TN: Trong lúc tiếng đờn vẫn khắc khoải vẳng lên những chữ đờn ly biệt, bồn chồn => Nhấn mạnh tình huống, cảm xúc.
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG
TH�NH C�U B? D?NG (Tiết 1)
1. Ví dụ:
I. Câu chủ động và câu bị động.
a) Mọi người yêu mến em.
(chủ thể hđ)
(hđ)
(đối tượng hđ)
(đối tượng hđ)
(hđ)
(chủ thể hđ)
CN
VN
b) Em được mọi người yêu mến
CN
VN
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
2. Nhận xét:
a. Giống nhau:
- Hoạt động : yêu mến.
- Chủ thể của hoạt động : mọi người.
- Đối tượng của hoạt động : em.
b. Khác nhau:
Câu a.
Câu b.
- CN là chủ thể của hoạt động, đối tượng của hoạt động ở VN.
- CN là đối tượng của hoạt động, chủ thể hoạt động ở VN.
Câu chủ động.
Câu bị động.
* Lưu ý:
* Các bước nhận biết câu chủ động và câu bị động:
- Phân tích câu để tìm chủ ngữ, vị ngữ.
- Xác định hoạt động trong câu.
- Xác định chủ thể hoạt động và đối tượng hoạt động.
* Xét CN:
+ Nếu CN là chủ thể của hoạt động, thì câu đó là câu chủ động.
+ Nếu CN là đối tượng của hoạt động, thì câu đó là câu bị động.
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
*Cho câu chủ động sau:
+ Người lái đò đẩy thuyền ra xa.
Thuyền bị người lái đò đẩy ra xa.
*Câu bị động tương ứng:
*Cho câu bị động sau:
Hôm nay, lớp chúng ta được thầy cô đến dự giờ.
*Câu chủ động tương ứng:
+ Hôm nay, thầy cô đến dự giờ lớp chúng ta.
*Cho câu sau:
1- Nó định về quê.
2- Nó bị ngã.
*Lưu ý:
+ Phân biệt câu chủ động với câu bình thường biểu thị hành động có chủ ý
+ Phân biệt câu bị động với câu bình thường có từ bị
+ Câu chủ động và câu bị động chỉ được xác định khi có câu chủ động hoặc bị động tương ứng
Câu bình thường biểu thị hành động có chủ ý
Câu bình thường có từ bị
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
*GHI NHỚ (SGK 57):
Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hoạt động hướng vào người, vật khác.
Câu bị động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật được hoạt động của người khác, vật khác hướng vào.
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
BÀI TẬP NHANH
Xác định câu chủ động, câu bị động và giải thích
1. Con chó đuổi con mèo
Câu chủ động vì CN là chủ thể của hoạt động.
2. Em được cô giáo khen.
Câu bị động vì CN là đối tượng của hoạt động
3. Hôm nay, lớp chúng ta được các thầy cô đến dự giờ.
Câu bị động vì CN là đối tượng của hoạt động
4. An làm vỡ lọ hoa.
Câu chủ động vì CN là chủ thể của hoạt động.
Trò chơi:
NHÌN HÌNH ĐẶT CÂU
CHỦ ĐỘNG, BỊ ĐỘNG
- CĐ: Con mèo vồ con chuột.
- BĐ: Con chuột bị con mèo vồ.
- CĐ: Con bò kéo xe.
- BĐ: Xe được con bò kéo.
- CĐ: Mẹ cho em bé ăn.
- BĐ: Em bé được mẹ cho ăn.
- CĐ: Nước lũ cuốn trôi nhà cửa.
- BĐ: Nhà cửa bị nước lũ cuốn trôi
*Ví dụ:
Chọn câu để điền vào dấu ba chấm:
Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại.
Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay …, tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến. (Khánh Hoài)
a. Mọi người yêu mến em.
b. Em được mọi người yêu mến
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
=> Lựa chọn đáp án b vì:
Câu b giúp cho việc liên kết các câu trong đoạn được tốt hơn, câu trước nói về Thuỷ (thông qua chủ ngữ “Em tôi”), vì vậy sẽ là hợp logíc và dễ hiểu nếu câu sau tiếp tục nói về Thuỷ (thông qua chủ ngữ “em”)
*Chọn ý b:
“- Thủy phải xa lớp ta, theo mẹ về quê ngoại.
Một tiếng “ồ” nổi lên kinh ngạc. Cả lớp sững sờ. Em tôi là chi đội trưởng, là “vua toán” của lớp từ mấy năm nay. Em được mọi người yêu mến tin này chắc làm cho bạn bè xao xuyến.”

Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
*GHI NHỚ (SGK 58):
Việc chuyển đổi câu bị động thành câu chủ động (và ngược lại, chuyển đổi câu bị động thành câu chủ động) ở mỗi đoạn văn đều nhằm liên kết các câu trong đoạn thành một mạch văn thống nhất.
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
 Cách viết b tốt hơn vì đã sử dụng câu bị động góp phần tạo liên kết chủ đề theo kiểu móc xích (Một số sản phẩm có giá trị - Các sản phẩm này).
*Bài tập:
Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Khách hàng ở Châu Âu rất ưa chuộng các sản phẩm này.
Nhà máy đã sản xuất được một số sản phẩm có giá trị. Các sản phẩm này được khách hàng Châu Âu rất ưa chuộng.
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)

1. Tìm câu bị động và giải thích vì sao tác giả chọn cách viết như vậy?
a.Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi bị cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. (Hồ Chí Minh)
 Chọn cách viết câu bị động là tránh lặp lại kiểu câu dùng ở phía trước.
a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi bị cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. (Hồ Chí Minh)
I. Câu chủ động và câu bị động.
II. Mục đích của việc chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động
III. Luyện tập:
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. (Hoài Thanh)
b. Người đầu tiên chịu ảnh hưởng thơ Pháp rất đậm là Thế Lữ. Những bài thơ có tiếng của Thế Lữ ra đời từ đầu năm 1933 đến 1934. Giữa lúc người thanh niên Việt Nam bấy giờ ngập trong quá khứ đến tận cổ thì Thế Lữ đưa về cho họ cái hương vị phương xa. Tác giả “Mấy vần thơ” liền được tôn làm đương thời đệ nhất thi sĩ. (Hoài Thanh)
 Tạo sự liên kết tốt giữa các câu trong đoạn.
Tiết 95: CHUY?N D?I C�U CH? D?NG TH�NH
C�U B? D?NG (Tiết 1)
3. Bài tập 3:
Viết một đoạn văn (từ 3 -> 5 câu) trong đó có chứa câu chủ động.
*Đoạn văn mẫu:
Trong đợt thi đua chào mừng 26/03 vừa qua lớp 7A1 đã có nhiều cố gắng trong các mặt hoạt động. Vì thế tập thể lớp đạt được rất nhiều thành tích. Ban giám hiệu đã biểu dương sự nỗ lực vượt bậc của lớp.
*Nội dung kiến thức:
-Nắm được các khỏi ni?m v? cõu ch? d?ng v� cõu b? d?ng.
-Biết s? d?ng cõu ch? d?ng v� cõu b? d?ng khi giao tiếp sao cho phù hợp.
*Chuẩn bị bài mới:
-Ti?p t?c chu?n b? ti?t 96 (ti?t 2) c?a b�i "Chuy?n d?i cõu ch? d?ng th�nh cõu b? d?ng"
Yêu cầu về nhà:
*Bài tập:
-Làm bài tập vào vở bài tập.