Bài 22. Thêm trạng ngữ cho câu (tiếp theo)

Kiểm tra bài cũ
? Trình bày đặc điểm của trạng ngữ.
Đáp án:
Về ý nghĩa: Trạng ngữ được thêm vào câu để xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu.
Về hình thức: + Trạng ngữ có thể đứng ở đầu câu, giữa câu hay cuối câu.
+ Giữa trạng ngữ với chủ ngữ và vị ngữ thường có một quãng nghỉ khi nói hoặc 1 dấu phẩy khi viết.
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ
Ví dụ:
a, Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng {.}.
Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng lăng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.

b, Về mùa đông, lá bảng đỏ như màu đồng hun.
(Đoàn Giỏi)
(Vũ Bằng)
Thường thường
vào khoảng đó
Sáng dậy
Trên giàn hoa lí
Chỉ độ tám chín giờ sáng
trên nền trời trong trong
Về mùa đông
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác
Ví dụ:
a, Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng {.}.
Thường thường, vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. Sáng dậy, nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng lăng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác
Ví dụ:
a, Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng {.}.
. , . vào khoảng đó trời đã hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, không còn làm cho nền trời đùng đục như màu pha lê mờ. . , nằm dài nhìn ra cửa sổ thấy những vệt xanh tươi hiện ở trên trời, mình cảm thấy rạo rực một niềm vui sáng sủa. . , vài con ong siêng lăng đã bay đi kiếm nhị hoa. . , . có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột.


=> Không có sự liên kết câu, diễn đạt lủng củng, rời rạc, không mạch lạc.
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác
- Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.
Câu hỏi trắc nghiệm
Trạng ngữ không được dùng để làm gì ?
Chỉ nguyên nhân, mục đích của hành động được nói đến trong câu.
Chỉ thời gian và nơi chốn diễn ra hành động được nói đến trong câu.
Chỉ phương tiện và cách thức của hành động được nói đến trong câu.
Chỉ chủ thể của hành động được nói đến trong câu.
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
Bài tập 1/SGK/47: Nêu công dụng của trạng ngữ trong các đoạn trích sau đây.
a, Kết hợp những bài này lại, ta được chiêm ngưỡng 1 bức chân dung tinh thần tự hoạ rất rõ nét và sinh động của nhà thơ.
ở loại bài thứ nhất, người ta thấy trong nhà thơ Hồ Chí Minh có nhà báo Nguyễn ái Quốc hết sức sắc sảo trong bút pháp kí sự, phóng sự và nghệ thuật châm biếm.
ở loại bài thứ hai, ta lại thấy ở nhà thơ cách mạng sự tiếp nối truyền thống thi ca lâu đời ở phương Đông, của dân tộc, từ Lí Bạch, Đỗ Phủ, . đến Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến .
(Theo Nguyễn Đăng Mạnh)

(TN chỉ cách thức)
(TN chỉ nơi chốn )
(TN chỉ nơi chốn )
Đáp án : Trạng ngữ vừa có tác dụng bổ sung những thông tin tình huống ( cách thức, nơi chốn ), vừa có tác dụng liên kết các luận cứ trong mạch lập luận của đoạn văn , giúp đoạn văn trở nên rõ ràng, dễ hiểu
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu (Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác
- Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.
II/ tách trạng ngữ thành câu riêng
ví dụ: Người Việt Nam ngày nay có lý do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình . Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của mình .




(Đặng Thai Mai )
+ TN1: Để tự hào với tiếng nói của mình
+TN2 :Và để tin tưởng hơn nữa vào tương lai của mình
Giống : Đều là trạng ngữ chỉ mục đích
Khác : + TN1 đứng cuối câu 1
+ TN2 tách thành câu riêng
Để nhấn mạnh ý (tin tưởng hơn nữa vào tương lai của chúng )
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu(Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác
- Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.
II/ tách trạng ngữ thành câu riêng
Trong một số trường hợp ,để nhấn mạnh ý, chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống, cảm xúc nhất định, người ta có thể tách trạng ngữ ,đặc biệt là những trạng ngữ đứng ở cuối câu ,thành những câu riêng
Câu hỏi trắc nghiệm
Tách trạng ngữ thành câu riêng ,người nói người viết nhằm mục đích gì ?
A, Làm cho câu ngắn gọn hơn .
B,Để nhấn mạnh ,chuyển ý hoặc thể hiện những cảm xúc nhất định .
C, Làm cho lòng cốt câu được chặt chẽ
D,Làm cho nội dung của câu dễ hiểu hơn
Gạch chân các bộ phận trạng ngữ trong câu sau và cho biết bộ phận trạng ngữ ở câu nào không thể tách thành câu riêng
A,Lan và Huệ chơi rất thân với nhau từ hồi còn học mẫu giáo
B,Ai cũng phải học tập thật tốt để có vốn hiểu biết phong phú ,và để tạo dựng cho mình một sự nghiệp
C, Qua cách nói năng ,tôi biết nó đang có điều gì phiền muộn trong lòng
D, Mặt trời đã khuất phía sau rặng núi
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu(Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
II/ tách trạng ngữ thành câu riêng
III/ Luyện tập
Bài tập 1/47: Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau
b, Đã bao lần bạn vấp ngã mà không hề nhớ .Lần đầu tiên chập chững biết đi ,bạn đã bị ngã .Lần đầu tiên tập bơi bạn uống nước suýt chết đuối phải không ? Lần đầu tiên chơi bóng bàn ,phải bạn có đánh trúng bóng không ?Không sao đâu vì ..Lúc còn học phổ thông ,Lu-i Pa-xtơ chỉ là một học sinh trung bình .Về môn hoá ,Ông đứng hạng 15 trong số 22 học sinh của lớp
Đáp án :Những trạng ngữ trên vừa có tác dụng bổ sung thông tình huống (thời gian ) vừa có tác dụng liên kết các luận cứ trong mạch lập luận của đoạn văn ,giúp cho đoạn văn trở lên rõ ràng dễ hiểu
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu(Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
II/ tách trạng ngữ thành câu riêng
III/ Luyện tập
Bài tập 1/47: Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau
Bài tập 2 /47 :Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành
a, Bố cháu đã hi sinh ..Năm 72

b, Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối .Trong lúc tiếng đờn vẫn khác khoải vẳng lên những tiếng đờn li biệt, bồn chồn .
Tác dụng: Nhấn mạnh thời điểm hi sinh của nhân vật nói tới câu trước
Tác dụng:Nhằm nổi bật thông tin ở nòng cốt câu (Bốn người lính đều cúi đầu, tóc xoã gối )
Hướng đẫn về nhà
-Nắm được nội dung bài học
-Làm bài tập còn lại
-Viết đoạn văn nói về chủ đề học tập trong đó có sử dụng các loại trạng ngữ và nêu công dụng của chúng
-Ôn tập giờ sau kiểm tra Tiếng Việt 1 tiết
Tiết 89: Tiếng Việt Thêm trạng ngữ cho câu(Tiếp)
I/ Công dụng của trạng ngữ.
- Xác định hoàn cảnh, điều kiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ chính xác
- Nối kết các câu, các đoạn với nhau, góp phần làm cho đoạn văn, bài văn được mạch lạc.
II/ tách trạng ngữ thành câu riêng
Trong một số trường hợp ,để nhấn mạnh ý ,chuyển ý hoặc thể hiện những tình huống, cảm xúc nhất định ,người ta có thể tách trạng ngữ ,đặc biệt là những trạng ngữ đứng ở cuối câu ,thành những câu riêng
III/ Luyện tập
Bài tập 1/47: Nêu công dụng của trạng ngữ trong đoạn trích sau
Bài tập 2 /47 :Chỉ ra những trường hợp tách trạng ngữ thành câu riêng trong các chuỗi câu dưới đây. Nêu tác dụng của những câu do trạng ngữ tạo thành